Википедија

Бенјамин Нетанјаху: Разлика помеѓу преработките

Интерактивен преглед на историјата
[проверена преработка][проверена преработка]
← Постаро уредувањеПоново уредување →
Избришана содржина Додадена содржина
НагледноВикитекст
сНема опис на уредувањето
обновување
Ред 25:
|website = {{URL|http://www.netanyahu.org.il/en/|www.netanyahu.org.il}}
}}
'''Венјамин Нетанјаху''' ({{lang-he|בנימין נתניהו}}, {{audio|He-Benjamin Netanyahu.ogg|Венјамин Нетанјаху}}, на македонски погрешно пишуван како ''Бенјамин Нетанјаху''<ref>[[Македонска транскрипција на хебрејскиот јазик]]</ref>; р. {{роден на|21|октомври|1949}} г.) — израелски политичар кој е 9-тидеветти и тековен [[Премиерпремиер на Израел]] согласноод 2009 година, а претходно служејќи на истата позиција од 1996 до 1999 година. Тој истовремено е и член на [[Кнесет|Кнесетот]] — парламентот на [[Израел]], како и претседател на неговата матична политичка партија [[Ликуд]]. Нетанјаху е првиот израелски премиер кој е роден во Израел. Тој исто така е израелски премиер на Израел со најдолг стаж, надминувајќи го првиот премиер на земјата [[Давид Бен-Гурион]].
 
== Рани години ==
Тој е родум од [[Тел Авив]], во семејство на [[Секуларност|секуларни]] [[Евреи]],<ref name="David Remnick">{{нмс|url=http://www.newyorker.com/online/blogs/newsdesk/2013/01/bibis-blues.html|title=Bibi's Blues|author=David Remnick|date=23 јануари 2013|magazine=The New Yorker}}</ref><ref>{{нмс|author=Judy Dempsey|date=3 мај 2012|url=http://carnegieeurope.eu/strategiceurope/?fa=48021|title=The Enduring Influence of Benjamin Netanyahu's Father|publisher=Carnegie Europe}}</ref> од мајка Цила Сегал и татко Бенцион Нетанјаху, роден во [[Варшава]]. Венјамин по потекло е [[Сефарди|сефард]].<ref>Itamar Eichner (25 мај 2016) [http://www.ynetnews.com/articles/0,7340,L-4807687,00.html "Netanyahu: I have Sephardic roots as well"], [[Ynetnews]]</ref> Тој израснал и завршил основно образование во [[Ерусалим]]. Неговата фамилија два пати во неговите детски и тинејџерски години живеела во [[Филаделфија]], [[САД]], каде завршил средно училиште.<ref name="ynetnews.com">{{нмс|url=http://www.ynetnews.com/articles/0,7340,L-4187902,00.html|title=Prime Minister Benjamin Netanyahu|date=10 февруари 2012|publisher=Ynetnews|accessdate=9 март 2013}}</ref> Во 1972 година откако завршува со служење на воениот рок оди во САД за да студира архитектура на [[Масачусетскиот институт за технологија]], но наредната година се враќа во Израел за да се бори откако избива [[Јомкипурска војна|Октомвриската војна]]. Откатко завршува на МИТ добива работа како економски советник во светската консултантска фирма Бостон консалтинг груп. Во 1978 година во Израел го основа Анти-терористичкиот институт „Јонатан Нетанјаху“, именуван по неговиот брат, кој загинал во [[Операција Ентебе|операцијата „Ентебе“]].
 
== Воена кариера ==
Се приклучува на [[Израелски одбранбени сили|Израелските одбранбени сили]] кратко по [[Шестдневна војна|Шестдневната војна]] и станува лидер на тим во специјалната разузнавачка единица [[Сајерет Маткал]]. Меѓу поважните операции во кои Нетанјаху зел учествоучествува се операциите „Инферно“ и „Подарок“ во 1968 година, а подоцна во 1972 година е дел од тим командоси кои согласно операцијата „Изотоп“ ќе го ослободат Летот 571 на Сабена, киднапиран од припадници на палестинската организација [[Црн септември (организација)|Црн септември]]. Во операцијата Нетанјаху бил повреден од свој колега кој намерил да пука во еден од напаѓачите, но куршумот завршил во бицепсот на Венјамин. Во воената кариера тој бил на фронтот на т.н. [[Војна на исцрпување]] и [[Јомкипурска војна|Јомкипурската војна]], земал учество во рации долж [[Суецки Канал|Суецкиот Канал]], и предводил командо офанзиви длабоко во [[Сирија|сириската територија]].<ref name="Sayeret Matkal is 50 years old">Amir Buhbut, [http://www.nrg.co.il/online/1/ART1/560/122.html "Sayeret Matkal is 50 years old"], NRG Maariv</ref><ref name="ginsburg1">Mitch Ginsburg (25 октомври 2012) [http://www.timesofisrael.com/saving-sergeant-netanyahu/#! "Saving Sergeant Netanyahu"], ''The Times of Israel''</ref> Пред да ја напушти војската, Нетанјаху бил унапреден во чин капетан.
 
== Политичка кариера ==
[[Податотека:Flickr - Government Press Office (GPO) - P.M. BENJAMIN NETANYAHU SHAKING HANDS WITH PALESTINIAN AUTHORITY CHAIRMAN YASSER ARAFAT.jpg|мини|лево|150п|Првата средба на Нетанјаху со палестинскиот претседател [[Јасер Арафат]] на граничен пункт, 1996 г.]]
Нетанјаху станал претседател на [[Десница (политика)|десничарската]] политичка партија [[Ликуд]] во 1993 година. По три години победува на општите избори во [[Израел]] од 1996 година и станува најмладиот [[Премиер на Израел|премиер]] на државата, служејќи на функцијата од јуни 1996 до јули 1999 година. Откако ги губи изборите во 1999 година се повлекува во приватниот сектор, но повторно се враќа во политиката во 2002 година, најпрво како министер за надворешни работи до 2003 година, иа потоа за финансии од 2003 до 2005 година. Се повлекол од владата на Ариел Шарон поради несогласувања кои ги имал со планот за повлекување од [[Појас Газа|Појасот Газа]], со кој израелската војска го напуштила појасот и израелските населби во областа биле уништени и евакуирани. Како министер за финансии, Венјамин учествувал во голема реформа на израелската економија, која значително ги подобрила последователните економски резултати на Израелдржавата.<ref>Thomas G. Mitchell Likud Leaders (McFarland 2015), Chapter 10</ref>
 
Нетанјаху повторно го презел раководството на Ликуд во декември 2005 година, откако дотогашниот претседател Шарон ја напуштил партијата и формирал нова партија.<ref>{{нмс|title=Netanyahu elected as Likud party chairman|url=http://news.xinhuanet.com/english/2005-12/20/content_3944753.htm|publisher=Xinhua News Agency|date=20 декември 2005|accessdate=27 јули 2009|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20060227183818/http://news.xinhuanet.com/english/2005-12/20/content_3944753.htm|archivedate=27 февруари 2006|df=dmy-all}}</ref> Во декември наредната година, тој официјално станува лидер на опозицијата во [[Кнесет|Кнесетот]]. По парламентарните избори во 2009 година, во кои Ликуд завршил на второ место, а десничарските партии го освоиле мнозинството,<ref>{{нмс|first=Gil|last=Hoffman|title=Kadima wins, but rightist bloc biggest|url=http://www.jpost.com/Israel/Article.aspx?id=132385|newspaper=The Jerusalem Post|date=10 февруари 2009|accessdate=17 јуни 2012}}</ref> Нетанјаху формирал коалиција и по втор пат станал премиер.<ref>{{нмс|title=Netanyahu sworn in as Israel's prime minister|url=http://www.haaretz.com/news/netanyahu-sworn-in-as-israel-s-prime-minister-1.273265|newspaper=Haaretz|date=31 март 2009|accessdate=10 март 2013}}</ref><ref>{{нмс|title=Netanyahu sworn in as Israeli prime minister|first=Jeffrey|last=Heller|url=https://www.reuters.com/article/2009/03/31/us-israel-idUSTRE52U4VH20090331|publisher=Reuters|date=31 март 2009 |accessdate=10 март 2013}}</ref> Победува и на изборите во 2013 година и тогаш станува вториот премиер избран во трет мандат, веднаш по основачот и прв премиер на државата [[Давид Бен-Гурион]]. Уште еднаш ги освоил изборите во 2015 година добивајќи го својот четврт мандат.
 
На законодавните избори кои се одржале во месец април 2019 година, партијата на Нетанјаху, Ликуд, и политичката коалиција „Сина и бела“, предводена од [[Бени Ганц]], освиле по 35 места во парламентот, но ниту една политичка партија не успеала да формира влада, па поради тоа биле одржани други избори во месец септември истата година. На овие избори центристичката коалиција „Сина и бела“ успеала да добие едно пратеничко место повеќе од [[Ликуд]]. Сепак, Ганц повторно не бил во можност да формира влада, па поради тоа го вратил мандатот, со што Нетанјаху останал технички премиер.<ref>{{нмс|url=https://www.jpost.com/Israel-News/Rivlin-Edelstein-beg-MKs-to-prevent-third-election-608584|title=Rivlin hands over mandate, begs MKs to prevent third election|date=21 ноември 2019|accessdate=12 март 2020}}</ref> На 2 март 2020 година биле одржани нови законодавни избори, трети во период од една година.<ref>{{нмс|url=https://www.haaretz.com/israel-news/elections/.premium-knesset-dissolves-as-political-impasse-thrusts-israel-into-3rd-election-in-year-1.8259125|title=Israel to Hold Unprecedented Third Election in a Year After Knesset Dissolves|date=12 декември 2019|accessdate=12 март 2020}}</ref>
 
=== Кривични истраги ===
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/wiki/Бенјамин_Нетанјаху“