Солунски конгрес од 1903 година: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
с Јазична исправка, replaced: допринело → придонело using AWB
Ред 5:
=== Прашање за востанието ===
[[Централен комитет на МРО|Централниот комитет ]] на [[Иван Гарванов]] и [[Задгранично претставништво|Задграничното претставништво]] - [[Христо Татарчев]] и [[Христо Матов]] кон крајот на [[ноември]] [[1902]] година биле решени за кревање на востание.
 
Затоа Гарванов на [[6 јануари]] [[1903]] година[[Јулијански календар|стар стил]] испратил окружно до [[Задгранично претставништво|ЗП]], окружните и околиските комитети со кое свикал Конгрес и ги поканил делегатите <ref name="ht"><small>''Д-р, Христо Татарчев, Вътрешна македоно-одринска революционна организация като мит или реалност, Цочо Биљарски и Валентин Китанов, София, 1995''</small></ref>.
 
Меѓутоа еден дел од делегатите немале доволно време да стигнат на Конгресот и најверојатно тоа било и посакувано од [[Иван Гарванов]] <ref name="VG"><small>''Ванчо Ѓорѓиев, Слобода или Смрт, Македонското националноослободително дело во Солунскиот вилает 1893 - 1903 година, Скопје, Институт за историја - Филозофски Факултет''</small></ref>. [[Гоце Делчев]] бил поканет на Конгресот но неговото појавување било непожелно <ref name="ht" /> . По добивањето на поканата Делчев истакнал:
 
{{Цитатник|''... прашањето (за востание б.н) било наметнато од битолчани, и дека тој не сака да оди за Солун... по Џумајското востание, ситуацијата била затегната во целата земја, дека тоа не може да се толерира како дотогаш, но и дека не треба да се прибегне кон масовно востание, туку да се обмисли нов начин на работа'' <ref name="VG" /> }}
 
Окружниот комитет на [[Одрин]] го поканил [[Михаил Герџиков]] да присуствува на Конгресот но тој одбил и на негово местобил испратен [[Велко Думев]] кој требало да каже дека не се подготвени за востание.
 
''Серскиот револуционерен комитет'' побарал мислење од [[Јане Сандански]] по прашањето за востание, а тој од своја страна организирал собир кој се изјаснил против по тоа прашање.
 
Вакви консултации имало и во [[Скопје]], а нивниот делегат [[Димитар Ганчев]] бил задолжен да бара одложување на востанието барем за една година. [[Атанас Лозанчев]] битолски делегат и воедно раководител на тамошниот револуционерен комитет не повел никаква дискусија или советување во однос на востанието, а такви консултации и советувања немало ниту во Струмичкиот ниту во Солунскиот округ.
Ред 25:
===Одлука за востание===
 
На третото заседание, на [[16 јануари]], кое траело само час и половина се прифатил и потпишал ''ПРОТОКОЛОТ'' за извршената работа и преземените решенија.
 
Решително против востанието се изјаснил само серскиот делегат Димитров, но на крајот и тој се присоедини кон заедничкото мнение. Скопскиот делегат Димитар Ганчев, испратен со директива да дејствува за одлагање на востанието ''бар на една година'' , исто го потпиша затоа што ''и другите потпишале''.
 
Најважниот аргумент против востанието – недостигот на доволно оружје во повеќето реони – било до извесен степен демантирано од уверувањата на [[Иван Гарванов]], дека за скоро време ќе се случат крупни доставувања, како и од надежта, дека при општо востание, четите од [[Бугарија]] ќе префрлат значително количество пушки и други материјали.
 
По донесување на решението за востание од страна на Солунскиот – Јануарски конгрес, окружните комитети биле задолжени да ги преземат потребните мерки за забрзување на подготовките за кревање на востанието.
 
На тој начин црелокупниот организационен механизам на [[ВМРО]] бил ставен во движење. [[Ѓорче Петров]] истакнува дека во одлуката за кревање на востание вилјалево во голема мера и војводскиот кадар кој станал нетрпелив, дел од старите дејци поради премореност, а другите поради славољубие меѓу кој и [[Иван Гарванов]] кој сакал востанието да се крене во негово време <ref name="GP"><small>''Ѓорче Петров, Спомени, Коресподенција..., 167.''</small></ref>.
 
=== Нерегуларност на Конгресот ===
 
На конгресот не присуствувале ниту еден од основачите на [[Македонска револуционерна организација|Организацијата]] или по истакнати нејзини дејци. Голем дел од нив или не биле поканети или не сакале да присуствуваат.
 
Но на конгресот не биле повикани ниту војводите ниту нелегалните дејци и најверојатно нивното не учество во Конгресот било посакувано од [[Иван Гарванов]] и [[Атанас Лозанчев]] <ref name="HS"><small>''[[Христо Силјанов|Христо Силянов]], "Освободителнитѣ борби на Македония", [http://www.promacedonia.org/obm1/index.html том I Илинденското възстание], Издателство на Илинденската организация, София, 1933. {{bg}}''</small></ref>.
 
Дополнително на тоа имало несразмерност на делегатите по окрузи, имено Битолскиот, Одринскиот и Серскиот имале по еден делаегат додека пак Солункиот имал 4, а Струмичкиот округ 2. Сето тоа допринелопридонело подоцна да се постави прашањето за легитимноста и регуларноста на Конгрест. Татарчев кој го подржувал прашањето за востание истакнува:
 
{{Цитатник|''... Солунскиот конгрес... бил совршено незаконски, бидејќи ја одзел можноста на ЗП како составен дел на ЦК, да се искаже по прашањето за востанието'' <ref name="ht" /><ref name="VG" />}}
Ред 47:
Солункиот конгрес од страна на делегатот [[Лазар Димитров]] и [[Пандо Кљашев]] бил исто така оценет како незаконски <ref name="HS" />, а по [[Илинденското востание]] во [[април]] [[1904]] година на првиот повостанички собир во Струмичкиот округ било констатирано дека:
 
{{Цитатник|''Востанието, кое стана минатата (1903 б.н) година, било наложено од Централнит комитет под булото на еден Конгрес, но Конгрес незаконит, значи востанието не произлегло од зрелост, туку е наложено и тоа предвремено'' <ref name="BNND"><small>''Борис Николов, Непубликувани документи из архива на Христо Узунов, Исторически преглед, кн. 5, София, 1990''</small> </ref> }}
 
== Извори ==