Јордан Хаџи Константинов-Џинот: Разлика помеѓу преработките

[непроверена преработка][непроверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
Jingiby (разговор | придонеси)
с Се пак ова мора да се одбележи.
А сепак не се потребни weasel-постапки
Ред 10:
починал-место= [[Велес]], денес [[Република Македонија]] |
}}
'''Јордан Хаџи Константинов - Џинот''' е македонски просветител (еден од зачетниците на [[Просветителство|просветителството]] во [[Македонија]]), роден кон крајот на [[1821]] или на почетокот на [[1822]] година, во [[Велес]] на [[Прцорек]] (познато велешко маало), на левата страна на [[Вардар]]. Се пак мора да се одбележи дека во "''Цариградски весник''" Јордан Хаџи-Константинов - Џинот се изјаснува како [[Бугари|Бугарин]], а [[Македонци|Македонците]] во целост ги определува како [[Бугари]].<ref>[http://www.promacedonia.org/bmark/jhk/jhk_1.htm#2 "Цариградски весник”, 21 jули 1851]: ''"Поради това аз с'м Болгарин и моето благородно болгарство не мjа допушта да не бидам добр, затова имам вера и надежда и љубов, и человечество, и учителство, сос което пуно делим роду моему, и коj иска нелицеприjатие и безпристрастие учител, ето, коjто сам во пламени рачение разпален с'м, подобно Етна и Хекли, и Вулкан диамантов венец ми кова. Нек служам роду моему, ако е и за крива бога! Не е честно мене, Болгарину, да се отчаjавам и да враќам зло за зло. Болгарин - прави и верниj, и благородниj човек. Болгарин е љубител всjакое добро, Болгарин е срамота да се отрицава от своjат род и jазик — тоj Болгарин, коjто родо своj си хули, името му е ни ден, ни ношт. Аз с'м Болгарин, плачем за нашите изгубени Болгаре, които сja по долнаja Мизиja, затова должни сме да сja жертвуваме за браќaта наши пресладкиj Болгари!"''
 
[http://www.promacedonia.org/bmark/jhk/jhk_2.htm#15 "Цариградски весник”, 1 jaнуари 1859]: ''"Дебр е с два народа населен, т. е. Болгари и Арнаути. Дебрските Болгари са зоват миjaци, зашто наречие нихно совсем разнствува от наречие на охридски и крчовски Болгари."''</ref>
 
 
== Живот и работен век ==
Ред 23 ⟶ 20:
Јордан Хаџи-Константинов Џинот четири децении работел на воведување на просвета на народен јазик како писател и сестран творец од областа на културата. Прво дело му е “Таблица перваја” внесена во употреба во [[1845]] година, кое служело како учебно помагало при основното описменување на учениците. Составил две збирки на афоризми. Во првата збирка сите афоризми почнуваат со зборот “човек”, а втората содржи 34 мисли за човекот, животот и светот. Џинот две децении пишувал стихови за одредени поводи и потреби. Во нив ги воспевал образованието, просветата, убавината, слободата, патриотските чувства и сопствената биографија. Негови дела се: “''Плач на скопското училиште многотрудное''” (објавена во „Цариградски весник“ во 1851 година) во која се зборува за неговите напори за отворање на училишта и борбата со гркоманските свештеници и чорбаџии; “''Дионис Вакхо''” ; “''Труд ми е името''”, која е вистинска [[апотеоза]] на трудот; “''Рај божји''”; “''Аврора''” во која се воспеваат патриотските чувства и патриотската функција на просветата; “''Крај реката Вардар''” и “''Горка чаша кнеза Лазара последна тајна вечера''”, која е една од најдолгите песни во [[Македонија]] од овој книжевен период. Драмските обиди на Џинот се првите од овој вид во македонската книжевност. Нив ги изведувале неговите ученици од Скопското училиште во дворот на црквата [[Света Богородица]]. Тоа се “''Миневра и девет музи''”, “''Разговор или прави человек''”, “''Училиште и учение''”, “''Басна''”, “''Сербија шетаетсја в земел своих''”. Првите четири од наведените драмски обиди отпечатени се во “Цариградски весник”, а во драмите „''Минерва и девет музи''“ и „''Сербија шетаетсја в земел своих''“ ја изразуваат неговата идеја дека ослободувањето од долговековното турско ропство и од духовното туторство на грчката црква лежи во македонското национално единство и слободната соработка на словенските земји. Џинот исто така се занимавал и со преведувачка дејност, со собирање на народни умотворби и лексички материјал. Намерата да издаде повеќе јазичен речник не успеал да ја реализира. Џинот е првиот македонски драмски писател и просветител заедно со [[Кирил Пејчиновиќ]] и [[Јоаким Крчовски]].
 
Во "''Цариградски весник''" Јордан Хаџи-Константинов - Џинот многу пати се изјаснува како [[Бугари|Бугарин]], а [[Македонци|Македонците]] во целост ги определува како [[Бугари]].<ref>[http://www.promacedonia.org/bmark/jhk/jhk_1.htm#2 "Цариградски весник”, 21 jули 1851]: ''"Поради това аз с'м Болгарин и моето благородно болгарство не мjа допушта да не бидам добр, затова имам вера и надежда и љубов, и человечество, и учителство, сос което пуно делим роду моему, и коj иска нелицеприjатие и безпристрастие учител, ето, коjто сам во пламени рачение разпален с'м, подобно Етна и Хекли, и Вулкан диамантов венец ми кова. Нек служам роду моему, ако е и за крива бога! Не е честно мене, Болгарину, да се отчаjавам и да враќам зло за зло. Болгарин - прави и верниj, и благородниj човек. Болгарин е љубител всjакое добро, Болгарин е срамота да се отрицава от своjат род и jазик — тоj Болгарин, коjто родо своj си хули, името му е ни ден, ни ношт. Аз с'м Болгарин, плачем за нашите изгубени Болгаре, които сja по долнаja Мизиja, затова должни сме да сja жертвуваме за браќaта наши пресладкиj Болгари!"''
 
[http://www.promacedonia.org/bmark/jhk/jhk_2.htm#15 "Цариградски весник”, 1 jaнуари 1859]: ''"Дебр е с два народа населен, т. е. Болгари и Арнаути. Дебрските Болгари са зоват миjaци, зашто наречие нихно совсем разнствува от наречие на охридски и крчовски Болгари."''</ref>
 
== Објавени книги ==