Неврокоп: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][непроверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
с Отстрането уредувањето на 92.55.115.233 (разговор), вратено на последната верзија на Идеологист
Ознака: Отповикување
Ред 32:
}}
{{другизначења|Гоце Делчев (појаснување)}}
'''Неврокоп''' или '''Гоце Делчев''' ({{lang-bg|Гоце Делчев}}) — град во [[Пиринска Македонија]], во денешната [[Благоевградска област]], југозападна [[Бугарија]]. Градот е сместен во подножјето на [[Пирин]] планина од нејзината источна страна, во долината на реката [[Места]] и има 23 000 жители. Во 1951 година, градот бил преименуван во чест на македонскиот деец [[Гоце Делчев]], кој бугарската држава го смета за свој.
 
== Географија ==
Градот е сместен во југоисточното подножје на [[Пирин|Пирин Планина]], во [[Неврокопска Котлина|Неврокопската Котлина]]. Се наоѓа на 97 километри од центарот на областа [[Горна Џумаја]] и околу 200 километри од главниот град [[Софија]]. Просечната надморска височина на градот е 545 метри. Градот е распослан на двата брега на Неврокопската Река (наречена и Градска Река), притока на реката [[Места]], која тече три километри источно од градот.
 
== Историја ==
 
=== Антички период ===
Неврокоп е наследник на древниот град Никополис ад Нестум, кој е основан пред 2 век п.н.е. од римскиот император Трајан и остатоците од тврдината се наоѓаат на 7 километри источно од Неврокоп. Името ''Неврокоп'' е турската форма на грчкото ''Николопис''.
 
=== Отоманска Империја ===
Неврокоп паѓа под [[Отоманско Царство|Отоманската Империја]] некаде помеѓу 1374 и 1383 година, кога се освоени [[Драма (град)|Драма]] и [[Сер]].<ref name="kiel9">{{cite book|title=The encyclopaedia of Islam VIII|last=Kiel|first=Machiel|publisher=Brill|year=1995|isbn=900-4098-34-8|location=Leiden|pages=9|article=Newrokop|oclc=312245667|authorlink=Махиел Кил}}</ref> Градот почнува да се води во отоманскиот катастар за првпат по последното освојување на [[Солун]] од страна на [[Отоманско Царство|Отоманската Империја]] во [[1430]] година. Селото се споменувало под името Неврокоп во османлискиот дефтер №525 од 1444 годиа, каде што е опишано како големо христијанско село со 131 домаќинство, 12 неженети и 24 вдовици.<ref>{{Радушев2|76}}</ref> Според тоа, Неврокоп во тој период претставува најголемото село во регионот. Потоа Неврокоп се развива мошне брзо и во период од еден век прераснува во доминантно муслимански град.
 
Според османслиските даночни регистри од 1464/1464 година, во Неврокоп биле регистрирани 208 христијански домаќинства, 50 неженети и 19 вдовици, како и 12 муслимански домаќинства.<ref>{{cite book|title=Турски документи за исотијта на македонскиот народ, серия 2, том 4|last=Бошков|first=Ванчо|publisher=Архива на Македонија|year=1978|location=Скопје|pages=127 – 129|oclc=165435293}}</ref>
 
Во османлиските даночни регистри од 1478/1479 година во Неврокоп биле запишани 393 христијански домаќинства, 31 вдовица, како и 42 муслимански домаќиства.<ref>{{Радушев2|9 – 13}}</ref>
 
Во 80-тите и 90-тите години на [[15 век|XV век]], во Неврокоп биле изградени џамија со големо минаре и муслиманско училиште од страна на Мехмед-бег, син на Караџа паша, при што Караџапашината џамија е единствениот османлиски архитектурен споменик во градот, којшто преживеал во сегашноста. Во [[1512]] година, Коџа Мустафа паша изградил и втора џамија, бања и второ училиште.<ref name="kiel2">{{cite book|title=The encyclopaedia of Islam VIII|last=Kiel|first=Machiel|publisher=Brill|year=1995|isbn=900-4098-34-8|location=Leiden|pages=10|article=Newrokop|oclc=312245667|authorlink=Махиел Кил}}</ref>
 
Во османлискиот даночен дефтер №70 од [[1519]] година, Неврокоп се споменува со 167 муслимански домаќинства, 67 неженети муслимани, како и 315 христијански домаќинства, 26 неженети и 69 вдовици.<ref>{{Радушев2|56}}</ref>
 
Порастот на муслиманското население нараснува во [[1530]] година, кога бројот на муслиманите се зголемува на 295 домаќинства и 52 неженети, а христијаните се 381 домаќинство, 43 неженети и 71 вдовица.<ref>{{Радушев2|123 – 124}}</ref>
 
Во 1565 година, султан [[Сулејман I|Сулејман I Величествениот]] издава ферман за изградба на уште една џамија за спомен на син му Шезаде Мехмед.<ref name="kiel3">{{cite book|title=The encyclopaedia of Islam VIII|last=Kiel|first=Machiel|publisher=Brill|year=1995|isbn=900-4098-34-8|location=Leiden|pages=10|article=Newrokop|oclc=312245667|authorlink=Махиел Кил}}</ref>
 
Во 1569/70 година, муслиманските домаќинства се 281, а христијанските 385 домаќинства. Според овие бројки, 42 % од населението во градот го сочинуваат муслимани. Во 1530 година имало 5 муслимански и 13 христијански маала, а по 1569 година - 13 муслимански и 6 христијански.<ref>{{Радушев1|370}}</ref><ref name="kiel92">{{cite book|title=The encyclopaedia of Islam VIII|last=Kiel|first=Machiel|publisher=Brill|year=1995|isbn=900-4098-34-8|location=Leiden|pages=9|article=Newrokop|oclc=312245667|authorlink=Махиел Кил}}</ref>
 
Турскиот патописец Хаџи Калфа го споменува Неврокоп како центар на кадилак и забележува дека наликува на мал град со богати слоеви на железна руда. А при посетата на патописецот [[Евлија Челебија]], го опишува градот како голем, убав, со многу џамии и 12 минариња, дервишки текиња, анови, амами, училиште и многу убави куќи, како и резиденции на бројната администрација.<ref name="kiel4">{{cite book|title=The encyclopaedia of Islam VIII|last=Kiel|first=Machiel|publisher=Brill|year=1995|isbn=900-4098-34-8|location=Leiden|pages=10|article=Newrokop|oclc=312245667|authorlink=Махиел Кил}}</ref>
 
По воените походи што поминале низ Неврокоп во втората половина на XVII век и епидемиите од чумата помеѓу 1699 и 1717 година, во пребројувањето на населението од 1723 година, во Неврокоп биле регистрирани само 86 муслимански и 42 христијански домаќинства.<ref>{{Радушев2|135 – 136}}</ref> Во тоа време градот имал вкупно 10 џамии.<ref>{{Радушев2|147 – 159}}</ref>
 
Во 1906/7 година Неврокоп бил дел од Солунскиот вилает и имал 20 маала, 1432 куќи, 598 продавници, 12 џамии, 2 цркви и не помалку од 8 теќиња. Освен тоа, градот имал 7 муслимански и 2 христијански училишта.<ref name="kiel4" />
 
'''На табелата е прикажан бројот на население на Неврокоп за периодот 1444 – 1723:'''
{| class="wikitable"
! rowspan="3" style="background: #orange" |Година
! colspan="5" style="background: #orange" |Население
! rowspan="3" align="center" style="background: #orange" |Вкупно
|-
| colspan="3" align="center" style="background: #red" |Христијани
| colspan="2" align="center" style="background: #green" |Муслимани
|-
| align="center" style="background: #red" |Домаќинства
| align="center" style="background: #red" |Неженети
| align="center" style="background: #red" |Вдовици
| align="center" style="background: #green" |Домаќинства
| align="center" style="background: #green" |Неженети
|-
| align="center" style="background: #orange" |'''1444'''
| align="center" style="background: #red" |131 + 6
| align="center" style="background: #red" |12
| align="center" style="background: #red" |24
| align="center" style="background: #green" | -
| align="center" style="background: #green" | -
| align="center" style="background: #orange" |'''173'''
|-
| align="center" style="background: #orange" |'''1464 – 65'''
| align="center" style="background: #red" |208 + 10
| align="center" style="background: #red" |50
| align="center" style="background: #red" |19 + 1
| align="center" style="background: #green" |12
| align="center" style="background: #green" | -
| align="center" style="background: #orange" |'''300'''
|-
| align="center" style="background: #orange" |'''1478 – 79'''
| align="center" style="background: #red" |393
| align="center" style="background: #red" | -
| align="center" style="background: #red" |39
| align="center" style="background: #green" |42
| align="center" style="background: #green" | -
| align="center" style="background: #orange" |'''474'''
|-
| align="center" style="background: #orange" |'''1519'''
| align="center" style="background: #red" |315 + 36
| align="center" style="background: #red" |26 + 2
| align="center" style="background: #red" |69 + 6
| align="center" style="background: #green" |167 + 2
| align="center" style="background: #green" |67 + 2
| align="center" style="background: #orange" |'''692'''
|-
| align="center" style="background: #orange" |'''1530'''
| align="center" style="background: #red" |381
| align="center" style="background: #red" |43
| align="center" style="background: #red" |71
| align="center" style="background: #green" |295
| align="center" style="background: #green" |52
| align="center" style="background: #orange" |'''842'''
|-
| align="center" style="background: #orange" |'''1569 – 70'''
| colspan="3" align="center" style="background: #red" |385
| colspan="2" align="center" style="background: #green" |281
| align="center" style="background: #orange" |'''666'''
|-
| align="center" style="background: #orange" |'''1723'''
| colspan="3" align="center" style="background: #red" |42
| colspan="2" align="center" style="background: #green" |86
| align="center" style="background: #orange" |'''128'''
|}
Во 1900 година, градот бил центар на Неврокопската каза која вклучувала 123 села и 74 770 жители, од кои 35 310 [[Македонци|Македонци христијани]], 26 960 [[Македонци муслимани]] и 12 500 [[Турци]].<ref name="kiel5">{{cite book|title=The encyclopaedia of Islam VIII|last=Kiel|first=Machiel|publisher=Brill|year=1995|isbn=900-4098-34-8|location=Leiden|pages=10|article=Newrokop|oclc=312245667|authorlink=Махиел Кил}}</ref>
 
Според статистиката на бугарскиот етнограф [[Васил К'нчов]] ([[Македонија. Етнографија и статистика]]) од [[1900]] година, населението во градот Неврокоп броело 6 215 жители, од кои 5 000 [[Турци]], 850 [[Македонци]], 190 [[Власи]], 110 [[Евреи]] и 65 [[Роми]].
 
 
 
 
== Демографија ==
<br />
== Личности од Неврокоп и околината ==
Ред 49 ⟶ 155:
* [http://gotsedelchev.hit.bg/index.html Портал на Неврокоп]
 
== Наводи ==
{{ПМ-гео-никулец}}
{{Населени места во Општина Гоце Делчев}}