Википедија

Албанија: Разлика помеѓу преработките

Интерактивен преглед на историјата
[проверена преработка][проверена преработка]
← Постаро уредувањеПоново уредување →
Избришана содржина Додадена содржина
НагледноВикитекст
с Правописна исправка, replaced: Балканскиот полуостров → Балканскиот Полуостров (4) using AWB
с Правописна исправка, replaced: Османлиската Империја → Османлиското Царство, Османлиската империја → Османлиското Царство ( using AWB
Ред 114:
{{Главна|Отоманска Албанија}}
 
[[Отоманска Албанија]] го опфаќа периодот од историјата на денешна [[Република Албанија]] кога територијата била во во составот на [[ОсманлискатаОсманлиското империјаЦарство]]. Целата територија под османлиска власт била во периодот од [[1481]] до [[1912]] година. По битката на Саврово поле во 1385 година поголемиот дел од албанските владетели станале отомански вазали.
 
Во текот на 14 век на територијата на денешна Албанија и Епир опстојувале неколку суверени кнежества на чело на албански аристократи. Овие кнежества биле создадени по падот на Српското царство и инвазијата на Османлиите кон Балканот.
 
Албанската земја се наоѓала под владеење на неколку скарани мали кнежества. Во 1385 година албанскиот началник на Драч апелирал за помош кон османлискиот султан за борба против династија Балшиќ кои ја контролирале Зета. Во битката на Саврово поле Османлиите издвојувале победа над Зета по кое следувало албанските кнежества да се заколнат кон верност на ОсманлискатаОсманлиското империјаЦарство. Ѓирокастро станал главен град на санџакот кој бил формиран во 1419 година. Во 1423 година [[Мурат II]] започнал голема воена кампања кон Балканот. Во 1431 година паднала [[Јанина]] во [[Епир]] а во 1449 година тие веќе ги контролирале бреговите од [[Јонско Море]]. Албанските благородници имале право да ги задржат своите имоти и позиции како вазали но морале да ги испратат своите синови во турскиот двор како заложници за да се обезбеди османлиската власт над реонот во случај на востание.
 
==== Востанието на Скендербег ====
Ред 127:
 
==== Османлиско владеење====
Во историјата на Отоманското Царство 42 големи везири потекнувале од Албанија. Во периодот меѓу 17 и 19 век, од 92 велики везири, 25 имале албанско, а само 19 турско потекло. Пред доаѓањето на Османлиите Албанија била христијанска земја за разлика од денес каде мнозинство се муслимани. Исламизацијата во Албанија најпрво имала чисто формален карактер – поединци прифаќале муслимански имиња и само понекогаш оделе во [[џамија]], а ги задржувале христијанските погледи, дотолку повеќе што не се практикувало подучување на новата вера. Бекташкиот ред во Албанија бил прифатен повеќе од која и да е друга провинција на ОсманлискатаОсманлиското ИмперијаЦарство. Најмногу [[бекташи]] имало во јужна Албанија, а еден мал број во околина на областа Кроја.
 
На оваа територија биле формирани :
Ред 152:
 
На Берлинскиот конгрес биле испратени три меморандуми:
* Првиот од Призренската лига која барала признавање на националниот идентитет на Албанците и автономија во составот на ОсманлискатаОсманлиското империјаЦарство.
* Скадарски меморандум кој барал основање на независна албанска држава под протекторат на Велика Британија
* Меморандум Мирдита кој бил поднесен до конзулатите на Франција, Австро-Унгарија и Италија во јули 1878 година во Скадар со кој се барало признавање на католичкото население во овие места до степен на автономија.
Ред 161:
{{главна|Пеќска лига}}
 
Пеќската лига била политичка организација која била основана во градот Пеќ, тогаш територија на [[Косовски вилает|Косовскиот вилает]] во [[ОсманлискатаОсманлиското империјаЦарство]]. Лигата била основана на [[29 јануари]] [[1899]] година<ref>[http://books.google.com/books?id=wPOtzk-unJgC&pg=PA127&lpg=PA127&dq=besa-bese+zeka&source=bl&ots=AEXEUKaFeZ&sig=RnTpVVF1oz19ZDIiGjRCYa3ZBqc&hl=sr&ei=Esv6S_blC9mJOMy8oJUM&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=2&ved=0CBgQ6AEwAQ#v=onepage&q=besa-bese%20zeka&f=false] -{The crescent and the eagle: Ottoman rule, Islam and the Albanians, 1874-1913}-, страна 125, Аутор: -{George Walter Gawrych}-</ref>. и како главен водач бил [[Хаџи Зека]], еден од припадниците на [[Призренска лига|Призренската лига]].
 
Призренската лига која била основана со помош на османлиските власти престанала да постои во април 1881 година. Дел од членовите на лигата незадоволни од Берлинскиот конгрес започнале востание во 1879 година. Хаџи Зека во 1886 година заминал во Константинопол за да добие подршка од властите во земјата. Таму тој добил подршка од Портата да организира нова лига за обединување на Албанците во рамките на империјата. Во рамките на Косовскиот вилает биле организирани неколку акции против христијанското население. Во 1899 година заедно со своите истомисленици ја основал Пеќската лига. По формирањето на лигата водачите испратиле договор на султанот Абдул Хамид II за заштита на верата, нацијата и земјата. Овој допис бил потпишан од страна на 40 делегати. Од потписниците по 8 имало од Пеќ и Роговиште, 7 од Тетово, 6 од Ѓаковица, 4 од Призрен и.т.н.
Ред 191:
{{главна|Албанско востание (1912)}}
[[Податотека:Srpski izvestai za arnautskata pobuna, 1912.pdf|мини|Српски извештај за текот и развојот на арнаутската побуна во текот на мај 1912.]]
Востанието избувнало во јануари 1912 година и истото било подржано од Србија и Црна Гора. Италија од друга страна исто така го подржала востанието бидејќи во исто време војувала со Османлиите. Нивната помош се должела на дополнителна дестабилизација на ОсманлискатаОсманлиското империјаЦарство. Претходно албанските претставници се состаниле со османлиските власти но не добиле позитивен одговор во нивните барања. Исмаил Кемал бил одговорен за испорака на 15.000 пушки во Косово преку Црна Гора. Претходно бил низ европските земји каде добил оружје и средства и меѓународна поддршка за востанието. Во исто време тој кординирал со раководството на востаниците преку Британската амбасада во Скопје. Хасан Приштина направил обид да ја привлече Бугарија како сојузник, нудејќи создавање на независна албанско-македонска држава во Македонија, поддржан од британскиот конзул во Скопје. Биртанският конзул ветувал силна поддршка на востанатото на Албанците.
 
Востанието започнало во западниот дел на Косовскиот вилает, на чело на кое застанале Хасан Приштина, Некџиб Драга, Бајрам Цури, Риза Беј и други. Есад Паша Топтан се обврзал да организира востание во централна Албанија и во округот Мирдита. Албанските војници и офицери се повлекле од отоманската армија и се вклучиле во востанието. До август 1912 година востаниците ја зазеле целата територија на Косовскиот вилает (Нови Пазар, Приштина, Скопје и Сиеница), делови од Скадарскиот и Јанинскиот вилает (Елбасан, Лесковик и Коница) и Дебар, дел од Битолскиот вилает.
Ред 211:
{{главна|Декларација за независност на Албанија}}
 
Декларацијата за независност на Албанија претставува изјава која била издадена на 28 ноември 1912 година според која била прогласена независноста на Албанија од ОсманлискатаОсманлиското империјаЦарство. Независноста се прогласила од Големото народно собрание во Валона, а била потврдена со Лондонскиот договор со којшто била завршена Првата балканска војна во 1913 година.
 
===Независност ===
 
По [[Прва светска војна|Првата светска војна]], Албанија прогласила независност од ОсманлискатаОсманлиското империјаЦарство. Од [[1928]] година, со земјата управувал [[Зог I]], сè до [[1938]] година, кога Албанија паднала под влијание на [[Италија]].
 
===Втора светска војна ===
Ред 556:
[[File:Great Mosque of Durres 2016 Albania.jpg|thumb|Џамија во Драч.]]
 
Во времето кога Албанија била дел од [[Османлиска империја|ОсманлискатаОсманлиското империјаЦарство]], поголемиот дел од населението го сочинувале [[муслимани]]. Со прогласувањето на независност во [[1912]] година од [[Османлиска империја|Осанлиската империја]], верскиот идентитет во Албанија постојано до денес се менувал. Ова најмногу се должи на комунистичкиот режим од [[1944]] до [[1991]], кога режимот на [[Енвер Хоџа]] ја прогласи државата за атеистичка, како единствена во светот. По падот на комунизмот во [[1991]] година, во Албанија се зголемил бројот на [[христијанство|христијаните]]. [[Римокатоличка црква|Римокатоличката црква]] има свое претставништво во градот [[Скадар]]. Од друга страна постојат и голем број на џамии, како една од најпознатите е џамијата во [[Драч]].
 
Албанија е секуларна држава без официјална религија, при што слободата на религијата е уставно право<ref>{{cite web|title=1998 CONSTITUTION OF THE REPUBLIC OF ALBANIA|url=http://www.osce.org/albania/41888?download=true|website=osce.org|page=2|language=en|format=PDF}}</ref>. Пописот во 2011 година, за прв пат од [[1930]] година, опфаќал опционално отворено прашање за религијата; Пописот регистрирал мнозинство муслимани (58,79%), меѓу кои: Сунити (56,70%) и Бекташи муслимани (2,09%). Христијаните, кои сочинуваат 16,92% од населението, вклучуваат [[Католици]] (10,03%) , [[Православни]] (6,75%) и [[Евангелизам|евангелистички протестанти]] (0,14%)<ref name="Religion">{{cite web |url=http://www.instat.gov.al/media/177358/njoftim_per_media_-_fjala_e_drejtorit_te_instat_ines_nurja_per_rezultatet_finale_te_census_2011.pdf |title=Presentation of the main results of the Census of Population and Housing 2011. |accessdate=15 August 2014 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170326091156/http://www.instat.gov.al/media/177358/njoftim_per_media_-_fjala_e_drejtorit_te_instat_ines_nurja_per_rezultatet_finale_te_census_2011.pdf |archivedate=26 March 2017 |df=dmy-all }}</ref>. [[Атеисти]]те се 2,5% од населението, 5,49% не биле религиозни, додека 13,79% не сакале да одговорат<ref name="Religion"/>.
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/wiki/Албанија“