Отомански интеррегнум: Разлика помеѓу преработките

'''Отомански интеррегнум''' или '''Отоманска граѓанска војна''' ([[турски]]: ''Fetret Devri'') — период од [[Историја на ОсманлискатаОсманлиското империјаЦарство|историјата на ОсманлискатаОсманлиското империјаЦарство]] кој траел во периодот од [[20 јули]] [[1402]] година до [[5 јули]] [[1413]] година, односно од смртта на султанот [[Бајазит I]] по крајот на [[Битка кај Ангора|битката кај Ангора]] до прогласувањето на [[Мехмед I|Мехмед]] за османлиски султан. Како главна причина за започнување на граѓанска војна било прогласувањето на Мехмед Челебија за нов султан на ОсманлискатаОсманлиското империјаЦарство, кое не било прифатено од страна на неговите браќа<ref>Fine, John Van Antwerp, ''The Late Medieval Balkans'', (University of Michigan Press, 1994), 499.</ref>

По крајот на [[Косовска битка|Косовската битка]] од [[15 јуни]] [[1389]] година починал османлискиот султан [[Мурат I]]. Неговиот син [[Бајазит I]] со ОсманлискатаОсманлиското империјаЦарство владеел од Косовската битка до [[Битка кај Ангора|Ангорската битка]] која се одвила на [[28 јули]] [[1402]] година. Бајазит се одликувал со тоа што ги проширил своите територии на [[Балкан]]от поради кое главно бил наречен ''Јилдирим'' или [[молња]]. Меѓутоа, во тоа врере од исток се појавиле [[Монголци|монголските]] освојувачи на чело со [[Тимур]]. Монголите започнале да им нанесуваат порази на [[Османлии]]те во [[Анадолија]].

До поголема војна дошло на [[28 јули]] [[1402]] година на полето Чибук, блиску денешната престолнина на [[Турција]], [[Анкара]]. Во таа битка учествувал и самиот [[Бајазит I]], заедно со своите синови: [[Иса (син на Бајазит)|Иса]], [[Мехмед I|Мехмед]], [[Муса (син на Бајазит)|Муса]], [[Мустафа (син на Бајазит)|Мустафа]] и [[Сулејман(син на Бајазит)|Сулејман]]. Во таа битка на страната на Османлиите учествувале и вазалите [[Стефан Лазаревиќ]] и [[Ѓураѓ Бранковиќ]], кои биле српски деспоти и учестувале со околу 5.000 оклопни коњаници.

Во битката Монголите издвојувале голема победа. Во текот на битката, турските бегови од областите Ајдин, Сарухан, Ментеш и Караманија преминале на страната на Тимур и со тоа битката била решена. Со околу 10.000 јаничари, султанот во ноќта се обидел да побегне но во тоа не успеал па бил заробен од страна на монголската војска. Заедно со него бил заробен и сун му Муса. Другите негови синови се спасиле со бегство, освен Мустафа кој мистериозно исчезнал на бојното поле.

Султанот Бајазит починал на [[9 март]] [[1403]] година<ref>Ismail Hakki Uzuncarsili. Osmanli tarihi, cild, 3 baaski, Ankara 1972, 310-320</ref> По победата, Тимур не продолжил со своите победи во Анадолија, туку се свртел кон исток, сакајќи да ја освои [[Кина]].

По Ангорската битка, во ОсманлискатаОсманлиското империјаЦарство се дошло до [[интерегнум]] - ''меѓувлада'', која трале повеќе од една деценија. По битката, синовите на Бајазит побегнале на различни страни. Така, Сулејман со Големиот везир Али Паша и јаничарскиот ага се засолниле во [[Бурса]] а потоа и во [[Едрене]] каде се самопрогласил за [[султан]]. Мехмед се зацврстил во [[Амасија]] и борејќи се против Монголите, успеал да поврати некои од претходно изгубените територии. Иса се засолнил во [[Бурса]] и ја зацврстил својата власт во [[Караманија]]. Мустафа мистериозно исчезнал, додека пак Муса Челеби кој бил заробен заедно со својот татко, по неколку месеци се вратил со останките на султанот. Според пишаните извори, во времето кога тој пристигнал во [[Анадолија]], тој ги пронашол своите браќа Мехмед и Иса скарани, помеѓу кои била започната војна. Во таа војна Иса бил победен и затоа тој побегнал кај својот брат Сулејман во [[Едрене]]. Сулејман многу бргу го прифатил, со кое го ставил на чело на една армија која тргнала во поход против Мехмед. Иса, во битката кај [[Ески Шехир]] бил поразен. Во самата битка тој бил заробен а подоцна и погубен во [[1406]] година<ref>Furuzan Hursev Tokin, Turkiyede halk hareketleri, Istanbul 1968, 35.</ref>. Мехмед ја воспоставил својата власт во Ајдин, Сарухан, Ментеше и Гермијан. Според пронајдените монети ова се случило во текот на 1403 и 1404 година. Тогаш Сулејман со својата армија преминал во [[Анадолија]] борејќи се против своите двајца браќа Мехмед и Муса, кои биле во тоа време во сојуз. Во исто време, во анадолскиот регион пристигнал влијателниот шејх Бедредин.

[[Бедредин Симави]] зазел позиции против принцот Сулејман и Мехмед, кои биле претставници на крупните феудалци. [[Муса Челеби]] со помош на својот брат Мехмед, успеал своите војски да ги префрли од [[Анадолија]] во [[Румелија]] со цел да се симне од власт Сулејман кој бил статиционирал во [[Едрене]]. Муса во тоа време сѐ уште тактизирал и ја признавал врховната власт на Мехмед. Во [[1410]] година дошло до жестока битка помеѓу силите на Муса и Сулејман во која Муса издвојувал победа и ја зазел цела [[Румелија]] и на [[17 февруари]] [[1410]] година во [[Едрене]] се прогласил за [[султан]].

По овој пораз, Муса се повлекол кон [[Стара Планина]] каде продолжил со својата герилска војна против својот брат. Сулејман по ова влегол во [[Едрене]] како султан. Така, владеењето на Муса како султан траело од [[13 февруари]] до [[15 јуни]] [[1410]] година. Сепак, за многу кратко време силите на Муса повторно започнале да се регрутираат. Муса успеал да ги зароби [[Лазар Бранковиќ]] и [[Вук Бранковиќ]]. Тој веднаш наредил Вук да биде погубен.

На [[11 јули]] [[1410]] година дошло до нова битка во регионот околу [[Едрене]] во која Муса повторно бил поразен. По тој пораз бил погубен и [[Лазар Бранковиќ]]. По ова Муса се повлекол во регионот помеѓу [[Јамбол]] и [[Пловдив]], и развивајќи успешна герилска борба успеал да собере голема маса од војници. Кон негова страна се приклучиле и голем број на ајдути како и некои ситни феудалци. Особено голема и масовна подршка му пружиле христијаните од планинските краеви од [[Румелија]].

Претенденти за османлискиот престол останале Муса, во [[Румелија]], кој се потпирал на ситните феудалци и нискиот воен кадар и Мехмед, во [[Анадолија]], кој се потпирал на крупните феудалци. Многу брзо помеѓу нив дошло до воен судир. Дел од покрупните феудалци кои биле на страната на Муса, заплашени од своите лични интереси и имоти, го напиштиле на Муса и преминале на страната на Мехмед. Пртив Муса се побуниле и српските феудалци кои биле турски вазали, определувајќи се речиси сите за Мехмед. Тогаш, везирот на Муса, [[Ќор Шах Мелек]] побегнал во престолнината, а византискиот император [[Мануил II Палеолог]] ([[1391]]-[[1425]]), кој исто така го подржувал на Мехмед, го вратил пак во [[Бурса]] кај Мехмед. Подоцна Муса испратил повик до [[Византија]] да му плаќа данок преку својот посланик [[Ибрахим Паша]]. Сепак планот на Муса не се остварил бидејќи и Ибрахим Паша слободно бил упатен во [[Бурса]]. Бидејќи Муса го држел [[Галиполи]], византискиот император му дал воена помош на Мехмед за преминување во [[Румелија]].

По овој пораз, Мехмед се вратил во [[Анадолија]], за да се подготви за нова војна. По кратко време дошло до нова борба помеѓу браќата, и тоа во близина на [[Константинопол]]. Во таа битка, Мехмед повторно бил поразен. Согледувајќи дека сам нема сили да победи, Мехмед создал унија со византискиот император, со српските деспоти [[Стефан Лазаревиќ]] и [[Ѓураѓ Бранковиќ]], унгарскиот феудалец Моровиќ, босанскиот феудалец [[Сандаљ Храниќ]], а во исто време се поврзал и со беговите од Румелија и Македонија Паша Јѕргит, Бурак-бег, Синанбег и Евренос бег. Така, силите на Мехмед во пролетта [[1413]] година навлегле во [[Румелија]]. По ова следувало напаѓање на силите на Муса.

Можеби најголема улога во воениот конфликт помеѓу Мехмед и Муса одиграл [[Евренос-бег]]. Тој му дал совет на Мехмед да навлезе длабоко на територијата на [[Румелија]], дури да престигне и до [[Србија]] каде од таму би добил помош од беговите. Кога Муса видел дека неговиот брат одбегнува да прифати борба и дека се упатил кон [[Овче Поле]], тој ја сфатил намерата. Муса на [[Овче Поле]] расположил доста од својата војска. Крајна цел на Муса била неговиот брат да нема можност да престигне во [[Скопје]], каде се наоѓал скопскиот намесник [[Јигит паша]]. Сепак, Мехмед го заобиколил Овче Поле и престигнал во [[Врање]] и [[Прешево]], каде се сретнал со Лазаревиќ и успеал да дојде во контакт со останатите големци од овој регион. На овие простори биле собрани голем број на војници кои во состав биле освен приврзаници на Мехмед и српски деспоти, унгарски феудалци. Така оваа сојузничка војска заедно се упатила кон Овче Поле. Кога сојузничките сили престигнале на Овче Поле заклучиле дека силите на Муса се повлекле кон исток. По ова, Мехмед многу мудро, започнал да создава воени кампови по империјата. Тој се упатил најпрвин по долината на река [[Струма]], а подоцна и кон денешна Софија и Самоков. Во меѓувреме силите на Муса го следеле движењето на Мехмед. Во еден момент во таборот на Муса се открило дека беговите тамаџи-оглу и Савџи-оглу работат за Мехмед, па поради тоа тие биле погубени. По овој настан, голем број од приврзаниците на Муса започнале да го напуштат и да преминуваат на страна на Мехмед. <ref>Hammer, Historie de Lempire ottoman...I, 156</ref>

Напоредно, со избувнување на востанието на Бедредин, по пет години од неговото задушување, во [[Румелија]] избувнало уште едно востание на чие чело застанал [[Дузме Мустафа]]. Дузме на турски значи лажен. Тогашната дворска и официјална турска историографија, па дури и некои понови турски научници, сметале дека Мустафа не бил принц. Според најновите истражувања било потврдено дека Мустафа Дузме бил еден од синовите на [[Бајазит I]] кој исчезнал во Ангорската битка во [[1402]] година. По битката, според најголемиот дел од историчарите, Мустафа бил заробен заедно со татко му. По смртта на татко му во [[1403]] година, тој се префрлил во [[Влашка]] каде добил помош од влашкиот владетел Мирче стариот.

Во [[Румелија]] Мустафа започнал да организира одбранбена линија против својот брат Мехмед. По започнувањето на борбите, силите на Мустафа на неколку пати биле поразени. Самиот Мустафа успевал да побегнува од самото бојно поле. Сепак, тој бил предаден од неговите спахии и предаден лично на силите на Мехмед. По неговото фаќање, тој бил однесен во [[Едрене]] и обесен на највисоката тврдина. <ref>Hammer, Histoija turskog carstva, 124</ref>