Перун: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
Aw58 (разговор | придонеси)
Нема опис на уредувањето
с Јазична исправка, replaced: индо-европски → индоевропски (2) using AWB
Ред 1:
[[Податотека:Klimenko perun.jpg|thumb|right|250px|''Перун'' од [[Андреј Клименко]]]]
'''Перун''' е [[бог]] на [[Гром | громотгром]]от, грмотевицата,[[Молња|молњатамолња]]та, на плодоносниот дожд и врховниот бог во [[Словенска митологија|словенската митологија]]<ref>Словенски пантеон, Нина Анастасова - Шкрињариќ, Менора, Скопје, 2004, стр.167</ref>. Бил асоциран со [[Планина|планините]], [[Даб|даботдаб]]от, [[Орел|орлите]], како и со [[Оружје|оружјата]] и [[Војна|војнатавојна]]та. Имал секира (или чекан) и ја фрлал по лошите луѓе, и секогаш му се враќала.
 
== Етимологија ==
Името Перун доаѓа од индо-европскиотиндоевропскиот корен ''перк'', што значи удира (од истиот корен доаѓа и зборот перкусија). Наставката ''-ун'' го означува извршителот на дејството, па така Перун би значело ''оној кој удира''.
 
Освен Перун, тој е наречен Пјорун (''Piorun'') во [[Полска]], а сличен бог може да се најде помеѓу Балтичките народи како Перкунас, а кај Финците богот [[Уко]] уште се вика Перкеле.
 
Името на Перун останало и во голем број топоними како Перуновац, Перуни Врх, Перуничка Глава и други. Најголем дел од овие претставуваат планини (Перун бил асоциран со планините), но во средниот век одредени дабови, шуми и села биле наречени Перун. [[Перуника|Перуниката]]та исто така го добива името по Перун.
 
== Извори ==
Ред 18:
Перун бил меѓу другото громовник и бог на небото. Тој бил бог на таканареченото „ниско небо“, додека со „високото небо“ владеел [[Сварог]]. Во неговиот домен биле облаците, громовите и дождот.
 
Перун исто така имал двојна улога како бог на војната. Според [[Велесова книга|Велесовата книга]], оние кои умираат во битка живеат засекогаш во неговата војска. Инаку, речиси сите учени ја сметаат Велесовата книга за фалсификат од поново време и нејзе не и се обрнува никакво сериозно внимание.
 
=== Перун како громовник ===
Ред 24:
 
== Обожување ==
Четвртокот бил ден посветен на Перун<ref>Речник на јужнословенска митологија,[[Гордана Јовиќ Стојковска|Гордана Стојковска, Три, Скопје,2004, стр.195]] </ref>. Ова е тренд кој се појавува и кај другите индо-европскииндоевропски народи. Четвртокот секогаш бил денот на громовникот. Доказ за ова претставуваат и имињата за четвртокот во некои јазици:
* Donnerstag ([[Германски јазик|германски]]) - доаѓа од германскиот Донар (Donar)
* Thursday ([[Англиски јазик|англиски]]) - доаѓа од нордискиот [[Тор (бог)|Тор]] (Þórr)
Ред 39:
Во словенската митологија (како и во [[Нордиска митологија|нордиската]]), светот е претставен како џиновски даб, чии гранки се небото, стеблото - земјата, а корењата се подземниот свет. Перун седел на врвот, често претставен како [[орел]]. Во корењата живеел [[Велес (бог)|Велес]], кој владеел со подземниот свет. Велес бил непријател на Перун и често доаѓал во горниот свет во форма на змија за да краде од него. Кога ќе дознаел, Перун го стрелал Велес со молњи во обид да го убие. Овој бегал на човечкиот свет и се криел зад дрвја, куќи или луѓе. Каде што ќе удрел гром, таму Велес се криел. На крајот Перун го убивал Велес, т.е. го враќал во подземниот свет, и овој таму бил прероден.
 
Треба да се забележи дека борбата помеѓу Перун и Велес не е борба помеѓу доброто и злото карактеристична за [[Христијанство|христијанскиот Бог]] и [[Ѓавол|ѓаволотѓавол]]от, туку борба на спротиставени принципи, т.е. небо-земја и оган-вода. Словените не го претставувале Велес како зол лик. Напротив, тој бил исто толку важен и популарен колку и Перун.
 
==Перун како тема во уметноста и во популарната култура==
Ред 72:
 
{{Нормативна контрола}}
 
[[Категорија:Митологија]]
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/wiki/Перун