Вевчанско-радошки дијалект: Разлика помеѓу преработките
| [проверена преработка] | [проверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
сНема опис на уредувањето |
|||
Ред 11:
| description3 = Извадок од народна сказна раскажана од жена од [[Мали Влај]]
}}
'''Вевчанско-радошки дијалект''' — [[Дијалекти на македонскиот јазик|дијалект]] што спаѓа во подгрупата на западни
== Територија ==
Дијалектот се зборува на територијата на западниот брег на [[Охридско Езеро|Охридското Езеро]], поточно во селата [[Вевчани]]
== Карактеристики ==
=== Фонолошки карактеристики ===
* Присуство на широките гласови ''ê'' и ''ô'', тие фонетски се ниски и по висина на тон и по издигање на јазикот, тоа им е заедничко, а се разликуваат по палаталноста, широкото ''о'' е лабијализиран глас. Фонолошки широкото ''о'' и ''е'' се корелативен пар. Овој говор има седум фонеми кои се јавуваат во четири степени и три класи. Највисоки се ''и'' и ''у'', средни, ''е'' и ''о'', пониски широкото ''о'' и ''е'', а најниско е ''а''. Широкото ''е'' и ''о'' се континуанти на носовката ''он'', на секунадрниот ъ и се придружни вокали на вокалното ''р'' и ''л''. Широкото ''е'' фонетски се реализира зад нелабијални согласки, а широкото ''о'' зад лабијални согласки: ''грѫди'' - ''грêди'', ''пѫтъ'' – ''пôт'', ''Крсте'' – ''Кêрсте'', ''мъгла'' – ''мôгла''. Широкото ''е'' е рефлекс на вокалното ''р'' зад нелабијални согласки: ''сêрце'', додека широкото ''о'' е рефлекс на вокалното ''р'' зад лабијални согласки: ''пôрсти''. Истото се однесува и на вокалното ''л,''
*Вредност ӑ на местото на секундарниот ъ: ''мӑска,''
*Се реализираат групите ''шт'' и ''жд'' : ''гашти, свешта, межда, вежда,''
*Губење на интервокалното ''в'': ''чоек, глаа,''
*Употреба на групата ''цу'' наместо ''цв'': ''цути,''
*Рефлекс ''е<sup>а</sup>'' како замена за носовката ѫ: ''ре<sup>а</sup>ка,''
*Фиксиран акцент на третиот слог од крајот на зборот.
=== Морфолошки карактеристики ===
*
*
*Предлогот въ добил рефлекс ''во,''
*
*Продуктивност на деминутивниот суфикс ''-уле'' за образување на именки од среден род: ''детуле,''
*Употреба на партикулата ''ќа'' за образување на идно време: ''ќа одам,''
*Глаголскиот прилог се образува со наставката ''-ешти'': ''носеешти, играешти,''
*Кај личните заменки за прво и второ лице еднина има партикула ''са'' за прво лице и партикула ''си'' за второ лице: ''јаса'', ''тиси'': ''Јаса сум овде домаќин.'' Но има паралела и со ''јас'' и ''ти'',
*Како архаизам треба да се спомене заменската форма ''сој'', со членска наставка ''сојот'', ''сојов'', ''сојон'' < ''съ,''
*Се чува рефлексот ''-чере'' од старословенската група '''чрѣ''': ''черешна,''
*Наставка ''-ет'' за образување трето лице множина на презентот: ''шетет, пеет, тропает, одет, барает,''
*Глаголите со суфиксот ''-ува'' се јавуваат во форми од ''и-група'', со суфикс ''-вит'' за итеративни образувања: ''кажвит, прашвит''...
== Наводи ==
| |||