Знаме: Разлика помеѓу преработките

[непроверена преработка][непроверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
Ina pet (разговор | придонеси)
Нема опис на уредувањето
с Стилска исправка, replaced: антички Египет → Стар Египет using AWB
Ред 1:
 
[[Податотека:ASEAN_Nations_Flags_in_Jakarta_3.jpg|десно|мини|300x300пкс| Знамиња на државите членки на Здружението на нации од Југоисточна Азија во [[Џакарта]] . ]]
[[Податотека:Telstra_tower_and_flags02.jpg|мини|267x267пкс| Истакнати знамиња на разни земји ]]
'''Знаме''' е парче ткаенина, поголемо или помало, обично правоаголно во форма и разнобојно, кое е обесено на јарбол или друг погоден држач, може да се носи прицврстено за столб или копје, може да стои на маса на специјални штандови или да виси од носач под агол од 45 степени. Знамето се користи за идентификација или сигнализација. Вообичаено е знамињата да имаат една од пократките страни прицврстени на јарболот и да летаат хоризонтално, иако е можно тоа да се направи и поинаку. Повеќето знамиња во последно време се изработени од полиестер, додека во минатото се користеле разни ткаенини, меѓу другите свила, тафта, памук, лен и волна.
 
== Историја на знамето ==
[[Квадрат|Квадратно]]но знаме е наречено бајрак. Повеќето поморски знамиња имаат форма на правоаголник, како и знамињата на копно. Пред да се појават знамињата што ги користиме денес, се користеле столбови со разни врежани симболи на врвот. Првите сведочења на ваквите крути симболи со цел на знамето доаѓаат кај нас од античкиСтар Египет, каде што означувале различни делови од кралството. Историјата на знамињата датира од времето на [[Римски период|Римјаните]], кои користеле знамиња за идентификација на [[Римска легија|легиите]]. Подоцнежниот развој е главно поврзан со [[Грб|грбовитегрб]]овите, па средновековните знамиња главно биле прикажувања на [[Грб|грбовитегрб]]овите на одреден владетел или [[Феудализам|феудален господар]]. Знамињата прикачени на бочната страната за исправен стап за прв пат се појавиле во Кина, а Арапите ги пренеле на Запад. Знамињата со завршени мотиви почнале да се користат пошироко само за време на крстоносните војни. Христијаните ги означиле знамињата со крст, додека муслиманите користеле знамиња со натписи. Во Америка, Мексиканците вовеле употреба на знамиња од пердуви од птици, а Астеките користеле знамиња кои војниците можеле да ги носат на грб.
 
Денес, знамињата се користат широко, или како официјални ([[Државно знаме|државни]], регионални, општински, воени), неофицијални [[Спорт|спортскиспорт]]ски клубови, навивачи, [[Политичка партија|политички партии]]) или како средство за сигнализација на [[море]] (поморски знамиња). Секоја земја денес има [[државно знаме]]. До 2011 година. [[Либија]] беше единствената земја во светот што имаше целосно еднобојно знаме. <ref name="Енциклопедија свезнање- Заставе">{{Наведена книга|title=Енциклопедија свезнање- Заставе|last=Кремптон|first=Вилијам|publisher=Политикин Забавник|isbn=978-86-7712-130-3|access-date=14. 6. 2017}}</ref>
 
[[Наука|Науката]]та што ги проучува знамињата се нарекува векселологија .
 
=== Сојузник или непријател? ===
Во битките, знамињата биле средство за препознавање сојузници или непријатели во 16 век и подоцна, некои чети почнале да користат свои специјални знамиња. Тоа се стеги, кои се богато украсени и имаат везени ознаки. Со текот на времето, ваквите знамиња добиле поголема улога во воените церемонии, додека знамињата изработени од издржлив материјал се користеле на бојното поле. <ref name="Енциклопедија свезнање- Заставе">{{Наведена книга|title=Енциклопедија свезнање- Заставе|last=Кремптон|first=Вилијам|publisher=Политикин Забавник|isbn=978-86-7712-130-3|access-date=14. 6. 2017}}</ref>
 
=== Бои и симболи ===
Знамињата содржат [[Симбол|симболисимбол]]и кои претставуваат идеи за чије би изразување се потребни многу зборови. Симболите се изведени од најразлични извори. Еден од најпознатите примери е лавот од средновековната хералдика, кој ги претставува идеите за кралство и храброст.
 
Боите имаат симболично значење. Белата и сината боја го симболизираат мирот. Зелената е бојата на растенијата, симбол на младоста и надежта. Верските верувања биле меѓу првите што биле прикажани на знамињата. Крстот е најстариот хералдички мотив. Во муслиманските земји, полумесечината е религиозен симбол од XIV век. Исламските регулативи не дозволуваат прикажување на ликот на Бог или човекот, додека другите земји немаат такви ограничувања, така што има бројни кинески знамиња кои прикажуваат богови или христијански знамиња со лик на светци. Современите симболи вклучуваат канадски јаворов лист и срп и чекан од поранешниот [[Советски Сојуз|Советски сојуз]] . <ref name="Енциклопедија свезнање- Заставе">{{Наведена книга|title=Енциклопедија свезнање- Заставе|last=Кремптон|first=Вилијам|publisher=Политикин Забавник|isbn=978-86-7712-130-3|access-date=14. 6. 2017}}</ref>
 
=== Спортови и знамиња за славење ===
[[Податотека:Grb_Vitez.gif|мини|121x121пкс| Грбот на Витез ]]
Знамињата се користат во многу спортови, вклучувајќи ги водните спортови, моторни трки, тимски спортови, голф, скијање, гимнастика и крос. Тие имаат улога на сигнал, маркер, тимско обележје, навивачки реквизит. Со нив се обележуваат отворања и затворања на спортски настани. Олимписките игри имаат свое знаме кое има пет прстени во различни бои што претставуваат пет континенти. <ref name="Енциклопедија свезнање- Заставе">{{Наведена книга|title=Енциклопедија свезнање- Заставе|last=Кремптон|first=Вилијам|publisher=Политикин Забавник|isbn=978-86-7712-130-3|access-date=14. 6. 2017}}</ref>
 
== Јарболи ==
[[Податотека:SienaFlagpole1.jpg|мини| Една од двете 60-метарски знамиња во катедралата Сиена. За време на битката кај Монтапери (1260), Бока дегли Абати, шпион од Сиена, го спуштил знамето на Фиренца, предизвикувајќи паника кај војниците од Фиренца и на крајот нивен пораз. ]]
Јарболите или столбовите може да бидат едноставни потпори изработени од дрво или метал. Ако е повисоко отколку што може лесно да се постигне за да се подигне знамето, се користи јаже, кое е завиткано околу ролна на врвот на столбот со краевите врзани на дното. Знамето е прикачено на долниот крај на јажето и потоа се крева со влечење на другиот крај на јажето потоа е затегнато и врзано за столб на дното. Столбот обично се преполнува со рамна плоча или топка наречена клотик (првично се користи за да се спречи разделување на дрвениот столб) или врвот на посложена форма. Многу високи јарболи може да бараат посложени структури за потпора од обичните јарболи.
 
[[Двајастамбами]] се јарболи кои обично се наоѓаат на влезовите на хиндуистичките храмови во јужна Индија.<ref>[[Alf Hiltebeitel|Hiltebeitel, Alf]] (1991). ''[https://books.google.com/books?id=diPh4qYtjPUC The Cult of Draupadi, Volume 2: On Hindu Ritual and the Goddess]''. University of Chicago Press. <span> </span>[[Посебно:КњижевниИзвори/9780226340470|9780226340470]]<span>.</span> <span>стр. 91-92.</span></ref>
 
=== Рекордни висини ===
[[Податотека:Flagpole,_Kew_Gardens_-_geograph.org.uk_-_227188.jpg|мини| Поранешниот јарбол во градината во Кју, фотографиран непосредно пред неговото отстранување во 2007 година. години ]]
Од септември 23, 2014, највисоката слободен стоечки јарбол во светот е Џедајскиот јарбол во [[Саудиска Арабија]] со висина 171 метар , надминувајќи ги поранешните држачи на рекордот Душанбе јарбол во [[Таџикистан]] <ref name="Jeddah Flagpole">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.arabnews.com/saudi-arabia/news/634401|title=Jeddah Flagpole inaugurated|date=|publisher=arabnews.com|accessdate=23. 9. 2014}}</ref> <ref>Former record: {{Наведена мрежна страница|url=http://news.tj/ru/news/v-dushanbe-na-samom-vysokom-flagshtoke-v-mire-podnyat-flag-foto|title=Wer baut den hoechsten Fahnenmast|date=9. 9. 2008|publisher=Asia Plus|archive-url=https://web.archive.org/web/20190404114645/https://news.tj/ru/news/v-dushanbe-na-samom-vysokom-flagshtoke-v-mire-podnyat-flag-foto|archive-date=04. 04. 2019|accessdate=19. 06. 2019}}</ref> (висина: 164 метри), Национален јарбол во [[Азербејџан]] (висина: 162 метри) <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/asia/tajikistan/8157189/Tajikistan-takes-flag-pole-war-to-new-heights.html|title=Flag of Azerbaijan|date=3. 7. 2008|publisher=Telegraph.co.uk}}</ref> и Севернокорејскиот јарбол во Кијонгдонг (висина: 160 метри). Столбот со знаме во Северна Кореја е всушност радио кула со знаме на врвот. Покрај двата горенаведени јарбола, претходните шест светски рекордни јарболи биле направени во американска компанија, а остатокот во: [[Ашхабад|Ашгабат]], [[Туркменистан]]: 133 метри; Акаби, Јордан: 130 метри; [[Аман]], Јордан: 1,268 метри; и [[Абу Даби]], [[Обединети Арапски Емирати]]: 122 метри. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.nationalgeographic.org/projects/out-of-eden-walk/articles/2017-09-looking-afghanistan-turn-left-enormous-flagpole/?sf111671937=1#!|title=Looking for Afghanistan? Turn Left at the Enormous Flagpole|date=5. 9. 2017|work=National Geographic}}</ref>
 
Највисокиот јарбол во Велика Британија стоел во [[Кралски ботанички градини во Кју|градината во Кју]] од 1959 до 2013 година. Направено е од ела од канадски Даглас и е висок 685 метри. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.kew.org/press/flagpole.html|title=Timber! Steeplejacks to dismantle Kew Flagpole.|date=|publisher=Kew.org|archive-url=https://web.archive.org/web/20160817234628/http://www.kew.org/press/flagpole.html|archive-date=17. 8. 2016|accessdate=}}</ref>
 
Сегашното највисоко јарбол во Соединетите држави е 120 метри, завршена пред Денот на спомен 2014 година и направен со бетонска основа од 3,4 метри, што го изработи производителот на [[Ветерна турбина|генератор]] на [[Ветерна турбина|ветер]] Бродвинд енерџи. Јарболот се наоѓа на северната страна од кампусот на седиштето на компанијата веднаш до меѓудржавниот пат 43 во Шојбаган, Висконсин и е видлив од Седар Гроув. Столбот може да носи знаме од 220 фунти во услови на слаб ветер и потешко знаме од 350 фунти во услови на силен ветер. <ref>{{Наведени вести|url=http://www.sheboyganpress.com/article/20140525/SHE0101/305250197/High-flying-Up-time-Memorial-Day-Acuity-flag-world-s-tallest|title=High-flying: Up in time for Memorial Day, Acuity flag is world's tallest|last=Weyandt|first=Janet|date=25. 5. 2014|work=[[The Sheboygan Press]]|access-date=26. 5. 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20150403170745/http://www.sheboyganpress.com/article/20140525/SHE0101/305250197/High-flying-Up-time-Memorial-Day-Acuity-flag-world-s-tallest|archive-date=3. 4. 2015}}</ref>
 
=== Дизајн ===
Јарболите можат да бидат дизајнирани на едно парче во форма на конус, <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://lingoinc.com/tapers.htm|title=Cone Tapered vs. Venetian Entasis Tapered|publisher=Lingo Flagpoles Inc|archive-url=https://web.archive.org/web/20050228014231/http://lingoinc.com/tapers.htm|archive-date=28. 2. 2005}}</ref> или истите можат да бидат направени од неколку делови за да можат да се продолжат. Во Соединетите Американски Држави, спецификациите на упатството на FP-1001-97 го опфаќа инженерскиот дизајн на метални јарболи за да се осигура безбедност.
== Види повеќе ==
 
* [[Список на државни знамиња|Список на национални знамиња]]
* Знамиња на поморскиот сигнал
 
== Наводи ==
{{Наводи}}
 
[[Категорија:Знамиња]]
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/wiki/Знаме