Петар I Караѓорѓевиќ: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
Luna988 (разговор | придонеси)
→‎Младост: На македонски градот се вика Виена а не Беч
Ознаки: Мобилно уредување Мобилно семрежно уредување
с clean up, replaced: ==Биографија== → ==Животопис== using AWB
Ред 40:
'''Петар I Караѓорѓевиќ''' ([[Белград]], [[11 јули]] [[1844]] година - Белград, 16 август 1921 година) бил крал на [[Србија]], од [[1903]] до [[1918]] година и крал на Србите, Хрватите и Словените (т.е. Кралството СХС) од 1918 до 1921 година.
 
Петар Караѓорѓевиќ бил Караѓорѓевиот внук и трет син на Персида и кнезот Александар Караѓорѓевиќ, кој бил присилен да абдицира после Светоандрејското собрание. Петар со семејството живеел во странство. Се борел во француската војска во Француско-пруската војна. Се придружил како доброволец под псевдонимот Петар Мркоњиќ во босанско-херцеговачкото востание.
 
Се оженил во [[1883]] година со црногорската принцеза Зорка, ќерката на кнезот Никола. Со неа имал пет деца, вклучувајќи го и наследникот Александар. После смртта на татко му во 1885 година, Петар станал глава на династијата Караѓорѓевиќ. По [[Мајскиот преврат]] и убиството на кралот [[Александар Обреновиќ]] во [[1903]] година, избран е за крал на Србија. Како крал се залагал за уставното уредување на земјата и бил познат по својата либерална политика.
Ред 48:
Со основањето на Кралството на Срби, Хрвати и Словени (кралството СХС) на 1 декември 1918 година тој станал крал на кралството, и останал сè до својата смрт на 16 август 1921 година.
 
==Животопис==
==Биографија==
 
===Младост===
Ред 60:
===Политички живот===
 
После убиството на кнезот Михаило во мај 1868 година, политичките кругови кои биле блиски на династијата Обреновиќ се приклучиле во новиот српски Устав и одредбата со која на семејството Караѓорѓевиќ му се одзема целиот имот.
 
Петар, во 1870 година, се придружил на Легијата на странци во француската војска и со неа учествувал во бројни борби, и затоа е награден со споменик за војна од 1870. Во 1875 година работел на организирањето и активното учество во босанско-херцеговачкото востание под псевдоним Петар Мркоњиќ. После неуспешната Тополска одбрана во 1877 година, водел жива политичка активност.
Ред 82:
==Првата светска војна==
 
„Црна рука“<ref>Crna ruka : ličnosti i događaji u Srbiji od prevrata 1903. do Solunskog procesa 1917. godine, Kazimirović, Vasa,Prometej, Novi Sad, 2013 </ref> ја претставувала сржта на војничката опозиција на цивилната влада. Скривајќи се позади војската или опозицијата, членовите на „Црна рука“ го приморале кралот Петар I да ја расформира владата на Никола Пашиќ, без разлика на тоа што Народната радикална партија имала поголема бројчана вредност во Народното собрание. Дури после руската интервенција и можеби со помош на францускиот капитал, кризата е решена во Пашиќева корист, а кралот Петар бил приморан да се повлече, наводно поради болест, а на 24 јуни 1914 година ги пренел кралските овластувања на престолонаследникот Александар. Месец дена подоцна, Австроунгарија и објавила војна на Србија, со што ја започнала Првата светска војна. Веста за Првата светска војна ја добива во Врањската бања и оттаму заминува на фронт. После победата на Цер и Колубара во 1914 година, после влегувањето на Германија и Бугарија во војната во 1915 година, српската војска била принудена на повлекување и на напуштање на земјата.<ref name="ReferenceA">Митровић, Андреј (1984). Србија у Првом светском рату. Београд: Српска књижевна задруга.</ref>
 
Албанската голгота оставила голема трага врз здравјето на остарениот крал. Тој сепак доживеал да дочека победа и ослободување на Србија, и основањето на новата држава настаната со обединувањето на Србите, Хрватите и Словените.<ref>Митровић, Андреј (1984). Србија у Првом светском рату. Београд: Српска књижевна задруга.<name="ReferenceA"/ref>
 
==Смрт и погреб==