Науката и технологијата во Отоманското Царство: Разлика помеѓу преработките
| [проверена преработка] | [проверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
Нема опис на уредувањето |
|||
Ред 20:
===Астрономија===
Во врска со претпоставената зависност од астрономијата од филозофијата, Али Кушчи (1403–1474) ја отфрлил [[аристотелска физика|аристотелската физика]] и целосно ја одделил природната филозофија од [[исламска астрономија|исламската астрономија]], дозволувајќи и на астрономијата да стане чисто емпириска и математичка наука. Ова му овозможило да ги истражи алтернативите на аристотелскиот поим за неподвижна [[Земја]], бидејќи тој наместо тоа ја истражувал идејата за подвижна Земја. Тој предложил емпириски докази за вртењето на Земјата преку неговото набудување на [[Комета|кометите]] и заклучил, врз основа на емпиризмот, а не на шпекулативната филозофија, дека теоријата на подвижната Земја е исто толку веројатна и вистинска како и стационарната теорија на Земјата<ref name=Ragep>{{Harv|Ragep|2001a}}</ref><ref>F. Jamil Ragep (2001), "Freeing Astronomy from Philosophy: An Aspect of Islamic Influence on Science", ''Osiris'', 2nd Series, Vol. 16, Science in Theistic Contexts: Cognitive Dimensions, p. 49-64, 66–71.</ref><ref>Edith Dudley Sylla, "Creation and nature", in Arthur Stephen McGrade (2003), p. 178-179, [[Cambridge University Press]], {{ISBN|0521000637}}.</ref>.
Тој исто така ги подобрил планетарните модели на [[Хаџе Насирудин Туси]] и претставил алтернативен планетарски модел за [[Меркур (планета)|Меркур]]<ref>[[George Saliba]], "Arabic planetary theories after the eleventh century AD", in Rushdī Rāshid and Régis Morelon (1996), ''Encyclopedia of the History of Arabic Science'', p. 58-127 [123–124], [[Routledge]], {{ISBN|0415124107}}.</ref>.
Таки ал-Дин подоцна ја изградил [[Цариградска опсерваторија|Цариградската опсерваторија]] во [[1577]] година, каде изведувал астрономски набудувања до [[1580]] година. Тој изработи астрономска книга и астрономски каталози што биле поточни од оние на неговите современици. Тој исто така бил првиот астроном кој употребил децимални номинации во своите забелешки, наместо сексуалните фракции што ги користеле неговите современици и претходници. Тој исто така го искористил методот на Бируни за „''набудување на три точки''“. Тој ги опишал трите точки како „две од нив беа во опозиција во [[Еклиптиката|еклиптиката]] и третата на посакуваното место“. Тој го искористил овој метод за да ја пресмета ексцентричноста на орбитата на [[Сонце]]то и годишното движење на [[Апсида (астрономија)|апсидата]]. Тој измислил и други други астрономски инструменти, вклучувајќи точни механички астрономски часовници од 1556 до 1580 година. Поради неговиот часовник за набудување и други поточни инструменти, вредностите на Таки биле поточни<ref name=Tekeli>Sevim Tekeli, "Taqi al-Din", in Helaine Selin (1997), ''Encyclopaedia of the History of Science, Technology, and Medicine in Non-Western Cultures'', [[Kluwer Academic Publishers]], {{ISBN|0792340663}}.</ref>.
По уништувањето на Цариградската опсерваторија во 1580 година, астрономската активност стагнирала во Отоманското Царство, сè до воведувањето на [[копернички хелиоцентризам]] во 1660 година, кога османлискиот научник Ибрахим Ефенди го превел францускиот астрономски труд на Ноел Дурет (напишан во 1637 година) на [[арапски]].<ref>{{Cite journal|last=Zaken|first=Avner Ben|year=2004|title=The heavens of the sky and the heavens of the heart: the Ottoman cultural context for the introduction of post-Copernican astronomy|journal=The British Journal for the History of Science|publisher=[[Cambridge University Press]]|volume=37|pages=1–28|doi=10.1017/S0007087403005302}}</ref>
===Географија===
[[Image:piri reis harita.jpg|thumb|The [[Piri Reis map]].]]
Османлискиот адмирал [[Пири Рејс]] ([[турски]]: ''Pîrî Reis'') бил навигатор, географ и картограф активен во раните 1500-ти. Тој денес е познат по своите мапи и графикони собрани во неговата „Книга за навигација“ и по неговата [[Карта на Пири Рејс]], една од најстарите мапи на [[Америка]] што сè уште постои.
Неговата книга содржи детални информации за навигацијата, како и точни графикони (за тоа време) кои ги опишуваат важните пристаништа и градовите на [[Средоземното Море]]. Неговата светска мапа, нацртана во [[1513]] година, е најстариот познат турски атлас, кој го прикажува [[Новиот свет]]. Мапата била откриена од германскиот теолог [[Густав Адолф Деисман]] во [[1929]] година во текот на работата со каталозирање на работи што ги чува библиотеката [[Топкапи Сарај]]<ref>A. Gerber, ''Deissmann the Philologist'', Berlin, 2010, 198–201.</ref>.
===Медицина===
[[Категорија:Средновековна наука]]
| |||