Бенџамин Френклин: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
поврзница
с Јазична исправка, replaced: Њу Јорк → Њујорк using AWB
Ред 3:
'''Бенџамин Френклин''' ([[Англиски јазик|англиски]]: ''Benjamin Franklin'') ([[Бостон]], {{роден на|17|јануари|1706}} – [[Филаделфија]], {{починал на|17|април|1790}}) бил [[САД|американски]] [[државник]], [[филозоф]], [[физичар]], [[економист]] и [[писател]].
 
Покрај [[Томас Џеферсон|Џеферсон]], автор е на американската „[[Декларација за независност]]“. Со години тој се занимавал со демократизација на Уставот и укинување на [[ропство]]то.
 
Како физичар се занимавал со проучување на електрицитетот и го пронајде [[громобран]]от.
 
==Раниот живот во Бостон==
Ред 13:
Џосаја посакувал Бен да посетува школо за свештенство, но имал пари доволни само за две годишно школување. Тој го посетувал и Латинското школо во Бостон, но не успеа да го заврши; го продолжил своето школување преку незаситни читања. И покрај мислењето на неговите родители дека цркавата е кариера<sup>[8]</sup> за Фреклин, неговото школување завршува на десет годишна возраст. Тој работел за својот татко некое време, и на дванаесет годишна возрас тој постанал чирак кај неговиот брат Џејмс, кој бил печатач, кој го научил Бен за трговијата со печатењето. Кога Бен имал петнаесет години, Џејмс ја основал „The New-England Courant“, кој бил првиот вистински независен весник во колониите.
 
Кога му била одземена шансата да напише писмо кое требало да биде обајвено од страна на весникот, Френклин го присвоил псевдонимот на средовечна вдовица „госпоѓа Тивката Дугуд“ („Silence Dogood“). Писмата кои биле обајвени од г-ѓа Дугуд набрзо станеле главна тема на разговор во градот. Ниту Џејмс ниту читателите на „Courant“ не биле свесни за измамата, но Џејмс бил незадоволен откако открива дека токму неговиот помал брат Бен е популарниот дописник. Френклин бил заговорник и подржувач на слободен говор уште од својата рана возраст. Кога неговиот брат бил притворен на три недели во 1722, поради објава на непријатни материјали за гувернерот, младиот Френклин го превзима весникот и како г-ѓа Дугуд (цитирајќи ги писмата на Като) објавува: „Без слобода на мислата не може да пости такво нешто како мудрост и нема такво нешто кое се нарекува јавна слобода без слобода на говорот.“<sup>[9]</sup> Френклин ја напушта својата позиција како чирак без одобрение на својот брат и со тоа станува бегалец.<sup>[10]</sup>
 
==Пронајдоци и научни прашања==
Ред 29:
 
===Струи во Атлантскиот океан===
Како заменик министер во поштата, Френклин станува заинтересиран за шаблоните на цирклуирање во Сверно атлантскиот океан. Додека бил во Англија во 1768, тој слушнал поплаки од колонијалниот одбор на Царината: „Зошто им е потребно повеќе недели на британските бродови со пакети кои патуваат за Њу ЈоркЊујорк, отколку што му е потребно на еден трговски брод да пристигне во Њупорт, Род Ајленд?“. Притоа трговските бродови имаа потешка тура тргнувајќи од Лондон, додека поштенските бродови со пакети тргнувале од Фалмаут во Корнвол.
 
Френклин му го поставил прашањето на неговиот братучед Тимотеј Флогер, капетан од Нантакет и китоловец, кој му објаснил дека трговските бродови рутински ја избегнуваат силната источна океанска струја во средината. Капетаните на поштенските бродови пловеле низ неа, со што се бореле со негативната струја од 3 милји на час (5 км/ч). Френклин работел со Флогер и други искусни капетани на бродови, учејќи доволно за да напише шема на струите во окенаот и да ја именува како Голфската струја, која ни е позната и денес.
Ред 58:
===Метеорлогија===
На 21 октомври, 1743, според популарниот мит, бура која се движела од југозападот го попречила Френклин да има можност да го посведочи затемнувањето на Месечината. Френклин сметал дека ветровите преовладуваат од североисток, спротивно на тоа што очекувал. Во кореспонденција со неговиот брат, Френклин дознава дека истата бура не стигнала до Бсотон, дури после затемнувањето, и покрај фактот дека Бостон е североистично од Филадефлија. Тој определил дека бурите не патуваат скеогаш во насока на посточкиот ветар, концепт кој во голема мера имал влијание врз метеорологијата.<sup>[52]</sup>
 
По влуканската еурпција на Лаки, Исланд, во 1783 година, и последователната сурова Европска зима во 1784, Френклин направил набљудувања поврзувајќи ги двете причинско-последични настани. Тој напишал и серија на предавања на оваа тема.<sup>[53]</sup>
 
===Влечење со летала===
Ред 66:
 
===Концептот на ладење===
Френклин истакнал дека принципот на ладење го набљудувал на многу топол ден, каде тој останал многу по ладен во влажна маица на ветер отколку со сува маица. За да се разбере овој феномен Френклин спроведува експерименти. Во 1758 на топол ден во Кембриџ, Англија, Френклин и негов колега научник Џон Хедли експриментират со постојано влажнење на топката на термометар со жива со етер и користење на направи за испарување на етерот.<sup>[56]</sup> Со секое наредно испраување, термометарот читал пониска температура, каде крајно мерење било 7&nbsp;°F (−14&nbsp;°C). Дополнителниот термометар во собата константно покажувал собна температура од 65&nbsp;°F (18&nbsp;°C). Во своето писмо „Ладење со испраување“, Френклин забележал, „Може да се забележи можноста за замрзнување на човек до смрт на топол летен ден.“
 
===Температурниот ефект на електричната спроводливост===
Според Мајкл Фарадеј, експриментите на Френклин за не спроводливост на мраз се вредни за споменување, иако законот за општиот ефект на втечнување на електролити не му се припишува на Френклин.<sup>[57]</sup> Меѓутоа, како што е соопштено во 1836 година од страна на д-р A.Д. Бач од Универзитетот во Пенсилванија, заканот за ефектот на топлината на спроведување на телата спротивно неспроводници, на пример стакло, можат да му бидат препишани на Френклин. Френклин пишува: "... одредена количина на топлина ќе направи некои тела да бидат добри спроводници, кои инаку не би спровеле ...", и повторно, "... и водата, иако природно е добар проводник, нема да спроведува кога е замрзната."<sup>[58]</sup>
 
===Океанографски пронајдоци===
Ред 82:
===Научен хумор===
Додека патувал на брод, Френклин набљудувал дека е многу посмирено тргнувањето на еден брод кога бродот ги пробива мрсните течности во водата. Тој го проучува овој ефект во Калпхам, Лондон, во големо езеро. „Земав малку масло и истурив во водата ... но не повеќе од една полна лажичка, произведе инстант смиреност на водата на поле од неколку јарди.“ Подоцна тој го користи овој трик т.н "смирување на водата" со тоа што си носел со себе малку масло.<sup>[61]</sup>
 
 
== Наводи ==