Нептун (митологија): Разлика помеѓу преработките

'''Нептун (латински: ''Neptūnus'')''' бил римски бог на водата и морето во [[Римска митологија|римската митологија и религија]]. Тој е пандан на грчкиот бог [[Посејдон]]. Во традицијата која е под влијание на [[Грција]], Нептун бил брат на [[Јупитер (бог)|Јупитер]] и [[Плутон (митологија)|Плутон]], секој од кој претседава со едно од трите царства на Небото, Земјата и Подземјето. Цртежи од Нептун во римските [[Мозаик|мозаици]], особено оние во [[Африка (римска провинција)|Северна Африка]], се под влијание на [[Елинистички период|хеленеските конвенции]].

Етимологијата За Нептун е нејасна и спорна. Античкиот граматичар Варо го извел името од nuptus односно покривка ''(opertio)'', со повеќе или помалку експлицитни алузии на nuptiae, бракот на Небото и Земјата.

Меѓу современите научници П. Кречмер предложил изведенка од IE ''* neptu''-, влажна материја. Слично и Р. Блох претпоставил дека може да биде придавска форма -не од * ''nuptu''-, што значи "оној кој е влажен". Думецил мислел дека зборови кои произлегуваат од коренот * ''nep''- не се потврдени во индо-европските јазици освен во ведскиот и авестанскиот. Тој предложил етимологијата која ги спојува ''Neptunus'' со ведските и авестанските теоними ''Apam Napat, Apam Napa'' и старо-ирскиот теоним ''Nechtan'', сите со значењето потомок на водите. Со користење на компаративен приод, индо-иранските, авестанските и ирските фигури ќе се покаже заеднички карактеристики со римските историски легенди за Нептун. Оттаму, Думецил предложил да се изведат именки од коренот - ''IE'' * ''nepot''-, потомок, син на сестрата.

Теологијата на Нептун може да се реконструира само до одреден степен бидејќи уште од најрани времиња тој бил идентификуван со грчкиот бог Посејдон. Ваквата идентификација може добро да се втемели во строгиот однос помеѓу латинските и грчките теологии на две божества. Се тврди дека индо-европскиотиндоевропскиот народ, намајќи директно познавање за морето, бидејќи потекнувал од внатрешните области, повторно ја користeл теологијата на божеството кое првично било хтонско или ја користело моќта над слатките води во внатрешноста како и богот на морето. Оваа функција е сочувана особено добро во случајот на Нептун кој бил дефинитивно бог на изворите, езерата и реките пред да стане, исто така, бог на морето, како што сведочат бројните наоди од натписите во кои тој се споменува во близина на таквите локации. Сервус, граматичар, исто така, експлицитно наведува дека Нептун е задолжен за сите реки, извори и води.

Посејдон, од друга страна, бил подложен на процесот на станување главен бог на морето уште многу порано, како што е прикажано во Илијадата.

Во претходните времиња тоа бил богот Портун или Фортун, на кој му се заблагодарувале за поморските победи, но Нептун го заменил во оваа улога уште од првиот век п.н.е. кога Сектус Помпеј себеси се нарекувал "син на Нептун". Едно време тој бил поврзуван со Салација, божицата на солената вода.

Помеѓу модерните научници Думецил со неговите следбеници Блох и Шилинг го насочуваат нивното толкување за Нептун на подиректна, конкретна, ограничена вредност и функции на водата. Според нив Салација би го претставувала силниот и насилен аспект на пробивни води и води кои се излеваат, Венилија смирувачкиот, нежен аспект на мирната или водата која тече полека.

Прелер, Фоулер, Петерсман и Такас и припишуваат на теологијата на Нептун пошироко значење како бог на универзалната световна плодност, особено релевантен за земјоделството и човековата репродукција.Оттаму тие ги интерпретираат Салација како олицетворение на страста и Венилија како поврзана со ''venia'', став на грациозност, привлечност, поврзани со љубов и желба за репродукција.

Можеби под влијание на Посејдон ''Ίππιος'' Консус бил реинтерпертиран како ''Neptunus equestris'' и за неговиот подземен жртвеник, кој исто така се идентификува со Посејдон ''Ένοσίχθω''ν. Архаичниот и таинствен карактер на неговиот култ, кој бара откопување на олтарот, се знаци на голема антика на ова божество и на неговиот хтонски карактер. Тој секако бил божество на аграрната обилност и на плодноста. Думецил го толкува неговото име како изведено од ''condere''. крие, зачувано како вербална именката во-u паралелно на Санкус и Јанус, што значи бог на складирани зрна.

Мартиан Капела ги сместува Нептун и Консус заедно во регионот X од небото: може да биде дека тој ја следел веќе старата ''interpretatio graeca'' на Консус или тој може да биде одраз на етрурсата идеја за хтонски Нептун. На Етрурците им биле особено драги коњските трки.

Нетунс бил секако важен Бог за Етрурците. Неговото име се наоѓа на два случаи на ''Piacenza Liver'', имено случајот 7 на надворешниот раб и случајот 28 ''gall-bladder'' (плус еднаш во случај 22 заедно со Тинија). Оваа последна локација се совпаѓа со сведочењето на старците на планината Плини дека ''gall-bladder'' е свето за Нептун. Теонимот ''Nethuns'' се повторува осум пати во колоните VIII, IX и XI од ''Liber Linteus (flere, flerchva Nethunsl''), барајки понуди на вино.

Во описот на Небесата на Мартиан Капела, Нептун се наоѓа во регионот Х заедно со ''Lar Omnium Cunctalis'' (на сите), Неверита и Консус. Присуството на ''Lar Omnium Cunctalis'' може да биде поврзано со теологијата на Нептун како бог на плодноста, вклучувајки го и човекот, а Неверита е теоним добиен од архаична форма на ''Nereus и Nereid,'' пред падот на ''digamm''a. Поставувањето на Нептун од Мартиан е полно со прашања: според редоследот на главните три богови тој треба да биде лоциран во регионот II, (Јупитер е навистина во регионот I и Плутон во регионот III). Сепак во регионот II можат да се најдат две божества поврзани со Нептун, имено Фонс и Лумфае. Стивен Веинсток претпоставува дека додека Јупитер е присутен во секој од првите три региони, во секој под различни аспекти поврзани со карактерот на самиот регион, Нептун треба првично да се наоѓа во вториот, што е посведочено со присуството на Фонс и Лумфае, и Плутон во третиот. Причината за поместување на Нептун во регионот Х останува нејасна, но може да се посочи на второто појавување на тријади во третиот квартал, кој се изедначил со локацијата на Нет во случај 7 на ''Liver''. Тоа е, сепак, во согласност со колокацијата во третиот квадрант на божества директно поврзани со човечкиот свет.

Меѓу античките извори Арнобиј обезбедува важни информации во врска со теологијата на Нептун: тој пишува дека според ''Nigidius Figulus'' Нептун бел сметан за еден од Етрурските Пенати, заедно со Аполон, двете божества се наградени со поседување на бессмртните ѕидови на Троја. На друго место од неговата работа, книга VI, ''Nigidius'' напишал дека според ''Etrusca Disciplina'', неговиот бил еден меѓу четирите родови, видови на Penates: на Јупитер, на Нептун, на подземјето и на смртниот човек. Според друга традиција поврзана со Каесиј исто така врз основа на истиот извор, етрурскиот Пенат ќе биде Фортун, Церера, ''Genius Iovialis'' и Палес, овој последниот бил машки Етрурски бог (''ministrum Iovis et vilicum'', домашни и селанец на Јупитер).

Францускиот Оддел за нуркачите на подземните археолошки истражувања (на чело со Мајкл Л'ор) открија мермерна статуа на Нептун со негови вистински димензии, во реката Рона кај градот Арл; датира од почетокот на четвртиот век . Статуата е една од стоте артефакти што тимот ги ископал помеѓу септември и октомври 2007 година.

Бронзено огледало од крајот на 4 век во Музеите во Ватикан (''Museo Gregoriano Etrusco: C.S.E. Vaticano 1.5a'') на кое е насликан богот со Анимон, ќерка на Дан, кого тој го спречува да биде нападнат од сатир кого тој ќе го учи на уметноста на создавање извори. Во близина има лавовска глава која истура вода од неговата отворена уста и сад со рачки.