Википедија

Т. С. Елиот: Разлика помеѓу преработките

Интерактивен преглед на историјата
[проверена преработка][проверена преработка]
← Постаро уредувањеПоново уредување →
Избришана содржина Додадена содржина
НагледноВикитекст
с Робот: Автоматизирана замена на текст (-романсиер +романописец)
с Јазична исправка, replaced: бизнисмен → стопанственик using AWB
Ред 19:
| signature = TS eliot signature.svg
}}
'''Томас Стернс Елиот''' ({{lang-en|T.S. Eliot}}; {{роден на|26|септември|1888}} – {{починал на|4|јануари|1965}}) роден во [[САД]], е англиски поет, [[драматург|драмски писател]] и [[книжевен критичар]]. Според некои, Елиот е најважниот поет кој пишувaл на [[англиски јазик]] во [[XX век]].<ref name=Collini>Collini, Stefan. [http://www.guardian.co.uk/books/2009/nov/07/eliot-letters-book-review "I cannot go on"], ''The Guardian'', November 7, 2009.</ref> Славата ја стекнал со пeсната „[[Љубовната песна на Џ. Алфред Пруфрок]]“ (''The Love Song of J. Alfred Prufrock''), која се смета за ремек-дело на ''[[Модернизам|модернистичкото]]'' движење. Негови најпознати дела се: [[Геронтион]]“ (''Gerontion'') (1920), „[[Пуста земја]]“ (''The Waste Land'') (1922), „[[Шупливи луѓе]]“ (''The Hollow Men'') (1925), „[[Чиста среда (песна)|Чиста среда]]“ (''Ash-Wednesday'') (1930), и „[[Четири квартети]]“ (''Four Quartets'') (1945),<ref name=EB>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/184705/T-S-Eliot Thomas Stearns Eliot], ''Encyclopaedia Britannica'', accessed November 7, 2009.</ref> [[Драма|драматадрама]]та „[[Убиство во катедралата]]“ (''Murder in the Cathedral'') (1935) итн. Т.С. Елиот е добитник на [[Нобелова награда за литература|Нобеловата награда за литература]] во [[1948]] година.
 
== Биографија ==
=== Млади години и образование ===
Елиот потекнува од [[буржоазија|буржоаско]] семејство<ref>Ronald Bush, ''T.S. Eliot: the modernist in history'', (New York, 1991), p. 72.</ref> по потекло од [[Нова Англија]], кое се преселило во [[Сент Луис]], [[Мисури (сојузна држава)|Мисури]].<ref name=EB/> Неговиот татко, [[Хенри Вер Елиот]] (''Henry Ware Eliot'') (1843-1919), бил успешен [[Бизнис|бизнисменстопанственик]], претседател и благајник на „Хидраулик-прес брик компани“ (''Hydraulic-Press Brick Company'') во [[Сент Луис]]. Подоцна, Т.С. Елиот го истакнал значењето на својот роден [[град]] за всадување на неговата литературна визија, со зборовите: „ Очигледно е, само по себе, дека Сент Луис влијаеше на мене подлабоко од која било друга средина кога и да било. Мислам дека има нешто во тоа да го поминеш детството покрај [[Мисисипи(река)|Големата река]], нешто што не може да им се пренесе на оние за кои ова не е случај. Се сметам за среќен што сум роден тука, а не во [[Бостон]], во [[Њујорк]] или во [[Лондон]]“.<ref>Letter to Marquis Childs quoted in ''St. Louis Post Dispatch'' (15 October 1930) and in the address "American Literature and the American Language" delivered at [[Washington University]] (9 June 1953), published in Washington University Studies, ''New Series: Literature and Language,'' no. 23 (St. Louis: Washington University Press, 1953), p. 6.</ref> Неговата мајка, [[Шарлот Шамп Стернс]] (''Charlotte Champe Stearns'') (1843-1929), пишувала [[поезија]] и работела како [[социјален работник]]. Елиот бил последното од шесте преживеани деца, а кога се родил, неговите родители биле на возраст од 44 години. Неговите четири сестри биле постари од 11 до 19 години, додека неговиот брат бил постар осум години. За [[семејство]]то и пријателите познат како Том, тој го носел името на неговиот дедо по мајка му, Томас Стернс.
<br />
Од [[1898]] до [[1905]] година, Т.С. Елиот учел на „Академијата Смит“ (''Smith Academy''), каде ги изучувал [[Латински јазик|латинскиот]], [[Старогрчки јазик|старогрчкиот]], [[Француски јазик|францускиот]] и [[Германски јазик|германскиот]] јазик. Започнал да пишува поезија кога имал 14 години, под влијание на ''[[Рабајат на Омар Кајам]]'' (''Rubayat of Omar Khayyam'') на [[Едвард Фицџералд(поет)|Едвард Фицџералд]] (''Edward Fitzgerald''), превод на поезијата на [[Омар Кајам]] (''Omar Khayyam''). Но, според неговото сопствено признание, резултатите од тој обид биле депримирачки и очајни, така што тој ги уништил. Неговата најстара песна што преживеала, ненасловена лирика, датира од [[јануари]] [[1905]] година. Првата песна што ја покажал некому била „Басна за оние што се гостат“ (''A Fable for Feasters''), напишана како училишна задача кога имал 15 години, а била објавена во „Смит Академи Рекорд“ (''Smith Academy Record''), и подоцна во „Харвард Адвокат“ (''The Harvard Advocate''), училишниот весник на [[Универзитетот Харвард|Универзитетот во Харвард]].<ref name=Hall>Hall, Donald. [http://www.parisreview.com/media/4738_ELIOT4.pdf The Art of Poetry No. 1], ''The Paris Review'', Issue 21, Spring-Summer 1959, accessed November 7, 2009.</ref>
Ред 37:
 
=== Предавања, Лојдс, Фабер и Фабер ===
По заминувањето од Мертон, Елиот работел како учител, најмногу во Хајгејт Скул (''Highgate School''), приватно училиште во Лондон, каде предавал француски и латински јазик.<ref name=EB/> Помеѓу неговите ученици бил и младиот [[Џон Беџеман]]. Подоцна предавал во Кралското граматичко училиште, Хај Вајкомб (''Royal Grammar School, High Wycombe''), и во државното училиште во [[Бакингемшир]]. За да заработи повеќе, пишувал критики на книги, а навечер давал дополнителни часови. Во 1917 година се вработил во познатата лондонска банката [[Лојдс банка|Лојдс]] (''Loyds Bank''), каде што работел осум години.<ref name="S. Eliot, 1952">T. S. Eliot, ''Selected Poems''. Harmondsworth, Middlesex: Penguin Books in association with Faber and Faber, 1952.</ref> На пат до Париз во [[август]] [[1920]] година, се запознал со писателот [[Џејмс Џојс]] и со уметникот [[Виндам Луис]] (''Wyndham Lewis''). Подоцна, Елиот изјавил дека на почсетокот Џојс му изгледал арогантен (Џојс во тоа време се сомневал во поетските способности на Елиот), но набргу тие станале пријатели, при што Елиот го посетувал Џојс секогаш кога доаѓал во Париз.<ref>[[Richard Ellmann|Ellmann, Richard]]. ''James Joyce''. pp. 492–495.</ref> Во [[1925]] година, Елиот ја напуштил работата во [[Лојдс (банка)|Лојдс]] за да ѝ се придружи на издавачката куќа „Фабер и Гвајер“ (''Faber and Gwyer'') подоцна преименувана во „Фабер и Фабер“ (''Faber and Faber''), каде што останал до крајот на својата кариера, станувајќи и нејзин директор. Виндам Луис и Елиот станале блиски пријатели, што резултирало со Луисовата добро позната слика на Елиот, изработена во 1938 година.
 
=== Преминување во англиканизам и британско државјанство ===
Ред 58:
Елиот оставил релативно мал поетски опус, а тој бил свесен за тоа во раните години од неговата кариера. Така, во писмото до Џ. Х. Вудс (''J. H. Woods''), еден од неговите поранешни професори на Харвард, тој напишал: „Мојата репутација во Лондон е изградена врз мал број стихови, а одржувана со печатење на две или три песни на година. Она што е единствено важно е дека тие песни треба да претставуваат совршенство од нивен вид, за секоја од нив да претставува важен настан“.<ref>Eliot, T. S. "Letter to J. H. Woods, April 21, 1919." ''The Letters of T. S. Eliot'', vol. I. Valerie Eliot, ed. New York: Harcourt Brace, 1988, p. 285.</ref>
<br />
Обично, Елиот најпрвин ги објавувал песните во списанија, во мали книги или во памфлети, а дури потоа ги собирал во книги. Тој се појавил на поетската сцена во [[1915]] година, кога списанието „Поезија“ од [[Чикаго]] ја објавило „Љубовната песна на Алфред Ј. Пруфрок“, која ја добило од неговиот европски дописник, [[Езра Паунд]]. Во таа прилика, Паунд напишал писмо до главната уредничка на списанието, Хериет Монро, наведувајќи: „Елиот ми ја испрати најдобрата песна од некој [[Американец]] што до сега сум ја имал (во рацете) или сум ја видел... ќе ја имате за неколку дена. Тој е единствениот Американец за кој знам дека го постигнал она што можам да го наречам адекватна подготовка за пишување...и запаметете ја оваа дата (30.9.1914) во бележникот“.<ref name="Mirko Magarašević 1977">Mirko Magarašević, „T. S. Eliot – Veličina pesničke univerzalnosti“, во: T. S. Eliot, ''Izabrane pesme''. Beograd: Rad, 1977, стр. 117-118.</ref>
<br />
Неговата прва поетска збирка била „Пруфрок и други опсервации“ (''Prufrock and Other Observations''), објавена во 1917 година. Во 1920 година, тој објавил уште неколку песни во „А сега ве молам“ (''Ara Vos Prec'') (во Лондон) и во „Песни“ (''Poems'') (во Њујорк), кои ги содржат истите песни (со различен редослед) освен што песната „Ода“ (''Ode'') во британското издание била заменета со „Хистерија“ (''Hysteria'') во американското издание. Потоа, славата на Елиот се ширела многу брзо и, според зборовите на поетот и критичарот Стивен Спендер, веќе во [[1928]] година, Елиот бил легенда за младите поети.<ref> name="Mirko Magarašević, „T. S. Eliot – Veličina pesničke univerzalnosti“, во: T. S. Eliot, ''Izabrane pesme''. Beograd: Rad, 1977, стр. 117-118.<"/ref>, а Ајвор А. Ричардс го оценил како еден од ретките поети кого не го совладале тековните услови.<ref>Mirko Magarašević, „T. S. Eliot – Veličina pesničke univerzalnosti“, во: T. S. Eliot, ''Izabrane pesme''. Beograd: Rad, 1977, стр. 125.</ref> Во 1925 година, Елиот ги собрал песните од збирката „Пуста земја“, од „Пруфрок“ и од „Песни во еден том“, ја додал „Шупливи луѓе“ (''The Hollow Men'') и ја создал збирката „Песни: 1909-1925“' (''Poems: 1909–1925''). Оттогаш, тој само го надградил ова дело, објавувајќи го во 1936 година, со насловот „Собрани песни“ (''Collected Poems'').<ref>T. name="S. Eliot, ''Selected Poems''. Harmondsworth, Middlesex: Penguin Books in association with Faber and Faber, 1952.<"/ref> Исклучок се „Книгата на стариот Посум за практични мачки“'' (''Old Possum's Book of Practical Cats'') (1939), збирката со хумористична поезија „Песни напишани во рана младост“, посмртно објавена во 1967 година (составена главно од песни објавени помеѓу 1907 и 1910 година во „Харвард едвокат“),<ref>{{cite web|url=http://www.theworld.com/~raparker/exploring/tseliot/works/poems/eliot-harvard-poems.html |title='&#39;T. S. Eliot: The Harvard Advocate Poems'&#39;. Retrieved 5 February 2007 |publisher=Theworld.com |date= |accessdate=2009-08-03}}</ref> како и „Пронајдоците на Мартовскиот зајак: Песни 1909-1917“ (''Inventions of the March Hare: Poems 1909–1917''), материјал кој Елиот немал намера никогаш да го објави, а се појавил дури во 1997 година.
 
=== Љубовната песна на Џ. Алфред Пруфрок ===
Ред 71:
=== Пуста земја ===
{{Main|Пуста земја}}
Во [[октомври]] [[1922]] година, Елиот ја објавил поемата „Пуста земја“ во „Крајтирион“ (''The Criterion''). Посветата на ''il miglior fabbro'' („подобриот мајстор“) се однесува на значителната помош на Езра Паунд во редактирањето и преобликувањето на песната од подолгиот ракопис на Елиот во скратената верзија што била објавена.<ref name="MillerJames E. Hughes Jr2005">{{cite book|last=Miller|first=James H., Jr.|title=T. S. Eliot: the making of an American poet, 1888-1922|year=2005|publisher=Pennsylvania State University Press|location=University Park, PA|isbn=0-271-02681-2|pages=387–388}}</ref> Поемата била напишана во тежок период од личниот живот на Елиот: неговиот [[брак]] се распаѓал, а тој и Вивиен страдале од нервни пореметувања. Песната често се чита како отсликување на разочарувањето на повоената генерација.<ref>T. name="S. Eliot, ''Selected Poems''. Harmondsworth, Middlesex: Penguin Books in association with Faber and Faber, 1952.<"/ref> Во годината на нејзино објавување, Елиот живеел во [[Лозана]], [[Швајцарија]], каде закрепнувал од нервен слом. Таму го напишал последниот дел „Што кажа громот“ (''What the Thunder Said''), каде што често се споменуваат [[планини]].<ref>Wraight, John. ''The Swiss and the British''. Michael Russell Publishing, 1987.</ref> Пред да биде објавена како книга (во [[декември]] 1922 година), Елиот се дистанцирал себеси од нејзината визија на очај. На пример, на [[15 ноември]] [[1922]] година, во писмото до [[Ричард Алдингтон]] (''Richard Aldington''), тој напишал: „Што се однесува до „Пуста земја“ тоа е дело од минатото, далечно ако се прашувам јас, и сега се надевам на нова форма и стил“.
<br />
Песната е позната по нејзината мрачна природа, нејзиното премин од сатира до пророштво, нејзините ненадејни промени на местото и времето. И покрај тоа, таа станала мерило за модерната литература, поетски пандан на [[роман]]от што бил објавен истата година „[[Улис (роман)|Улис]]“ на [[Џејмс Џојс]]. Помеѓу нејзините најпознати фрази се: „Април е најсуровиот месец“ (''April is the cruelest month''), „Ќе ти покажам страв во грст прав“ (''I will show you fear in a handful of dust'') и „Шантих, шантих, шантих“ (''Shantih shantih shantih''), санскритската [[мантра]] со која завршува песната.
Ред 77:
=== Шупливи луѓе ===
{{Main|Шупливи луѓе}}
„Шупливи луѓе“ се појавила во 1925 година, а според критичарот [[Едмунд Вилсон]] (''Edmund Wilson''), таа го означува „дното на фазата на очај и самотија дадени со толку ефективна експресија во ''Пуста земја''“.<ref>[[Edmund Wilson|Wilson, Edmund]]. "Review of Ash Wednesday," ''New Republic'', August 20, 1930.</ref> Станува збор за најголемата поема на Елиот од доцните 1920-ти. Слично како и во другите дела, неговите теми се преклопувачки и фрагментарни: [[Европа]] по [[Версајски договор|Версајскиот договор]] (кој Елиот го презирал), проблематиката на надежта и промена на верата, и неговиот пропаднат брак.<ref>See, for instance, the biographically oriented work of one of Eliot's editors and major critics, Ronald Schuchard.</ref> [[Ален Тејт]] (''Allen Tate''), забележувајќи промена на методот на Елиот, напишал дека „сите митологии исчезнуваат во ''Шупливи луѓе''“. <ref>Grant, Michael (ed.). ''T. S. Eliot: the Critical Heritage''. Routledge & Kegan Paul, 1982.</ref> Во неа, постојаната паралела помеѓу современоста и антиката, која е толку карактеристична за неговиот митолошки метод, е задржана во суптилна форма.<ref>" 'Ulysses', Order, and Myth", ''Selected Essays'' T. S. Eliot (orig 1923).</ref> ''Шупливи луѓе'' содржи некои од најпознатите стихови{{citation needed|date=December 2010}} на Елиот, особено нејзиниот заклучок:
<blockquote>Вака на светот му доаѓа крај<br />
Вака на светот му доаѓа крај<br />
Вака на светот му доаѓа крај<br />
Не со татнеж, ами со цвилеж.<ref name="ReferenceA">Анчевски, Зоран. ''Т.С. Елиот: Песни (1909-1950)''. Скопје: Магор, 2003.</ref></blockquote>
 
=== Чиста среда ===
Ред 93:
=== Четири квартети ===
{{Main|Четири квартети}}
Елиот ја сметал збирката „Четири квартети“ од 1944 година за негово ремек-дело и токму тоа му ја донесло [[Нобелова награда за литература|Нобеловата награда за литература]].<ref name=EB/> Тоа се состои од четири долги песни (секоја составена од пет дела), кои претходно биле објавени посебно: „[[Бернт Нортон]]“ (''Burnt Norton'') (1936), „[[Ист Коукер]]“ (''East Coker'') (1940), „[[Драј Селвејџис]]“ (''The Dry Salvages'') (1941) и „[[Литл Гидинг]]“ (''Little Gidding'') (1942). Иако не се лесни за карактеризирање, секоја од нив почнува со размислувања за географската локација во нејзиниот наслов и секоја длабоко навлегува во природата на времето од некој важен аспект, [[теолошки]], [[историски]], физички, и неговата поврзаност со состојбата на [[Луѓе|луѓетолуѓе]]то. Секоја песна е поврзана со еден од четирите основни елементи: [[воздух]], [[Земја|земја]], [[вода]] и [[оган]].
„Бернт Нортон“ се запрашува, што значи да се размислува за работите што можеле да бидат. Го гледаме скелетот на напуштена куќа, а Елиот си поигрува со идејата дека сите овие речиси неможни стварности се присутни заедно, невидливи за нас. Сите можни начини на кои луѓето би можеле да се шетаат низ еден двор, сведени на огромен танц што не се гледа, децата што не се таму се кријат во грмушките.
Ред 106:
=== Драми ===
{{Main|Убиство во катедралата|Карпа (драма)|Повторна средба на фамилијата|Коктел партија|Поверливиот службеник|Висок државник}}
Со исклучок на „Четири квартети“, голем дел од неговата креативна енергија по „Чиста среда“ Елиот ја насочил на пишување драми во стихови, главно [[Комедија|комедии]]. Всушност, во текот на долг период тој бил критичар и обожавател на [[Елизабетанска|елизабетанскатаелизабетанска]]та и [[Јакобинска|јакобинскатајакобинска]]та драма во стихови, за што сведочат неговите алузии на [[Џон Вебстер|Вебстер]] (''Webster''), [[Томас Мидлтон]] (''Thomas Middleton''), [[Вилијам Шекспир]] (''William Shakespeare'') и [[Томас Кид]] (''Thomas Kyd'') во „Пуста земја“. Во едно предавање од 1933 година, Елиот изјавил: „претпоставувам дека секој поет би сакал да мисли дека имал некаква директна општествена полза... Би сакал да биде нешто како популарен забавувач и да биде во можност да ги осмисли сопствените мисли зад трагична или комична маска. Тој би сакал да ги пренесе задоволствата од поезијата, не само на пошироката публика, но и на поголеми групи на луѓе колективно, а театарот е најдоброто место за да се направи тоа“.<ref name="upuc">Eliot, T. S. ''The Use of Poetry and the Use of Criticism'', Harvard University Press, 1933 (penultimate paragraph)</ref>
<br />
Еден од проектите што ги имал замислено е да напише драма во стихови, со [[џез]] темпо, заедно со Свини (''Sweeneу''), лик кој се појавува во голем дел од неговите песни. Елиот не ја завршил драмата, но објавил одделно два дела од она што го напишал. Двете, „Фрагмент од пролог“ (''Fragment of a Prologue'') (1926) и ''Фрагмент од агон'' (''Fragment of an Agon'') (1927) биле објавени заедно во 1932 година, како „Атлетскиот Свини“ (''Sweeney Agonistes''). Иако Елиот нагласил дека ова не било замислено да биде едночинка, делото понекогаш се изведува како таква.<ref name=Gallup>Gallup, Donald. ''T. S. Eliot: A Bibliography (A Revised and Extended Edition)'', Harcourt, Brace & World, New York, 1969.</ref>
Ред 119:
Поопшто, Новите критичари се поведуваат по Елиот кога станува збор за неговите „класични“ идеали и неговата религиска мисла. Неговото внимание врз поезијата и драмата од раниот [[17 век]], неговото омаловажување на [[Романтизам|Романтичарите]], особено на Шели (''Shelley''), тврдењеот дека добрите песни не претставуваат „пресвртливо ослободување на емоција, туку бегство од емоција“, и настојувањето дека „поетите...во денешно време мора да бидат проблематични“.<ref>Burt, Steven and Lewin, Jennifer. "Poetry and the New Criticism." ''A Companion to Twentieth-Century Poetry'', Neil Roberts, ed. Malden, Massachusetts: Blackwell Publishers, 2001. p. 154.</ref>
<br />
Првите есеи на Елиот биле издадени како книга во 1920 година, со наслов „[[Светата шума (книга на Т.С. Елиот)|Светата шума]]“ (''The Sacred Wood''). Подоцна, неговите собрани есеи биле објавени во 1932 година, чие ревидирано издание се појавило во 1951 година.<ref>T. name="S. Eliot, ''Selected Poems''. Harmondsworth, Middlesex: Penguin Books in association with Faber and Faber, 1952.<"/ref> Есеите на Елиот биле важен фактор во оживувањето на интересот за [[метафизички поети|метафизичките поети]]. Елиот особено ја ценел способноста на [[Метафизика|метафизичките]] поети да го прикажат искуството како [[Психологија|психолошко]] и сензуално, во исто време вдахнувајќи му на ова прикажување духовитост и уникатност. Есејот на Елиот „Метафизичките поети“ (''The Metaphysical Poets''), освен тоа што ѝ дава ново значење и внимание на метафизичката поезија, ја воведува неговата, сега добро позната, дефиниција за „унифицирана сезибилност“,"<ref>{{cite web|url=http://muse.jhu.edu/journals/journal_of_modern_literature/v027/27.1baker.html |title=Project MUSE |publisher=Muse.jhu.edu |date= |accessdate=2009-08-03}}</ref> за која некои сметаат дека има исто значење со терминот „метафизичко“.<ref>A. E. Malloch, "The Unified Sensibility and Metaphysical Poetry", ''College English'', Vol. 15, No. 2 (Nov., 1953), pp. 95-101</ref>
<br />
Неговата поема „Пуста земја“,<ref>{{cite web|url=http://www.bartleby.com/201/1.html |title=Eliot, T. S. 1922. '&#39;The Waste Land'&#39; |publisher=Bartleby.com |date= |accessdate=2009-08-03}}</ref> за која во времето на нејзино објавување многу критичари верувале дека е шега или лага,<ref>Draper, R. P. ''An Introduction to Twentieth-Century Poetry in English'', 1999. p. 13</ref> исто така, може да се разбере подобро ако се земе предвид неговата работа како критичар. Тој тврди дека еден поет мора да пишува „програмска критика“, т.е. дека еден поет би требало да пишува во полза на сопствените интереси, а не за да ја подобри „историската образованост“. Гледано преку критичкиот поглед на Елиот, „Пуста земја“ повеќе го изразува неговиот личен очај во врска со [[Првата светска војна]], отколку нејзиното објективно историско поимање.<ref>{{cite web|url=http://www.britannica.com/eb/article-2088/TS-Eliot |title=T. S. Eliot :: The Waste Land and criticism - '&#39;Britannica Online Encyclopedia'&#39; |publisher=Britannica.com |date=1965-01-04 |accessdate=2009-08-03}}</ref>
Ред 131:
За поезијата на Елиот, критичарите отпрвин кажале дека воопшто не е поезија. Многу критичари ја напаѓале неговата практика на широкораспространето испреплетување на цитати од други автори во неговата работа. „Белешки за Пуста земја“ (''Notes on the Waste Land''), делото кое следи по песната, го дава изворот на многу од нив, но не на сите. Елиот го бранел својот стил, велејќи дека е спас на традицијата во време на фрагментација и дека претставува составен дел од работата која го збогатува делото преку неочекуваното споредување. Други критичари ја осудувале оваа практика како покажување на недостаток на оригиналност и [[плагијаторство]]. Истакнатиот критичар [[Ф. В. Бејтсон]] (''F. W. Bateson'') објавил есеј наречен „Т.С.Елиот: Поезија на псевдо-учење“ (''T. S. Eliot: The Poetry of Pseudo-Learning''). Како реакција на тоа, Елиот напишал во „Света шума“ (''The Sacred Wood''): „Незрелите поети имитираат, зрелите крадат, лошите го изобличуваат она што го крадат а добрите поети го претвораат во нешто подобро или, во најмала рака, во нешто различно“.
<br />
Роберт Ијан Скот (''Robert Ian Scott'') посочил на тоа дека насловот на „Пуста земја“ и некои од сликите во поемата претходно се појавиле во делото на непознатиот поет од [[Кентаки]], [[Медисон Коваин]] (''Madison Cawein'') (1865–1914). [[Бевис Хилиер]] (''Bevis Hillier'') ги споредил стиховите на Коваин "… одат горе долу / околу неговиот антички портико“ (''come and go/Around its ancient portico'') со стиховите на Елиот „… идат и одат / за Микелаџело разговор водат“ (''come and go / talking of Michelangelo'').<ref>Анчевски, Зоран. ''Т.С. Елиот: Песни (1909-1950)''. Скопје: Магор, 2003.<name="ReferenceA"/ref>, кои се појавуваат во „Љубовната песна на Џ. Алфред Пруфрок“. „Пуста земја“ на Коваин се појавила во [[јануари]] 1913 година во [[Чикаго]], во списанието „Поезија“, во кое подоцна била објавена „Љубовната песна на Џ. Алфред Пруфрок“.
<br />
Сепак, многу познати писатели и критичари му оддаваат почит на Т.С. Елиот. Според поетот [[Тед Хјуз]] (''Ted Hughes''), „секоја година присуството на Елиот одново се наметнува, на едно подлабоко ниво, на публика која е изненадена што се наоѓа себеси попрочистена, повосхитена и попонизна“. [[Хју Кенер]] (''Hugh Kenner'') рекол: „Тој беше најнадарениот и највлијателниот [[книжевен критичар]] на англиски јазик на XX век“. Сепак други критичари не го поддржуваат ова гледиште.<ref>Knowlson, J., ''Damned to Fame: The Life of Samuel Beckett'' (London: Bloomsbury, 1996), p 217</ref>
Ред 137:
[[К.С.Луис]] (''C. S. Lewis'') смета дека книжевната критика на Елиот е „површна и ненаучна“. Во писмото од 1935 година до нивниот заеднички пријател, [[Пол Елмер Мор]] (''Paul Elmer More''), Луис напишал дека ја смета работата на Елиот за „огромно зло“.<ref name="spruyt" /> Во писмо до Елиот од 1943 година, Луис изразил и восхит, заедно со антагонизмот кон неговите гледишта: „Се надевам дека фактот што се наоѓам себеси како често ти противречам на писмено не те навредува; тоа е некој вид на почест за тебе, кога и да дојдам во судир со некое широкораспросрането современо гледиште за книжевноста, ми се чини дека секогаш дознавам дека ти си го изнел тоа гледиште најјасно што може. При напад човек прво нишани на офицерите“.<ref name="spruyt" />
<br />
Во [[Стих|стиховитестих]]овите на Елиот е присутно техничко совршенство, мислова концентрираност, тенка емотивна напрегнатост и болна продлабоченост на меланхолични расположенија. Суштината на успехот на неговата [[поезија]] лежи во тоа што тој го наоѓа поетскиот клуч и за обичното, баналното и за возвишеното, како и за наеизменичноста и меѓусебната испреплетеност на спротивните емотивни состојби. Песните на Елиот имаат калеидоскопска структура во која трепери модерната егзистенција, лишена од духовно исполнување. Со [[филм]]ска прецизност тој ги реди сликите на главните карактеристики на европската цивилизација.<ref>Mirko Magarašević, „T. S. Eliot – Veličina pesničke univerzalnosti“, во: T. S. Eliot, ''Izabrane pesme''. Beograd: Rad, 1977, стр. 118-120.</ref> Основниот теориски став на поезијата на Елиот се чувствувањето на [[историја]]та и поетската безличност како решавачко својство на поетскиот медиум со кое се постигнува поетската универзалност. Притоа, заедно со Езра Паунд, Елиот ја изведол најзначајната поетска револуција од првата половина на [[20 век]], така што направил целосно преиспитување на дотогашната поетска традиција.<ref>Mirko Magarašević, „T. S. Eliot – Veličina pesničke univerzalnosti“, во: T. S. Eliot, ''Izabrane pesme''. Beograd: Rad, 1977, стр. 120.</ref>
 
=== Обвинувања за антисемитизам ===
Ред 148:
<blockquote>Настапи апсолутна и шокантна тишина. Кога завршив со читањето, [[Херберт Рид]] (''Herbert Read'') ми рече: „да знаев дека ќе прочиташ таква песна немаше никогаш да го дозволам тоа“ а јас си помислив: „и ти се нарекуваш некој анархист“. Потоа започна пеколот и посебно се сеќавам дека Стивен Спендер (''Stephen Spender'') стана и рече „како поет, Евреин колку што е и Литвиноф, јас сум запрепастен од овој несакан, незаслужен напад над мојот пријател Т.С.Елиот“ и така натаму, и така натаму...“ Изгледа дека Елиот бил слушнат како му промрморел на својот придружник со главата потпрена на стол „тоа е добра песна“.<ref name=litvinoff/></blockquote>
<br />
[[Леонард Вулф]], сопругот на [[Вирџинија Вулф]], кој и самиот бил Евреин и пријател на Елиот, сметал дека Елиот најверојатно бил „малку антисемитистички настроен на оној неразбирлив начин кој често се среќава. Тој би го одрекол ова прилично искрено“.<ref>[[Peter Ackroyd|Ackroyd, Peter]], ''T. S. Eliot'', Abacus, 1985, p. 304.</ref> Во 2003 година, професорот Роналд Шакрад (''Ronald Schuchard'') од Универзитетот Емори (''Emory University'') објавил детаљи од претходно непознати тајни писма од Елиот до [[Хорас Кален]] (''Horace Kallen''), кои откривааат дека во раните 1940-ти Елиот активно им помагал на Евреите, бегалци од [[Германија]] и [[Австрија]] да се населат во [[Британија]] и Америка. Во писмата напишани по војната, Елиот исто така изразил поддршка за [[Израел|израелскатаизраел]]ската држава.<ref>Eliot, T.S. ''Modernism/Modernity''. January 2003.</ref>
<br />
Во 2009 година, „Фабер“ го објавила вториот том од писмата на Елиот и го преиздал првиот том со 200 нови писма. [[Крег Рејн]] (''Craig Raine''), кој е еден од малкуте критичари кои се обиделе да го одбранат Елиот од обвинувањата за антисемитизам, напишал дека писмата откриваат дека некои од неговите допишувачи биле флагрантно антисемитисти, додека самиот Елиот бил повоздржан. Така во писмата, мајката на Елиот пишувала:„ Имам инстиктивна антипатичност кон Евреите, исто како што имам за одредени животни“, додека пак неговиот правен и литературен застапник во Њујорк [[Џон Квин]] (''John Quinn''), пишувал дека улиците се „преплавени....од сурија грозни Евреи, бедни, набиени, слични на животни“. Елиот му се жалел на Квин дека му е здосадено од неговиот издавач во [[САД]], Хорас Лајверајт (''Horace Liverigh''), кој бил Евреин, и дека „ми е смачено да работам со Еврејски издавачи кои го одработуваат нивниот дел од договорот само ако се приморани на тоа“, иако потоа продолжил да пишува на сличен начин и за христијански издавачи: „Би сакал да најдам пристоен христијански издавач во Њујорк кому би можело да му се верува...“<ref>Raine, Craig. "Was he anti-Semitic?", a review of ''Letters of T.S. Eliot, Volume I 1898-1922'' and ''Letters of T.S. Eliot, Volume II 1923-1925'', edited by Valerie Eliot and Hugh Haughton, Faber 2009, ''The Spectator'', November 14, 2009.</ref>
 
=== Награди ===
Т.С. Елиот е добитник на бројни награди, признанија и почесни докторати, како:<ref name="S. Eliot, 1952"/><ref>Mirko Magarašević, „T. S. Eliot – Veličina pesničke univerzalnosti“, во: T. S. Eliot, ''Izabrane pesme''. Beograd: Rad, 1977, стр. 117.</ref> <ref>T. S. Eliot, ''Selected Poems''. Harmondsworth, Middlesex: Penguin Books in association with Faber and Faber, 1952.</ref>
* „The Clark Lectureship“, [[Универзитет во Кембриџ|Универзитетот во Кембриџ]] (1926)
* „The Charles Eliot Norton Visiting Professorship“, [[Универзитет во Харвард|Универзитетот во Харвард]] (1932-1933)
Ред 204:
* ''[[Коктел забава]]'' (1949)
* ''[[Службеник од доверба]]'' (1953)
* ''[[Постариот државник]]''
 
=== Научно-стручни дела===
Ред 312:
* {{worldcat id|id=lccn-n79-6870}}
* {{cite journal| url=http://www.theparisreview.org/interviews/4738/the-art-of-poetry-no-1-t-s-eliot| title=T. S. Eliot, The Art of Poetry No. 1| work=Paris Review| date=Spring-Summer 1959| author=Donald Hall }}
 
 
== Наводи ==
Ред 319 ⟶ 318:
{{Нобелова награда за литература}}
 
{{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Елиот, Томас Стренс}}▼
{{Нормативна контрола}}
 
▲{{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Елиот, Томас Стренс}}
[[Категорија:Модернизам]]
[[Категорија:Англиски писатели]]
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/wiki/Т._С._Елиот“