Сопствено движење: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
Ознаки: Мобилно уредување Уредување од мобилен извршник Уредување од прилогот за Андроид
Нема опис на уредувањето
Ред 7:
Низ вековите, ѕвездите изгледаат како да имаат речиси непроменливи места и образуваат исти [[соѕвездие|соѕвездија]]. На пример, соѕвездието [[Голема Мечка (соѕвездие)|Голема Мечка]] изгледа речиси исто како што изгледало пред стотици години. Но со прецизни долгорочни набљудувања утврдено е дека соѕвездијата сепак го менуваат обликот (иако многу бавно) и дека секоја ѕвезда има свое независно [[движење]].
 
Ова движење е предизвикано од правилното движење на ѕвездите во однос на [[Сонце]]то и [[сончев систем|сончевиот систем]] низ вселената. Сонцето патува по речиси кружна орбита („сончева кружница“) околу центарот на [[Млечен Пат|Млечниот Пат]] со брзина од околу 220&nbsp;км/с на [[полупречник]] од 8 ± 0,65 [[парсек|кпс]] од центарот,<ref name=Smith>{{цитирана книга |author=Horace A. Smith |isbn=0521548179 |year=2004 |publisher=Cambridge University Press |title=RR Lyrae Stars |url=http://books.google.com/?id=dMv_r82moCQC&pg=PA80&dq=Galactocentric+%22solar+circle%22 |page= 79 }}</ref><ref name=Combes>{{цитирана книга |title=Mapping the Galaxy and Nearby Galaxies |author=M Reid, A Brunthaler, Xu Ye |display-authors=''et al.'' |chapter=Mapping the Milky Way and the Local Group |editor=F. Combes, Keiichi Wada |isbn= 0387727671 |year=2008 |publisher=Springer |url=http://books.google.com/?id=bP9hZqoIfhMC&pg=PA24&dq=rotation+%22proper+motion%22+galaxy+OR+galactic}}</ref> which can be taken as the rate of rotation of самиот Млечен Пат at this radius.<ref name=Sofue>{{цитирано списание |url=http://arxiv.org/abs/astro-ph/0010594v2 |author=Y Sofu & V Rubin |title=Rotation Curves of Spiral Galaxies |year=2001 |journal=Ann. Rev. Astron. Astrophys. |volume=39 |pages=137–174 |doi=10.1146/annurev.astro.39.1.137}}</ref><ref name=Loeb>{{цитирано списание |title=Constraints on the proper motion of the Andromeda galaxy based on the survival of its satellite M33 |pages=894–898 |author=Abraham Loeb, Mark J. Reid, Andreas Brunthaler, Heino Falcke |journal=The Astrophysical Journal |volume=633 |year=2005 |url=http://www.mpifr-bonn.mpg.de/staff/abrunthaler/pub/loeb.pdf |doi=10.1086/491644 }}</ref>
 
Сопственото движење се мери во две величини: '''[[положбен агол|положбениот агол]]''' и самото '''сопствено движење'''. Првата величина го означува правецот на сопственото движење на [[небесна сфера|небесната сфера]] (каде 0 степени значи дека движењето е кон север, 90 степени значи дека е кон исток и тн.), а второто е величината на движењето, во [[лачна минута|лачни секунди]] годишно.
Ред 76:
Мерењето на сопственото движење во голем примерок на ѕвезди во оддалечени ѕвездени системи (како збиени јата) се користат за пресметување на вкупната маса на јатото, и тоа преку Леонард-Меритовата формула за проценка на масата. Сопственото движење се користи и во пресметката на оддалеченоста на јатото, заедно со измерената [[радијална брзина]] на ѕвездите.
 
Со помош на ѕвезденото сопствено движење е утврдено присуството на супермасивна [[црна дупка]] во средиштето на Млечниот Пат.<ref name=Ghez>{{цитирано списание |journal=Astrophysical Journal |title=The First Measurement of Spectral Lines in a Short-Period Star Bound to the Galaxy's Central Black Hole: A Paradox of Youth |author=AM Ghez |display-authors= ''et al.'' |volume=586 |pages=L127–L131 |year=2003 |url=http://arxiv.org/abs/astro-ph/0302299v2 |doi=10.1086/374804}}</ref> Се претполага дека црната дупка е [[Стрелец А*]], со маса 2,6 × 10<sup>6</sup> M<sub>☉</sub>, каде M<sub>☉</sub> е [[сончева маса|сончевата маса]].
 
Сопственото движење галаксиите од [[Месна Група|Месната Група]] е подробно обработено од научникот Резер.<ref name= Röser>{{цитирана книга |title=Reviews in Modern Astronomy: From Cosmological Structures to the Milky Way |author=Andreas Brunthaler |editor=Siegfried Röser |pages=179–194 |chapter= M33 – Distance and Motion|url=http://books.google.com/?id=P3FAxGsJ_B8C&pg=PA189&dq=M33+%22proper+motion%22 |isbn=3527406085 |publisher=Wiley |year=2005}}</ref> Во 2005 е извршено првото мерење на сопственото движење на галаксијата [[Триаголник (галаксија)|Триаголник]] M-33, трета по големина и единствената обична спирална месна група, која е оддалечена 860 ± 28 кпс од Млечниот Пат.<ref name=Brunthaler>{{цитирано списание |journal=Science |volume=307 |pages= 1440–1443 |year=2005 |title=The Geometric Distance and Proper Motion of the Triangulum Galaxy (M33) |author=A. Brunthaler, M.J. Reid, H. Falcke, L.J. Greenhill, C. Henkel |url=http://arxiv.org/abs/astro-ph/0503058v1 |doi=10.1126/science.1108342 |pmid=15746420 |issue=5714}}</ref> Иако се знае дека галаксијата [[Андромеда (галаксија)|Андромеда]] е во движење и дека [[судир помеѓу Андромеда и Млечниот Пат|че се судри со Млечниот Пат]] за некои 5 – 10 милијарди години, сопствено движење на Андромеда (оддалечена 786 кпс), сепак не е со сигурност утврдено, со горна граница на нејзината попречна брзина од ≈ 100&nbsp;км/с.<ref name=Loeb>{{цитирано списание |journal=The Astrophysical Journal |title=Constraints on the proper motion of the Andromeda galaxy based on the survival of its satellite M33 |volume=633 pages=894–898 |year=2005 |author=A Loeb |display-authors= ''et al.''}}</ref><ref name=Marel>{{цитирано списание |title=M31 Transverse Velocity and Local Group Mass from Satellite Kinematics |author=Roeland P. van der Marel |journal=The Astrophysical Journal |volume=678 |pages=187–199 |year=2008 |url=http://www.journals.uchicago.edu/doi/abs/10.1086/533430?cookieSet=1&journalCode=apj |doi=10.1086/533430?cookieSet=1}}</ref><ref name=Metz>{{цитирано списание |title=The spatial distribution of the Milky Way and Andromeda satellite galaxies |author=Manuel Metz, Pavel Kroupa, Helmut Jerjen |year=2007 |url=http://arxiv.org/abs/astro-ph/0610933v1 |journal=Mon. Not. Roy. Astron. Soc. |volume=374 |pages=1125–1145 |doi=10.1111/j.1365-2966.2006.11228.x }}</ref> Сопственото движење на галаксијата [[Месије 106|NGC 4258 (M106)]] од групата M106 во 1999 г. послужило за да се најде нејзината точна оддалеченост.<ref name=Weinberg>{{цитирана книга |title=Cosmology |author= Steven Weinberg |page= 17 |url=http://books.google.com/?id=48C-ym2EmZkC&pg=PA17&dq=M33+%22proper+motion%22+date:2007-2010 |isbn=0198526822 |year=2008 |publisher=Oxford University Press}}</ref> Во ова испитување е измерено радијалното движење на објектите во таа галаксија, и под претпоставка дека истото движење важи и за објектите што имаат само сопствено движење, се проценува дека нејзината оддалеченост изнесува 7,2 ± 0,5 Мпс.<ref name=Hernnstein>{{цитирано списание |journal=Nature |year= 1999 |volume=400 |pages=539–541 |title=A geometric distance to the galaxy NGC4258 from orbital motions in a nuclear gas disk |author=J. R. Herrnstein |display-authors= ''et al.'' |url=http://www.nature.com/nature/journal/v400/n6744/abs/400539a0.html| doi= 10.1038/22972}}</ref>
 
== Историја ==