Панонија: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
Нема опис на уредувањето
с Правописна исправка, replaced: северо-западна → северозападна (2) using AWB
Ред 1:
'''Панонија''' (латински: Pannonia) била римска провиниција, на север-исток се граничела со [[Дунав]], на југ со областа јужно од [[Сава]], [[Далмација]]. Панонија се наоѓала на територијата на денешните: западна [[Унгарија]], источна [[Австрија]], северна [[Хрватска]], северо-западнасеверозападна [[Србија]], северна [[Словенија]] и северна [[Босна и Херцеговина]].
 
==Име==
Според [[Јулиј Покорни]], името Панонија потекнува од Илирискиот јазик, од праииндоевропскиот корен *pen-, со значење „бара, вода, влажно“. Кај најстарите грчки писатели се користи зборот Панонија, но од почеток на вториот век грчките писатели ги мешаат Панонците со [[Пеонци|Пеонците]]те. [[Плутарх]] највереојатно прв ги нарекол Панонците Пеонци, и ако провинцијата ја запишал со нејзиното име Панонија. Кај подоцнежните грчки автори подеднакво се застапени називите Панонија и Пеонија.
Името Панонија останало во употреба многу долго после падот на римската власт во тој регион. Дури и унгарските кралеви од 11 век повремено ја добивале титулата крал на Панонија (Rex Pannoniae) а својата земја ја нарекувале Панонија.
 
==Историја==
===Предримска Панонија===
Најстарите познати жители на Панонија биле [[Илири|Илирите]]те, во втората половина на 4 век п.н.е. во Панонија дошле [[Келти|Келтите]]те, за чие населување во Панонија известува Јустин во 24 Трогова книга. Според Јустин, Келтите откако ги покориле Панонците, воделе разни војни со своите соседи. Археолошките наоди укажуваат дека населувањето на Келтите се случило во северо-западнасеверозападна Панонија.
Келтите за прв пат воспоставиле своја власт во Панонија за време на нивниот продор на Балканот, според археолошките наоѓалишта келтизација на цела Панонија започнала дури во 3 век после продорот на [[Балкански Полуостров|Балканот]]. Скордисците ја прошириле својата власт на цела јужна Панонија, а во 179 г п.н.е. македонскиот крал Филип V ги зел за сојузници, бидејќи преку Скордиск водел патот до [[Јадранско Море|Јадранското Море]].
Првите борби со Панонците ги опишал Полибиј. Римските операции против Панонците укажуваат на панонско-скордиски сојуз односно скордичка власт на Панонците. Во наредните 5 децении, хегемонијата на Скордисците се чувствувала во северениот дел на Балканот. Од 141 г. п.н.е. нивните напади биле насочени кон југ каде од основањето на провинцијата Македонија биле постојани противници на Римјаните. Хегемонијата на Скордисците во северниот дел на Балканот траела до 88 г. п.н.е., кога ги поразил [[Скипион Азијаген]]. Скордисците се повлекле до реката Сава.
Ред 18:
===По римската власт===
[[File:Gerulata.jpg|thumb|250px|right|Герулата- [[Римско Царство|римски]] [[воен камп]] кој се наоѓа блиску до денешниот [[Словачка|словачки]] град [[Русовце]].]]
За време на миграцискиот период во 5 век, некои делови во Панонија ги завзеле Хуните.<ref>{{Cite book|url=https://books.google.sk/books?id=N91mj88PZEAC&pg=PA14&lpg=PA14&dq=Theodosius++Huns++433++Pannonia&source=bl&ots=GKCkPAw7j6&sig=zN1H_8HTe7eMmqZFgK5nPC45iug&hl=cs&sa=X&ved=2ahUKEwjP2ZDrqY7eAhUIZFAKHUdSAdwQ6AEwAXoECAgQAQ#v=onepage&q=Theodosius%20%20Huns%20%20433%20%20Pannonia&f=false|title=Attila, the Hun – Google Knihy |publisher=Books.google.cz |date=2003 |accessdate=2018-10-17 |isbn=0-7910-7221-5}}</ref> По распаѓањето на Хунското Царство во 454 г., голем број на [[Остроготи]] биле населени од [[Маркијан|царот Маркијан|]] во провинцијата како федерати. [[Византија|Византиското Царство]] ја контролирала Панонија за поголемиот дел од 6 век, и Панонија постоела како византиска провинција со Сирмиј како главен град, но вклучувало само мал дел од историската Панонија.
 
Отпосле пак била нападната од Аварите во 560-те години, Словените, кои отпрвин ја населиле Панонија околу 480-те години но станале независни дури во 7 век, и Франките, кои презеле панонски марш кон крајот на 8 век. Називот Панонија исто така бил користен од словенските војводи кои биле вазали на Франките.
 
Меѓу 5 и 10 век, римјанизираното население на Панонија создало романски панонски јазик, главно околу [[Балатон|езерото Балатон]] кое денеска се наоѓа во западна Унгарија. Овој јазик и културата ги снемало со инвазијата на Маѓарите во Панонија.
 
 
 
==Наводи==