Македонска револуционерна организација: Разлика помеѓу преработките
| [проверена преработка] | [проверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
с Јазична исправка, replaced: Отоманска Империја → Отоманско Царство, Отоманска империја → Отоманско Царство (2) using AWB |
|||
Ред 48:
==== Турската власт како фактор ====
{{главна|
Секако една од главните причини за појава на организацијата е останувањето на [[Македонија]] под османска власт. Турците посегале по животите, честа и имотите на сите [[македонци]]. [[Слобода|Ослободувањето]] се гледало во создавање на една револуционерна организација. Националноослободителниот карактер на организацијата се гледа во ''Членот 1'' од [[Уставот на ТМОРО]] во кој се истакнува:
Ред 238:
Но со текот на годините како што [[Централен комитет на МРО|Централниот комитет]] се засилувал и била поставувана организациската мрежа повеќе не се правело разлика помеѓу [[Бугарска егзархија|егархистите]] и [[Цариградска патријаршија|патријарашистите]], односно со [[Устав на ТМОРО|новиот устав]] од 1897 година организацијата била отворена за секого без разлика на верата и народноста. Според [[Димитар Влахов]]: {{quote|''...Првично револ. организација почна да работи среде бугарското население во Македонија и тоа не среде целото буг. население, туку само среде тоа дел од него, коj се спаѓааше во Буг. Егзархија. Таа се однесуваше со недоверба кон Бугарите не екзархисти... Што се однесуваше до револуц. работа среде другите македонски народи - Турци, Албанци, Куцовласи и Грци, за основачите на Oрганизацията такво прашање не постоеше... Подоцна, кога истите тие водачи видоа дека идејата за ослободување на Македонија може да најде сочувство среде Бугарите не екзархисти, како и среде другите народности во Македонија и под влијание на членовите на организацијата со леви разбирања, тие го заменија статутот на организацијата во смисла, дека член на организацијата може да биде секој Македонец, од која народност и да е тој и какви и да биле неговите политички сфаќања, само да прима нејзините принципи и се бори за политичката автономија на Македонија ... "<ref>Димитър Влахов, „Борбите на македонския народ за освобождение“, 1-во изд. Виена, 1925 г. стр.10-11.</ref>}}
Отука членови на организацијата биле претежно [[Македонци]] (во Македонија) и претежно [[Бугари]] (во Одринско), но имало и [[Власи]], [[Црногорци]], [[Срби]], [[Грци]] и др. Дел од турското население незадоволно од општата состојба во [[Отоманското Царство]] на разни начини дирекно или индирекно ја помагале организацијата, а најчесто како јатаци или снабдувачи со разни материјали кои и биле потребни на организацијата. Јадрото на организацијата го сочинувале [[Македонците]], но имало и [[Бугари]] најчесто како војводи, секретари или обични членови, најмногу во [[Одринско]] <ref>"... не треба да се обрне внимание само на терминот "Бугарски" во едно од имињата на единствената ВМРО, туку и на константното "О" во името на организацијата, кое се губи дури по Првата световна војна и физичкото разделување на неколкуте делови на Македонија од Одринско. Познато е дека првото име на револуционерната организација е БМОРК – Бугарски Македоно Одрински Револуционерни Комитети, а потоа таа се преименувала во ТМОРО, ВМОРО и најпосле во ВМРО. Организацијата, во името, во дејствувањето и во чувствувањето го содржела и Одринско каде што, неспорно живееле етнички Бугари. Илинденското востание во 1903 година е всушност Илинденско преображенско востание кренато со најголем интензитет во Битолскиот и Одринскиот вилает на тогашната
Како што се на пример некои членови на [[Централен комитет на МРО|ЦК]], ([[Иван Гарванов]]) или некои членови на [[Задгранично претставништво|ЗП]] ([[Димитар Стефанов]]). Поради недостаток на раководен кадар за [[Четнички институт на ТМОРО|четничкиот институт]] организацијата почнала како војводи на четите да ги поставува офицерите од бугарската армија, а меѓу првите биле [[Михаил Апостолов]] - Попето, [[Марко Лерински]], а војводскиот кадар дополнително подоцна бил пополнет од млади бугарски и небугарски интелектуални идеалисти кои под влијание на револуционерната идеја и идеализмот зеле учество во борбата против [[Отоманското Царство]].
Ред 338:
По неколкугодишно вооружување на населението, ТМОРО создава една вистинска држава во држава. Населението своите спорови ги носи на револуционерните судови наместо на [[Турција|турските]], секојдневно се вршат обуки за користење на оружје, се создаваат куриски служби, селска милиција итн.
Заради големиот притисок од [[врховисти]]те, особено по нивното [[Горноџумајско востание]], како и заради зголемениот број судири на четите на ''ТМОРО'' со [[
8000 вооружени [[Македонци]] востануваат на 2 август 1903 година и ги растресуваат темелите на Отоманската власт во [[Македонија]]. Во првите два дена од востанието, македонските востаници со пушка во раце ослободуваат 150 села и три града ([[Крушево]], [[Невеска]] и [[Клисура]]). Се создава востаничка територија која се протега од [[Дебар]]ско - [[Кичево|Кичевскиот]] регион, преку [[Охрид]]ско, [[Струга|Струшко]], [[Битола|Битолско]], [[Лерин]]ско, [[Костур]]ско и [[Воден]]ско. Целата турска војска и администрацијата од оваа територија е или ликвидирана или пребегната. Вооружени битки се водат и во [[Пирин]]скиот крај, во [[Куманово|Кумановско]], во [[Гевгелија|Гевгелиско]] и во [[Делчево|Делчевско]]. Востанието трае цели 4 месеци (почнува на 2 август, а последните вооружени дејствија завршуваат во ноември).
| |||