Википедија

Марија Геперт-Мајер: Разлика помеѓу преработките

Интерактивен преглед на историјата
[проверена преработка][проверена преработка]
← Постаро уредувањеПоново уредување →
Избришана содржина Додадена содржина
НагледноВикитекст
Нема опис на уредувањето
с clean up, removed: |ref=harv (5) using AWB
Ред 21:
'''Марија Геперт-Мајер''' ({{роден на|28|јуни|1906}} - {{починал на|20|февруари|1972}}) — родена во Германија, американски [[теоретски физичар]] и добитник на [[Нобеловата награда за физика]] за предлагање на [[слоев модел|слоевиот модел]] на [[атомското јадро]]. Таа е втората жена добитник на Нобелова награда за физика, по [[Марија Кири]].
 
Дипломирала на [[Универзитетот во Гетинген]], Геперт Мајер го напишала нејзиниот докторат на теоријата на можно [[ апсорбирање на два фотони]] од еден атом. Во тоа време, шансите за експериментално проверување на нејзината теза личеле причилно далечни, но развојот на [[ ласерот]] го дозволило тоа. Денес, единицата за [[крос апсорпција секција]] на два фотони е именувана Геперт Мајер (ГМ) единица.
 
Марија Геперт се омажила со [[ Едвард Џозеф Мајер ]] и се преселиле во САД, каде што тој бил вонреден професор на [[Џон Хопкинс Универзитетот ]]. Строгите правила против [[непотизам]] го спречиле Универзитетот Џон Хопкинс да ја прими како член на факултетот, но и била дадена работа како асистент и објавила историски трудови за [[ двојно бета распаѓање]] во 1935. Во 1937 година, се пресфрлила во [[Универзитетот во Колумбија]], каде зела неплатена позиција. Во текот на [[Втората светска војна]], Геперт работела на [[проектот Менхетен]] во Колумбија за [[одделување на изотопи]], и со [[Едвард Телер]] во Лос Аламос лабораторијата за развојот на [[Телеровата "Супер" бомба]].
 
По војната, Геперт Мајер станала доброволен вонреден професор по физика на [[Универзитетот во Чикаго]] (каде Телер и нејзиниот сопруг работеле) и физичарка во блиската [[Аргон Национална Лабораторија]]. Таа развила математички модел за структурата на нуклеарни шелс, за кој ја добила Нобеловата награда за физика во 1963 година, која ја дели со Ј. Ханс Г. Јенсен и Јуџин Вигнер. Во 1960 година,била назначена за редовен професор по физика нa [[Универзитетот на Калифорнија во Сан Диего]].
Ред 30:
Марија Геперт била родена на 28 јуни, 1906 година, во [[Катовиц]] (денешно Катовице, [[Полска]]), град во [[Прусија]],како единствено дете на Фридрих Геперт и неговата сопруга Марија мом Волф.{{sfn|Ferry|2003|p=18}} Во 1910 година, се преселила со своето семејство во [[Гетинген]] кога нејзиниот татко,{{sfn|Sachs|1979|p=311}} шеста генерација професор на универзитет ,{{sfn|Dash|1973|p=236}} бил назначен за професор по педијатрија на [[Универзитетот во Гетинген]]. Геперт била поблиска со нејзиниот татко од нејзината мајка. "Па, татко ми беше поинтересен", таа објаснила подоцна. "Тој сепак беше научник." {{sfn|Sachs|1979|p=312}}
 
Геперт била образована на ''Високо Техничко'' во Гетинген, училиште за средната класа девојки кои се стремеле кон високо образование.{{sfn|Ferry|2003|p=23}} Во 1921 година влегла во '' Frauenstudium'', приватна гимназија водена од ''суфражетки'' кои имале за цел да ги подготват девојките за универзитет. Правела ''[[ Abitur]]''([[матура]]) , приемен испит на универзитетот , на 17 годишна возраст, една година порано, со три или четири девојки од нејзиното училиште и триесет момчиња. Сите девојки положиле,и само едно од момчињата .{{sfn|Dash|1973|pp=233–234}}
 
Во пролетта 1924 година, Геперт влегла на Универзитетот во Гетинген, каде што студирала математика.{{sfn|Sachs|1979|p=313}} Наводниот недостаток на жени математичарки -наставници за училиштата за девојчиња довело до пораст на жени кои студираат математика, во време на висока невработеност, и имало и женски професор по математика на Гетинген,[[ Еми Ноетер]], но повеќето биле заинтересирани само за квалификациите на нивниот наставен сертификат.{{sfn|Dash|1973|p=250}}
 
Наместо тоа, Геперт се заинтересирала за физика и одбрала да докторира. Во нејзината 1930 докторска дисертација<ref name=Goeppert-Mayer_1931>{{cite journal | author =Goeppert-Mayer M | title = Über Elementarakte mit zwei Quantensprüngen | journal = Annals of Physics | year = 1931 | volume = 9 | issue =3| pages = 273–295 | bibcode=1931AnP...401..273G | doi = 10.1002/andp.19314010303 }}</ref> таа работела на теоријата на можноста за две фотон апсорпции од еден атом. Јуџин Вигнер подоцна ја опишува тезата како "ремек-дело на јасност и конкретност".{{sfn|Sachs|1979|p=314}} Во тоа време, шансите за експериментално проверување на нејзината теза личеле причилно далечни, но развојот на[[ласерот]] го дозволило експериментална верификација во 1961 година, кога две фотон-возбудена флуоресценција била откриена во кристал полиен со [[еуропиум]]..<ref>{{cite journal |first=W. |last=Kaiser |first2=C.G.B. |last2=Garrett |title=Two-photon excitation in CaF<sub>2</sub>:Eu<sup>2+</sup> |journal=Physical Review Letters |volume=7 |issue=6 |pages=229–232 |year=1961 |doi=10.1103/PhysRevLett.7.229|bibcode = 1961PhRvL...7..229K }}</ref> Во нејзина чест единицата за [[крос апсорпција секција]] на два фотони е именувана Геперт Мајер (ГМ) единица. Еден ГМ е 10<sup>−50</sup> cm<sup>4</sup> s photon<sup>−1</sup>.<ref>{{cite web |url=http://www.dtic.mil/cgi-bin/GetTRDoc?AD=ADA473083 |title=Two-Photon Absorption Measurements: Establishing Reference Standards. |date=June 8, 2007 |accessdate=September 14, 2013 |publisher=[[Australian National University]] }}</ref> . Нејзини испитувачи биле три идни добитници на [[Нобелова награда]]: [[Макс Борн]], [[Џејмс Франк]] и [[Адолф Ото Рајнхолд Виндхаус]].{{sfn|Dash|1973|p=264}}
Ред 81:
== Наводи ==
{{наводи}}
* {{cite book |last=Dash |first=Joan |year=1973 |title=A life of One's Own: Three Gifted Women and the Men they Married |location=New York |publisher=Harper & Row |isbn=978-0-06-010949-3 |oclc=606211 |ref=harv }}
* {{cite book |last=Ferry |first=Joseph |title=Maria Goeppert Mayer |publisher=Chelsea House Publishers |location=Philadelphia |year=2003 |isbn=0-7910-7247-9 |oclc=50730923 |ref=harv}}
* {{cite book |last=Kean |first=Sam |title=The Disappearing Spoon and Other True Tales from the Periodic Table of the Elements |year=2010 |location=New York |publisher=Little, Brown and Co |isbn=978-0-552-77750-6 |ref=harv}}
* {{cite book |last=Sachs |first=Robert |title=Maria Goeppert Mayer 1906–1972 |url=http://www.nasonline.org/publications/biographical-memoirs/memoir-pdfs/mayer-maria.pdf Biographical Memoir |publisher=National Academy of Sciences |series=Biographical Memoirs |year=1979 |accessdate=September 14, 2013 |ref=harv }}
* {{cite book|last=Schiebinger|first=Londa|title=Has Feminism Changed Science?|year=1999|publisher=Harvard University Press|location=London, England|isbn=0-674-38113-0|ref=harv}}
 
== Дополнителна литература ==
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/wiki/Марија_Геперт-Мајер“