Петар Велики: Разлика помеѓу преработките

На престолот дошол по многу дворски интриги и завери. На почетокот владеел заедно со својот слаб и болен полубрат [[Иван V]], кој умрел во [[1696]]. По Ивановата смрт, кога станал цар на Русија, Петар немилосрдно ги задушил сите отпори против него, па дури и во неговото семејство.<ref name="HyV">-{Martínez Laínez F. Pedro I el Grande. Historia y Vida; 38(461):64-73.}-</ref>.

Петар бил син на рускиот цар [[Алексеј I]] и неговата втора жена [[Наталија Наришкина]]. Алексеј I од првиот брак со [[Марија Милославскаја]] имал 5 синови и 8 ќерки, од кои само два сина: [[Фјодор III]] и Иван биле живи, кога Петар се родил. Алексеј I имал уште две ќерки со Наталија Наришкина пред да умре во [[1674]], година во која го наследил најстариот син [[Фјодор III]]<ref name="1.2">[http://www.znanje.org/i/i21/01iv10/01iv1022m/period%20neprosvjecenosti.htm Петар Велики. Периодот на преродбарта на царска Русија. -{www.znanje.org}-]</ref>.

Кога Петар наполнил 17 години, Софија сфатила дека и се заканува опасност, па започнала да врши промени на дворот, заедно со стрелците. Кога дознал за намерите на Софија, Петар заминал во манастирот св.Троица Сергеевска, а потоа ги повикал своите два полка, кои биле дел од некои одреди на војската и од стрелците. Софија била сменета на престолот и затворена во женски манастир<ref name="2.1"/>.

Дознавајќи и интересирајќи се сѐ повеќе за западниот начин на живот и западната технологија, Петар во 1697, тргнал на пат за Европа, придружуван од бројна делегација на советници (т.н. „Голема амбасада“). Тој сакал, што е можно подобро да се запознае со обичаите на западните земји зада може да ги примени во својата земја. Патувал како Петар Михајлович<ref name="HyV"/>, иако на дворот кој го посетувал неговиот вистински идентитет бил познат и добивал третман достоен за неговата позиција. Одредено време работел како дрводелец и бродоградител во [[Амстердам]], а подоцна и во Англија, во близина на [[Лондон]]. Ги посетил главните градови на [[Германија]] и [[Австрија]], а разговарал и со британскиот крал [[Вилијам III]] и се запознал со англиското општество, за кое Петар сметал дека е над сите, бидејќи никогаш не се видело кралот да пуши и пие по крчми, заедно со морнарите<ref name="HyV"/>. Петар патувањето го искористил и за да изнајми стотици техничари и офицери од странство, кои требале со своите знаења да помогнат во [[Руска империја|Русија]]. Петар се стекнал и со големо знаење во областа на [[бродоградба]]та и [[картографија]]та.

На освоените територии во шведската покраина [[Ингрија]] во 1703, Петар основал град, кој го нарекол [[Санкт Петербург]] (по апостолот [[Свети Петар]]) и кој подоцна станал престолнина на [[Руска империја|Руската Империја]]. Петар забранил изградба на камени градби надвор од границите на градот, па така сите мајстори можеле да учествуваат во подигнувањето на новиот град, кој набргу станал престолнина на Русија<ref name="HyV"/>. Во тоа време, љубовница на Петар му станала [[Екатарина I|Марта Скавронска]], која го прифатила [[православие]]то и го променила името во Екатерина. Таа наводно, тајно се омажила за Петар во [[1707]].

[[Санкт Петербург]] е основан на [[27 мај]] [[1703]] година, откако Русија ја освоила [[Ингерманланд]] од Шведска и со тоа излегла на море. Создавањето ан Санкт Петербург од една страна значело отворање на [[Руска империја|Русија]] на [[економија|економски]], [[политика|политички]] и интелектуален план во [[Европа]], а од друга страна, признавање на Русија во светот како воена и поморска сила<ref name="HyV"/>.

Петар Велики ја финансирал изградбата на новата престолнин, а илјадници селани биле преселени за да ја забрзаат неговата изградба. Исто така, и затворениците биле присилени да работат во изградбата на градот. За да би можеле сите каменоресци и ѕидари да работат во Санкт Петербург, било забрането надвор од градот да се градат камени градби<ref name="HyV"/>.

Градот бил преполн со величествени цркви и палата во сите стилови. Петар бил сведок на изградбата на само некои од нив, како на пр. св. Петра и св. Павла и [[Петерхоф]], летни дворец изграден сао за него. Тој, исто така ја наредил изградбата на природниот музеј Кунсткамер, кој бил првиот руски музеј воопшто<ref name="HyV"/>.

На 30 &nbsp;km од тој „нов Париз“, Петар изградил и „руски [[Версај]]“. Тоа бил убавиот дворец [[Петерхоф]]<ref name="3.1"/>, кој го проектиррале [[Франција|француски]] архитекти во европски стил со тераси и вештачки [[водопад]]и, фантастично уредени [[парк]]ови во многу убав стил, кој според западните сфаќања бил неопходен за еден апсолутист од тоа време. Интересно е дека фонтаната која се наоѓа во Петерхоф не користи пумпа, туку го искористува природниот пад на земјиштето.

Главна обврска на благородништвото во Русија во 17 век била воената служба. Меѓутоа, Петар оваа обврска ја наметнал со одлучност, која претходно не постоела, вклучувајќи ја и обврската да се служи во управата. Од друга страна, на иницијатива на својот советник Салтиков, Петар на благородништвото му ги дал титулите на сите чиновници. Со указот од 1722, Петар објавил нов закон за повластици, познат како [[табела на ранговите]], со што се создале чинови според степенот на достоинство на благороништвото сразмерно со хиерархиската функција. До тогаш, повластиците се стекнувале наследно. Сакајќи на болјарите да им ги одземе високите позиции, Петар наредил повластицата да биде под директно влијание на царот<ref name="3.1"/>. Табелата на рангови постоела сѐ до пропаѓањето на Руското царство (1917). Последиците од овие реформи биле многу значајни. Бројот на припадници на благородништвото значајно се зголемил. Сите стари членови на благородништвото биле обврзани да стекнат минималнио потребно знаење за да можат да станат офицери и функционери. Тие морале да посетуваат стручни училишта, училишта за математички науки, поморска академија, инженерско училиште и училиште за артилерија. Чиновите воведени во 1722, потполно ги изразувале разликите меѓу благородништвото по род и благородништвото по служба. Од друга страна, Петар направил големи отстапки на општествен план и на благородниците им ја предал целата локална управа. Тие не само што ќе бидат должни за регрутирање на нови војници, туку ќе станат и полиција и судии на правдата<ref name="3.1"/>.

Во почетокот на јануари 1725, Петар повторно бил засегнат од [[уремија]]. Легендата вели дека пред да падне во несвест, Петар побарал перо и хартија и го дочкртал незавршеното писмо: ''„Оставете сѐ....“'' и тогаш истрошен од напорот, побарал неговата ќерка Ана да биде повикана<ref> Приказната „Оставете сѐ....“ за прв пат се појавила во Х-Ф де Басавицовата ''Russkii arkhiv'' 3 (1865) Рускиот историчар Е.В.Анисимов тврди дека Басевицовата цел била да се убеди читачот дека Ана, а не императорката Екатерина била прогласена за наследник</ref>

[[Екатерина I|Катерина Алексеевна]], која Петар во [[1724]] ја крунисал и прогласил за царица на Русија била единствената личност која можела да одолее на ужасните напади на царот<ref name="HyV"/>. Од друга страна, односите со синот од првиот брак, Алексеј отсекогаш биле многу остри. Промените кои ги извршил во Русија предизвикале голем отпорсу велики отпор меѓу благородниците<ref name="Крај">"Крај"</ref>, придржувачите на стариот поредок и еден дел од свештенството. Тие своите надежи ги полагале во младиот Алексеј, кого го воспитувале свештениците и кој паднал под влијанието на противниците на својот татко. Самиот Алексеј ја преживеал смртта на татка си. Тој, дури станал и кодош, избегал во Австрија и се обидел да го придобие [[Карл VI, цар на Светото римско царство|Карл VI Хабзбуршки]] за да му помогне да го симне татка си од престолот<ref> name="Крај"</ref>. Петар го вратил во Русија и фрлил во темница, каде долго го мачел пред да го осуди на смрт во [[1718]] година. Алексеевите приврзаници, исто така биле мачени, а од тие маки не се спасиле ни калуѓерките од манастирот во кој била затворена Евдокија (Алексеевата мајка)<ref name="HyV"/>, а и нејзе ѝ било судено поради лажни обвинувања за неверство.

Петар потполно се разликувал од своите претходници. Тој бил едноставен во државата и не сакал парадни церемонии<ref> name="Крај"</ref>. Претходните руски владетели се појавувале во јавноста само за време на одржување на свечености, меѓутоа Петар често се шетал по улиците како обичен граѓанин, облечен во скромна облека. Тој бил многу висок (2 метра) и многу силен. Поседувал неверојатна работна енергија и полет, но бил и брутален и свиреп. Бил политичар со долгорочни размислувања , способен дипломат и одличен војсководец. Својата политика ја спроведувал енергично и немилосрдно, имајќи ја предвид секогаш силната и моќна Русија<ref> name="Крај"</ref>.

Целосната титула на Петар I гласела:

Во 1721, титулата била изменета па наместо „цар и голем војвода, самовладетел на сите големи, мали и бели Руси“ стоело „император и самовладетел на сите Руси“. Понатамошниот дел од титулата „голем војвода од Смоленск, Твер, Угра, Перм, Вјатка и Бугарија“ бил проширен во „голем војвода од Смоленск, војвода од Естонија, Ливонија, Карелија, Твер, Угра, Перм, Вјатка и Бугарија“. Исто така, започнал да се користи и бројот I зад неговото име, спротивно од дотогашниот обичај, според кој зад титулата на владетелот никогаш не се ставал број.

* [[ЛистаСписок на руски владетели]]