Јупитер: Разлика помеѓу преработките
[проверена преработка] | [проверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
с Правописна исправка, replaced: Сончевиот систем → Сончевиот Систем (5) using AWB |
с Правописна исправка, replaced: прв пат → првпат (2) using AWB |
||
Ред 106:
|archiveurl=https://web.archive.org/web/20060907044624/http://www.anu.edu.au/asianstudies/decrespigny/HuanLing_part2.pdf |archivedate=September 7, 2006 |work=Asian studies, Online Publications |accessdate=May 1, 2012 |quote=Xu Huang apparently complained that the astronomy office had failed to give them proper emphasis to the eclipse and to other portents, including the movement of the planet Jupiter (taisui). At his instigation, Chen Shou/Yuan was summoned and questioned, and it was under this pressure that his advice implicated Liang Ji.}}</ref> Именувана е по [[Римска митологија|Римскиот бог]] [[Јупитер (митологија)|Јупитер]].<ref>{{cite book |author=Stuart Ross Taylor |date=2001 |title=Solar system evolution: a new perspective : an inquiry into the chemical composition, origin, and evolution of the solar system |edition=2nd, illus., revised |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-0-521-64130-2 |page=208}}</ref> Гледано од [[Земјата]], Јупитер достигнува [[магнитуда]] од -2,94, доволно светла за нејзината [[planetshine|рефлексија]] да фрла сенка,<ref>{{cite web |url=http://blogs.discovermagazine.com/badastronomy/2011/11/18/young-astronomer-captures-a-shadow-cast-by-jupiter/ |title=Young astronomer captures a shadow cast by Jupiter: Bad Astronomy |work=[[Discover (magazine)|Discover]] ''Blogs'' |date=November 18, 2011 |accessdate=May 27, 2013}}</ref> правејќи го во просек третиот најсветол природен <!-- artificial satellites can be much brighter (e.g., iridium flares) --> објект на [[ноќното небо]] по [[Месечината]] и [[Венера]].
Јупитер првенствено е составен од [[водород]] со четвртина од неговата маса како [[хелиум]], иако хелиумот е присутен само во десетина молекули. Исто така може да има карпести јадра на потешки елементи,<ref name=coreuncertainty>{{cite journal |author=Saumon, D. |author2=Guillot, T. |title=Shock Compression of Deuterium and the Interiors of Jupiter and Saturn |journal=The Astrophysical Journal |volume=609 |issue=2 |pages=1170–1180 |date=2004 |bibcode=2004ApJ...609.1170S |doi=10.1086/421257 |arxiv=astro-ph/0403393}}</ref> но како и другите гигантски планети, Јупитер нема добро дефинирана цврста површина. Поради неговата брза ротација, планетата има форма на [[сплеснат сфероид]] (има мала, но значајна испакнатина на Еквадорот). Надвирешната атмосфера е видливо одвоена на неколку слоја со различни ширини, што резултира со турбуленции и бури по нивните меѓусебни граници. Значаен резултат е [[Големата црвена точка]], огромна бура што е познато дека постоела уште од 17-от век, кога за
tes/ |title=The Jupiter Satellite and Moon Page |date=June 2017 |access-date=June 13, 2017}}</ref> вклучувајќи ги и четирите големи [[Галилејски месечини]] отриени од [[Галилео Галилеј]] во 1610. [[Ganymede (moon)|Ганимед]], најголемата од нив, има дијаметар поголем од оној на планетата [[Mercury (planet)|Меркур]].
Ред 138:
Теоретски модели укажуваат на тоа дека ако Јупитер има повеќе маса од тоа што имала во минатото, таа ќе се намали.<ref name=Seager2007>{{cite journal |last=Seager |first=S. |author2=Kuchner, M. |author3=Hier-Majumder, C.A. |author4=Militzer, B. |title=Mass-Radius Relationships for Solid Exoplanets |journal=The Astrophysical Journal |volume=669 |issue=2 |pages=1279–1297 |date=2007 |doi=10.1086/521346 |arxiv=0707.2895 |bibcode=2007ApJ...669.1279S}}</ref> За мали промени на масата [[полупречникот]] не би се променил значително, а над {{earth mass|link=yes|500}} (1.6 Јупитерова маса)<ref name=Seager2007/> внатрешноста би станала многу покомпримирана под зголемениот притисок бидејќи нејзиниот волумен ќе се ''намали и покрај'' зголемениот обем на материјата. Како резултат на тоа, Јупитер се смета дека има најголем дијаметар како планета од нејзиниот состав и еволутивна историја што може да постигне.<ref name=HTUW>{{cite AV media | title=How the Universe Works 3 | volume=Jupiter: Destroyer or Savior? | date=2014 | publisher=Discovery Channel}}</ref> Процесот на натамошно собирање со зголемување на масата ќе продолжи се додека не се постигне значително [[ѕвездено палење]], како кај масивните [[кафени џуџиња]] кои имаат околу 50 Јупитерови маси.<ref name="tristan286">{{cite journal |last=Guillot |first=Tristan |title=Interiors of Giant Planets Inside and Outside the Solar System |journal=Science |date=1999 |volume=286 |issue=5437 |pages=72–77 |accessdate=August 28, 2007 |url=http://www.sciencemag.org/cgi/content/full/286/5437/72 |doi=10.1126/science.286.5437.72 |pmid=10506563 |bibcode=1999Sci...286...72G}}</ref>
Иако Јупитер би требало да биде 75 пати помасивен за [[hydrogen fusion|водородот да фузира]] и стане [[ѕвезда]], најмалото [[црвено џуџе]] е со околу 30 проценти поголем радиус од оној на Јупитер.<ref>{{cite journal |author=Burrows, A. |author2=Hubbard, W.B. |author3=Saumon, D. |author4=Lunine, J.I. |title=An expanded set of brown dwarf and very low mass star models |journal=Astrophysical Journal |date=1993 |volume=406 |issue=1 |pages=158–71 |bibcode=1993ApJ...406..158B |doi=10.1086/172427}}</ref><ref>{{cite news |first=Didier |last=Queloz |title=VLT Interferometer Measures the Size of Proxima Centauri and Other Nearby Stars |publisher=European Southern Observatory |date=November 19, 2002 |url=http://eso.org/public/news/eso0232/ |accessdate=January 12, 2007}}</ref> И покрај ова, Јупитер сѐ уште зрачи повеќе топлина од колку што добива од Сонцето; количината на топлина произведена во него е слична на вкупното [[сончево зрачење]] што го прима.<ref name="elkins-tanton">{{page needed|date=May 2015}} {{cite book |first=Linda T. |last=Elkins-Tanton |date=2006 |title=Jupiter and Saturn |publisher=Chelsea House |location=New York |isbn=978-0-8160-5196-0}}</ref> Оваа дополнителна топлина е генерирана од [[Келвин–Хелмолцовиот механизам]] преку контракција. Овој процес предизвикува Јупитер да се намали за околу 2 cm секоја година.<ref name="guillot04">{{cite book |editor=Bagenal, F. |editor2=Dowling, T.E. |editor3=McKinnon, W.B. |author=Guillot, T. |author2=Stevenson, D.J. |author3=Hubbard, W.B. |author4=Saumon, D. |date=2004 |title=Jupiter: The Planet, Satellites and Magnetosphere |chapter=Chapter 3: The Interior of Jupiter |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-0-521-81808-7}}</ref> Кога
=== Внатрешна структура ===
|