Бранови појави: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
Одбиени последните 2 промени (од 95.156.52.26) и ја поврати преработката 3471844 на Ehrlich91
с →‎top: Правописна исправка, replaced: честиците → честичките (8) using AWB
Ред 1:
Примери за браново движење има насекаде околу нас. Ако во мирна вода фрлиме камен, областа која непосредно е допрена од каменот почнува да осцилира, а потоа осцилирањето се шири создавајќи бранови по површината на водата. Звукот, исто така, е еден вид браново движење. Приемот на звукот и сликата во радиото и телевизиските приемници се остварува со електромагнетните бранови. Електромагнетни бранови се и светлинските, рендгенските зраци и γ- зраците. Во зависност од природата на брановиот процес и средината низ која се пренесуваат постојат: ''механички, електромагнетни и квантномеханички бранови.<br/> Што е бран? Како се создава брановото движење?'' Одговорите се различни за различни видови бранови.
[[Податотека:Simple harmonic motion animation.gif|мини|десно|Бран]]
Наједноставен пример за да покажеме браново движење е ако земеме едно долго јаже или гумено црево и со рака го придвижуваме горе-долу.<br/>Кога во една материјална средина (тврда, течна или гасовита ) се најде извор на осцилации (тоа е и '''извор на бранот''') меѓу изворот и честицитечестичките на материјалната средина се јавуваат еластични сили на заемно дејство. Под нивно влијание честицитечестичките од средината се присилени да осцилираат со фреквенција еднаква на фреквенцијата на изворот на бранот. Се разбира, најнапред ќе почнат да осцилираат оние честици од средината кои се во непосреден контакт со изворот на бранот, а подалечните честици доцнат во фаза од претходните и од изворот на бранот. <br/> Процесот на ширење на осцилациите во просторот со текот на времето се вика '''бранов процес''', ''браново движење или бран''. <br/> При брановиот процес честицитечестичките на еластичната средина осцилираат околу рамнотежната положба, а од една на друга честица во просторот се ''пренесува само деформацијата, а со тоа и енергијата од изворот''. Во тоа може да се уверите ако на мирна вода каде има една топка или друг лесен предмет фрлите камен. Притоа топката осцилира горе-долу, останувајќи скоро на истото место, без разлика што бранот видно се проширил. <br/>''Какви бранови разликуваме и како тие се шират во околината?'' <br/> Во зависност од тоа како осцилираат честицитечестичките на еластичната средина може да бидат: <br/>
[[Податотека:Onde compression impulsion 1d 30 petit.gif|мини|лево|Трансверзален бран]]
- ''' трансверзални''' – тоа се бранови каде честицитечестичките од материјалната средина осцилираат нормално на насоката на ширење на бранот.
<br/>-'''лонгитудинални'''- честицитечестичките на средината осцилираат во правец во кој се шири бранот.
<br/> Како пример за лонгитудинален бран е ширењето на звучен бран во воздухот. Ширењето на лонгитудиналните бранови е условено од волуменската деформација на еластичната средина, па тие се шират во тврди, течни и гасовити средини. Бидејќи ширењето на трансверзалните бранови е последица на посебен вид деформација својствена само за тврдите тела тие се шират само во тврдите средини. Ширењето на трансверзален бран во еднодимензионална материјална средина графички е илустрирано со низа честици (молекули, атоми).<br/> Нека во моментот t = 0, бранот што се шири од лево на десно дошол до честица 1. Таа почнува транслаторно осцилаторно движење повлекувајќи ја и честицата 2. Кога честицата 1 ја достигнува максималната оддалеченост од рамнотежната положба (t = T / 4), бранот се проширил до честицата 3. За време на t = T / 2, честицата 1 повторно е во рамнотежна положба, додека честицата 3 повлекувајќи ја и честицата 4 ја достигнува максималната елонгација. За тоа време бранот се проширил до честицата 5 која сè уште е во рамнотежната положба. Овај процес продолжува, така што за време t = 3T/4 првата честица е во максимална оддалеченост од рамнотежата но во спротивна насока од првата, а бранот се проширил до 7 честица. За t = Т првата честица ќе направи една полна осцилација, а за тоа време осцилирањето на честицитечестичките се проширило се до честицата 9. Таа го започнува осцилирањето во исто време кога и честицата 1 го започнува вториот период, т.е. честицата 9 осцилира со временско задоцнување од t = T. Тие две честици осцилираат во '''фаза''', т.е. ''' синхроно''' (меѓу нив постои фазна разлика 2π).[[Податотека:Ondes compression 2d 20 petit.gif|мини|десно|Лонгитудинален бран]] <br/>Патот што го изминува деформацијата во еластичната средина за време од еден период на осцилирање на изворот (првата честица) е '''бранова должина.''' Обично таа се бележи со λ . <br/>Постепено формирање на лонгитудинален бран од повеќе честици може да се објасни аналогно како и формирањето на трансверзален бран. И во случај на осцилирањето на првата честичка се пренесува на втората, а преку неа на третата итн. При осцилирањето се менуваат само меѓусебните растојанија. Таквиот бран во средината предизвикува периодични промени на густина (згуснување и разредувања), кои се движат во насока на ширење на бранот.
Дел од просторот во кој сите честици се вклучени во осцилаторниот процес се вика [[браново поле]]. Границата која ги одделува честицитечестичките од оние што сè уште не почнале да осцилираат. се вика [[предница на бранот]](латински [[frontalis]] - чело.)
[[Податотека:Spherical Wave.gif|мини|лево|Сферен бран]]
==='''Бранова површина'''===