Бушева Планина: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
mk.wikipedia.org/wiki/Бушева_Планина
с Правописна исправка, replaced: југо-запад → југозапад using AWB
Ред 24:
}}
 
'''Бушева Планина''' е средновисока планина во [[Македонија]], со највисокиот врв Мусица (1788 м), на чии падини се наоѓа градот [[Крушево]].
 
==Протегање и природни одлики==
 
Бушева Планина е македонска средновисока планина што се протега помеѓу долината на [[Треска]] на север, превојот [[Барбарас]] (864 m) на северо-исток, [[Прилепско Поле]] односно [[Пелагонија]] на исток, долината на [[Црна Река]] во областа [[Демир Хисар|Железник (Демир Хисар)]] на југ и реката [[Жаба (река)|Жаба]] и најголемото карстно поле во [[Македонија]] - Церското Поле на запад<ref name=aleksandarstojmilov>{{цитирана книга| last = Стојмилов| first = Александар| title = Географија на Република Македонија| language=македонски| publisher = Универзитет за туризам и менаџмент| year = 2011| pages = 56,64}}</ref>. Зафаќа површина од 325 &nbsp;km². Највисок врв е Стара Мусица или само Мусица (1.788 m).<ref>{{цитирана книга|last=Marković|first=Jovan Đ |title=Fizička geografija Jugoslavije|publisher=Naučna knjiga|date=1968|edition=2}}</ref> На главното планинско било кое се протега во правец јз–си се издигаат уште 10 врвови повисоки од 1.500 m, меѓу кои највидни се Козјак (1762 м.н.в), Блато (1592 м.н.в.) и Кула (1437 м.н.в.) во северниот дел и [[Мечкин Камен]] (1454 м.н.в.) и Плоча (1293 м.н.в.) во јужниот дел на планината<ref name="aleksandarstojmilov" />. На запад Бушева Планина морфолошки е тесно поврзана со пониските планини [[Баба Сач]] (1697 м.н.в) и [[Лубен]] (1762 м.н.в), со кои сочинуваат заеднички планински масив кој на над 1000 метри надморска височина зафаќа вкупна површина од 346 км², додека на 1500 метри надморска височина површината на овој заеднички планински масив се намалува на само 22,8 км²<ref name="aleksandarstojmilov" />. На југ ид Бушева Планина, одвоено со [[Црна Река]] се простира скоро обесшумениот масив Кале со истоимениот врв висок 1494 метри<ref name="aleksandarstojmilov" />, кој [[Ѓорче Петров]] го нарекува Гола Планина. На оваа планина на надморска височина од 1250 метри се наоѓа единствениот планински град во Македонија и воопшто највисок планински град на Балканот – [[Крушево]].<ref>{{цитирана книга|last=Geografsko društvo na SR Makedonija|title=Geografski razgledi|publisher=Društvo|location=Skopje|date=1989|edition=27-30}}</ref>.
[[File:Бушева Планина 01.JPG|thumb|мини|лево|Глетка од падините на Бушева Планина]]
Како дел од големата планинска верига која се испушта од [[Стогово]] во вториот дел на Шар, сѐ кон југоисток на 1,5 часа северно од [[Битола]], [[Ѓорче Петров]] во својата книга „Материјали по изучувањето на Македонија“ оваа планина ја опишува именувајќи со неколку различни имиња како '' '''Бушева''' '' или '' '''Бушоа Чешма''' '', '' '''Крушевска Планина''' '', '' '''Слива''' '' и '' '''Дѐни-Камен''' ''<ref name=gjorcepetrov>{{цитирана книга| last = Петров| first = Гьорче| title = Материали по изучванието на Македония.| language=бугарски| publisher = Печатница Вълковъ| year = 1896 | pages = 11, 75, 268}}</ref>. Од покажувањето во Прилепското Поле кај превојот Барбарас со [[Даутица]] до Бучинскиот преод планинската верига има југоисточна поставеност и ги носи имињата: Бушева Чешма и Слива, завршувајќи на југ со Гола Планина до с.[[Бучин]], каде што [[Црна Река]] ја пресекува веригата<ref name=gjorcepetrov>{{цитирана книга| last = Петров| first = Гьорче| title = Материали по изучванието на Македония.| language=бугарски| publisher = Печатница Вълковъ| year = 1896 | pages = 11, 75, 268}}</ref>. На Слива е расположено гратчето [[Крушево]], поради кое што таа позната повеќе под називот Крушевска Планина. Главната верига продолжува уште малку во источен правец под името Бушева-чешма (Бушоа чешма), со големиот бел на изглед и варовнички по состав, врв Козјак<ref name=gjorcepetrov>{{цитирана книга| last = Петров| first = Гьорче| title = Материали по изучванието на Македония.| language=бугарски| publisher = Печатница Вълковъ| year = 1896 | pages = 11, 75, 268}}</ref>. Баба Сач, Стрмол, Бушева чешма и Слива сочинуваат една прекршена линија која се состои од 4 дела од кои што Баба има источна насока, Стрмол остро завртува на северо-исток, Бушева чепма се свртувана југ – југо-исток, а Слива на југ – југо-западјугозапад<ref name=gjorcepetrov>{{цитирана книга| last = Петров| first = Гьорче| title = Материали по изучванието на Македония.| language=бугарски| publisher = Печатница Вълковъ| year = 1896 | pages = 11, 75, 268}}</ref>. За изгледот на Бушева Планина, [[Ѓорче Петров]] го дава следниот опис: некоја стена со еднаква височина, наместа покриена со шуми и темна, наместа гола и црвена на изглед од глинестата и почва, наместа обработена и покриена со ниви кои ја прикажуваат шарена на изглед, таа го заградува Прилепското Поле од запад и југозапад. Приближно до нејзиниот врв е расположено живописното и во многу односи чудно гратче [[Крушево]], поради што во подалечните места ја викаат ''Крушевска Планина'', а во самото местото е позната под имињата: ''Дени-Камен'' затоа што сред планината има карпи, над кои што вообичаено се покажува денот и деницата поради што и планината била наречена со тоа име и ''Слива''<ref name=gjorcepetrov>{{цитирана книга| last = Петров| first = Гьорче| title = Материали по изучванието на Македония.| language=бугарски| publisher = Печатница Вълковъ| year = 1896 | pages = 11, 75, 268}}</ref>.
 
===Шуми и растителен свет===
 
Бушева Планина е доста е пошумена со листопадни – букови, а на места и со зимзелени дрвја. Падините на Бушева Планина околку [[Крушево]] како планинско место спаѓа меѓу оние општини во [[Македонија]] кои се побогати со шуми<ref name="Јавно Претпријатие Македонски Шуми">{{наведена мрежна страница|url= http://www.mkdsumi.com.mk/podruznici.php?page=6&p=krusevo|title= "ПСШ „Липа“ - Крушево"|date= 2010|publisher=Македонски Шуми|accessdate=10 септември 2015|location=Скопје}}</ref>. Етатот го сочинуваат претежно нискостеблени дабови и букови шуми, а во поново време, како резултат на систематското пошумување, во вкупниот шумски фонд се позабележително е присуството на иглолисните видови<ref name="Јавно Претпријатие Македонски Шуми">{{наведена мрежна страница|url= http://www.mkdsumi.com.mk/podruznici.php?page=6&p=krusevo|title= "ПСШ „Липа“ - Крушево"|date= 2010|publisher=Македонски Шуми|accessdate=10 септември 2015|location=Скопје}}</ref>. Од зимзелените дрвја доста се застапени елката и борот, особено околу хотелот „Монтана“, кон одморалиштето „Шула Мина“ и [[Мечкин Камен]]. Соодветно на видот и категоријата, експлоатацијата на овие шуми во најголема мера е наменета за снабдување на потрошувачите со огревно, а во помал процент и со техничко дрво за градежништво. Со оглед на туристичкиот карактер на градот и неговата околина, територијата на општината располага и со значителен фонд парк-шуми, меѓу кои особена знаменитост претставува познатата букова [[Крушевска Корија]]<ref name="Јавно Претпријатие Македонски Шуми">{{наведена мрежна страница|url= http://www.mkdsumi.com.mk/podruznici.php?page=6&p=krusevo|title= "ПСШ „Липа“ - Крушево"|date= 2010|publisher=Македонски Шуми|accessdate=10 септември 2015|location=Скопје}}</ref> која е стара над 300 години<ref name="Вечер">{{наведена мрежна страница|url= http://vecer.mk/ekonomija/krushevo-stanuva-megjunarodno-poznat-centar-za-paraglajderstvo|title= "Крушево станува меѓународно познат центар за параглајдерство"|date=18 јули 2014|publisher=[[Вечер]]|accessdate=10 септември 2015|location=Скопје}}</ref>. Со шумското богатство на Бушева Планина стопанисува ПШС „Липа" – Крушево која располага со околу 12.500 хектари шумско земјиште, од кои 10.300 хектари се под шуми. Покрај природните шуми, значајно место во вкупниот шумски фонд заземаат и т.н. шумски култури, односно, шумите подигнати на вештачки начин по пат на пошумивање на голините. Годишно се врши производство на 10.500 метри кубни дрвна маса, претежно огревно дрво<ref name="Јавно Претпријатие Македонски Шуми">{{наведена мрежна страница|url= http://www.mkdsumi.com.mk/podruznici.php?page=6&p=krusevo|title= "ПСШ „Липа“ - Крушево"|date= 2010|publisher=Македонски Шуми|accessdate=10 септември 2015|location=Скопје}}</ref>.
 
==Градба и геолошки состав==
[[File:Рани зори над Пелагонија и Бушева Планина.JPG|thumb|мини|Раноутринска глетка кон источните падини на Бушева Планина од с.[[Лажани]] во Прилепското Поле]]
Според настанокот Бушева Планина е дел од старите грамадни планини. Бушева Планина се одликува со различен геолошки состав<ref name="aleksandarstojmilov" />. Покрај кристалестите шкрилци, на Бушева Планина е карактеристичен крушевскиот гранитоиден масив<ref name="aleksandarstojmilov" />. Тој претставѕва централен дел на една крупна антиклинала, а ззафаќа површина од околу 80 км²<ref name="aleksandarstojmilov" />. Во нејзиниот геолошки состав се исто така застапени и варовничките карпи околу врвот Козјак, солената почва и рудни минаерали со изворот во с.[[Сланско]] на северната падина и глинестата почва на источните падини. За геолошките особености на составот на Бушева Падина, [[Ѓорче Петров]] во своите записи навел дека на јужната падина има голем ископ за вар, која се носи во [[Битола]] и [[Прилеп]]<ref name=gjorcepetrov>{{цитирана книга| last = Петров| first = Гьорче| title = Материали по изучванието на Македония.| language=бугарски| publisher = Печатница Вълковъ| year = 1896 | pages = 11, 75, 268}}</ref>. По натамошното протегање на северната падина на Бушова Чешма кај с.[[Сланско]] има извор со солена вода, која што доаѓа од повисокиот дел на планината<ref name=gjorcepetrov>{{цитирана книга| last = Петров| first = Гьорче| title = Материали по изучванието на Македония.| language=бугарски| publisher = Печатница Вълковъ| year = 1896 | pages = 11, 75, 268}}</ref>. Една компанија ја откупила солената руда по таа планина, но сѐ уште не можело да ѝ се пронајде местото, затоа што таа не била кај самиот извор<ref name=gjorcepetrov>{{цитирана книга| last = Петров| first = Гьорче| title = Материали по изучванието на Македония.| language=бугарски| publisher = Печатница Вълковъ| year = 1896 | pages = 11, 75, 268}}</ref>.
 
==Туризам==
Ред 47:
{{наводи}}
 
[[Категорија:Планини во Македонија]]