Селим I: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
сНема опис на уредувањето
с Јазична исправка, replaced: Отоманската империја → Отоманското Царство (7) using AWB
Ред 2:
| име=Селим I<br />سليم اوّل<br />I.Selim
| портрет=Yavuz Selim.jpg
| опис=Султан на [[Отоманска империја|ОтоманскатаОтоманското империјаЦарство]]
| наставка=
| роден-дата= {{роден на|10|октомври |1470}}
| роден-место=[[Амасија]], [[Отоманска империја|ОтоманскатаОтоманското империјаЦарство]]
| починал-дата={{починал на|21|септември |1520}}
| починал-место=[[Одрин]] [[Отоманска империја|ОтоманскатаОтоманското империјаЦарство]]
}}
 
'''Селим І''' (1512 - 1520<ref name="Yavuz Sultan Selim Biography">[http://www.sevgi.k12.tr/~ottomanempire/ingosmanli/Sultans/yavuz_sultan_selim_biography.htm Yavuz Sultan Selim Biography] Retrieved on 2007-09-16</ref>) ([[Отомански турски јазик|отомански]]: سليم اوّل, [[турски]]: ''I.Selim'') со прекар ” Грозниот„, или „Немилосрдниот„ бил деветиот [[султан]] на [[Отоманска империја|ОтоманскатаОтоманското империјаЦарство]]. Тој ги зазел светите места [[Мека]] и [[Медина]] и се објавил за калиф. Ги погубил сите свои роднини како и околу 40 000 шиити.
 
Во времето на неговото владеење, Селим I успеал да ги прошири своите граници кон југ и исток. Тој успешно ги поразил Мамелуците, по кое ги зазел современите [[Сирија]], [[Либан]], [[Палестина]] и [[Египет]], вклучувајќи го и светиот град [[Ерусалим]], како и [[Каиро]], престолнината на [[Абасидски калифат|Абасидите]]. По ова, тој се прогласил за калиф во империјата. Селим I ја освоил и [[Сефавидска империја|Сефавидската империја]], но набргу потоа Сефавидите повторно го освоиле источниот дел од империјата заедно со градот [[Багдат]]. Империјата воспоставила морнарица во [[Црвено Море]]. Ова главно се споровело поради поморските војни со [[Португалија]] кои се воделе главно за трговијата. Во текот на овој период, империјата натпреваруваа со големите европски колонијални сили, во [[Индиски Океан]]. Голем број на флоти, со војници и оружје, биле испраќани за поддршка на муслиманските владетели во [[Кенија]] и во [[Ачех]]. Овде Отоманците изградиле тврдина кои биле обезбедувани со топови.
 
Во [[1514]] година, отоманските сили на чело со Селим издвојувале голема победа над [[Сефевиди]]те, со кое била обезбедена источната граница на земјата.
Ред 44:
Односот меѓу Отоманците и Мамлуците веќе долго време биле непријателски. Двете држави се натпреварувале за контрола на трговијата со зачини, а Османлиите се стремиле кон преземање на светите исламски градови<ref name="Brummet 52">[http://books.google.com/books?id=oiJmVbrve5sC&pg=PA52 ''Ottoman seapower and Levantine diplomacy in the age of discovery'' by Palmira Johnson Brummett p.52''ff'']</ref>.
 
Султанот на мамелуците, [[Гансу ал-Гаури]], се подготвувал за инвазија врз Османлиите од градот Алеп. Неговата империја до 1516 година како најголема исламска сила во светот чија територија ги опфаќала земјите од Египет до централна Анадолија заедно со Сирија и Палестина. Владетелот на Мека бил вазал на мамелучкиот султан. По зазимањето на Дијарбекир, османлиските територии не биле меѓусебно поврзани туку биле заобиколени од мамелучките земји во Меспотамија.
 
Египетскиот шах собрал 30000-на коњаница, и ја поставил на 16 километри северно од [[Алепо]] во [[Мерџ Дабик]]. Околу половина од коњаниците биле [[Мамелуци]], а останатите биле арапски коњаници. Султанот немал ниту артилерија ниту пешадија. Армијата на Селим I изнесувала 40.000, од кои 15.000 биле коњаници тимариоти, 8000 – јаничари, 3000 – гарда-коњаница, и 15 000 пешадија. Во [[јули]] [[1516]] година Селим I, извршил ненадејна инвазија на [[Сирија]]. Во освоената Сирија, Селим I не можел да остане долго, но оставил во тврдините силни турски гарнизони. Тој повторно започнал агресивна кампања, овој пат против [[Египет]], кој во тоа време бил една од најбогатите земји на Истокот. Во [[октомври]] [[1516]] година Османлиите го освоиле градот – тврдина [[Газа]], а со тоа го отвориле патот кон [[Нил]] и египетската престолнина.
 
Во [[јануари]] [[1517]] година армијата на султанот со тешка опсадна артилерија дошла под ѕидините на [[Каиро]]. На отоманските Турци и се спротивставиле египетските Мамелуци, и остатоците од уништените сиријски војски. На [[22 јануари]] под ѕидините на Каиро, се водела тешка борба која одлучила за судбината на Египет во наредните векови. Египет бил освоен од ОтоманскатаОтоманското империјаЦарство. Така отоманските владенија се прошириле не само на [[Балкан]]от во [[Европа]] туку и во [[Азија]], но и во [[Северна Африка]]. Шиитска Персија, која ги изгубила сите свои сојузници, иако имала побројна, но слаба армија, не можела да одолее. Воинствениот султан Селим I, за кратко време кон неговата држава присоединил голем дел од [[Мала Азија]], и свечено себеси се прогласил себеси и за египетски султан и калиф.
 
== Мека и Медина ==
Ред 56:
== Последни години ==
 
Селим I повеќе не бил нарекуван мрачен, туку ''Храбар'' и ''Жесток''. Под негова власт [[Отоманската Империја]] станала признат лидер на муслиманскиот исток, а империјата многу години понатаму не се соочувала со силни вооружени конфликти. Во последните години од својот живот султанот Селим I најчесто сонувал за освојување на [[Западна Европа]] и [[Медитеран]]от. Во [[1520]] тој потпишал воен сојуз со познатиот магребски пиратски адмирал, Барбароса, за подготовка на инвазија на турската армија во [[Шпанија]]. Пиратите од [[Магреб]] (модерните [[Алжир]], [[Мароко]] и [[Тунис]]) биле сојузници на ОтоманскатаОтоманското империјаЦарство во војните против европските христијански држави.
 
Ни подоцна никој друг на Блискиот Исток не се осмелил да го предизвика султанот Селим I, со исклучок на верските немири во [[Сирија]] и [[Анадолија]] во годините 1518-1519, со кои војската на султанот лесно се справила.
Ред 62:
Селим починал на возраст од педесетина години, подготвувајќи воена експедиција на островот [[Родос]]. Тој никогаш не успеал да спроведе многу свои планови. Неговото дело го продолжиле неговиот син и наследник Сулејман, кој од историјата го добил прекарот -''Величенствениот''. Татко му добро го подготвил да управува со земјата и со силната армија.
 
Султанот Селим I е познат во светската историја по тоа што го означил почетокот на владеењето на Отоманската Империја на исток, и по дробењето на воената и политичка моќ на [[Персија]]. Неговата агресивна политика во голема мера ја одредила понатамошната воена експанзија на ОтоманскатаОтоманското империјаЦарство.
 
== Наводи ==
Ред 71:
 
{{Нормативна контрола}}
 
[[Категорија:Отомански султани од 16 век]]
[[Категорија:Родени во 1470 година]]
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/wiki/Селим_I