Старогрчка митологија: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
сНема опис на уредувањето
Ред 3:
'''Старогрчка митологија''' — збир од [[мит]]ови и [[легенда|легенди]] на [[стара Грција|старите Грци]] опфаќајќи ги нивните [[бог]]ови и [[херој|херои]], природата на светот и потеклото и значајноста на нивниот [[култ]] и нивните обичаии и обреди. Сите овие нешта биле дел од [[старогрчка религија|религијата на стара Грција]]. Денешните научници со своите основи ги темелат и ги проучуваат митовите во обид да откријат повеќе за религиозните и политичките институции во стара Грција, целокупната цивилизација и да ја разберат природата на самото создавање на митот.<ref name="Helios">{{cite encyclopedia|title=Volume: Hellas, Article: Greek Mythology|encyclopedia=Encyclopaedia The Helios|year=1952}}</ref>
 
Грчката митологија отелотворува јасност во огромна колекција стории и безрезервност во реалистични уметности, како сликање на вази и заветни подароци. ГрчкиотСтарогрчкиот мит го објаснува потеклото на светот и во детали ги опишува животите и авантурите на мноштво богови, божици, херои, хероини и други митолошки суштества. Овие вредности отпрвин биле распространти низ усна традиција; денес грчкитестарогрчките митови пред сè се познати од [[старогрчка книжевност|старогрчката книжевност]].
 
Најстарите познати старогрчки книжевни извори се епските песни ''[[Илијада]]'' и ''[[Одисеја]]'', кои главно се фокусирани на настаните околу [[Тројанска војна|Тројанската војна]]. Двете поеми од [[Хесиод]], '''[[Теогонија]]''' и ''[[Дела и денови]]'' раскажуваат за настанувањето на светот, наследството на божествените владетели, потеклото на човекот и неговите проблеми. Исто така до денеска се зачувани и митови кои произлегуваат од [[Хомерови химни|Хомеровите химни]], кои се поврзани со митови по поразот на постарите богови, и станувањето на [[Зевс]] како врховен Бог. Изворите за старогрчката митологија се пренесувале од колено на колено, главно по усмен пат.
 
Главните извори за деталите од старогрчката митологија се обезбедуваат од [[археологија]]та, односно со пронаоѓањето на голем број на декоративни артефакти. Пронајдените геометриски дизајни од [[керамика]], кои потекнуваат од [[8 век п.н.е.]] даваат сцени од [[тројански период|тројанскиот период]], како и авантурите на [[Херкул]]. Една од најосновните карактеристики на старогрчката митологија е нејзиниот [[политеизам]], односно постоењето на многу богови. Друга карактеристика за боговите е антропоморфната претстава за боговите, односно [[Стара Грција|старите Грци]] своите богови ги претставувале во човечки вид, со човечки особености и карактеристики.
Ред 25:
 
Други извори за старогрчката митологија се:
* Делата на историчарите [[Херодот]] и [[Диодор Сицилиски]], географите [[Павсаниј]] и [[Страбон]], кои патувале по грчкиотстарогрчкиот свет и ги запишувале историите кои се случувале во различни градови
* Поезијата од елинистичката и римската епоха
 
Ред 98:
Според митот, [[Херкулес]] бил син на [[Зевс]] и смрттната [[Алкамена]], внука на [[Персеј]].<ref name="BrHer">{{cite encyclopedia|title=Heracles|encyclopedia=Encyclopaedia Britannica|year=2002}}</ref>Најпознат е по своите дванаесет херојски дела. На само осумнаесет години го направил своето прво херојско дело, убивајќи го [[Немејски лав|Немејскиот лав]]. Оваа задача на Херкул му била дадена од страна на царот [[Евристеј]]. Второто херојско дело е убивањето на [[Лернејска хидра|Лернејската хидра]] (тело на змија и девет глави на дракон), па следувале заловувањето на Керинската кошута и Еримантската дива свиња, заробувањето на Критски бик, убивањето на Стимфалиските птици, победата на тројанскиот цар [[Диомед]], земањето на коланот на Хиполита и.т.н.
Херкул учествувал во [[Тројанска војна|Тројанската војна]] на страната на [[Спарта]]нците. Херкул бил почитуван и во етрурската и римската митологија. Кај старите Римјани тој бил познат под името ''Херкелер'' или ''Хераклеис''<ref name="Burkert211">W. Burkert, ''Greek Religion'', 211</ref>. Во [[Италија]] му се поклонувале како бог на трговијата, а му биле носени и подароци за спасување на човештвото од разни видови опасности.<ref name="BrHer">{{cite encyclopedia|title=Heracles|encyclopedia=Encyclopaedia Britannica|year=2002}}</ref>Легендите поврзани во врска со Херкул биле пренесени во [[Рим]] преку грчкитестарогрчките колонии, бидејќи во [[6 век п.н.е.]] Херкул претставувал значаен сегмент во етрурскиот пантеон. И во римската и во [[етрурска митологија|етрурската митологија]], тој бил поистоветуван со богот на војната.<ref name="мит">Цермановиќ-Кузмановиќ, А. & [[Драгослав Срејовиќ|Срејовиќ, Д]]. 1992. Лексикон религија и митова. Савремена администрација. Београд.</ref>
 
==== Персеј ====
Ред 125:
Така, тројанскиот воен цикулс, како колекција од епски песни, продолжил со одмаздата која ја посакувал [[Менелај]]. Целата експедиција била поткренета од страна на братот на Менелај, [[Агамемнон]], но Тројанците одбиле да ја вратат Елена. Во таа војна учествувале голем број на херои, меѓуи кои: [[Ахил]], [[Херкулес]], [[Одисеј]] од една наспроти браќата [[Хектор]] и Парис од друга. Во [[''Илијада'']] се опишува заголемата расправија која се слуќила помеѓу Агамемнон и [[Ахил]], за убивањето на [[Петрокле]] од страна на највозрасниот син на [[Пријам]], Хектор. Кога Ахил разбрал за смртта на својот роднина, тој излегол на двобој со Хектор и го убил.
 
Во војната загинал и еден од најголемите старогрчки митолошки јунаци, [[Ахил]]. Тој бил убиен од страна на Парис, откако го погодил во неговата пета. Крајот на војната дошол кога Грците решиле да [[Тројански коњ|изградат голем коњ]] од дрво, кое било свето животно за Тројанците. Делото било изработено од страна на Епеј, а идејата била на мудриот [[Одисеј]], кој пак ја послушал на божицата [[Атена]]. Најсилните херои се засолниле во коњот, додека пак останатата армија се повлекла навидум од брегот. Во меѓувреме, грчкиотстарогрчкиот шпион Синон успеал да ги убеди на Тројанците дела коњот е дар од боговите, и попкрај предупредувањето кое било дадено од страна на Лаокоон и [[Касандра]]. Така, Тројанците гигантскиот коњ го внесле зад градските ѕидини. Цела вечер Тројанците ја празнувале големата и долгогодишна победа над Грците. Но, вечерта кога сите спиеле, скриените војници ги отвориле портите на градот. По ова следувало целосно уништување на [[Троја]], секој маж или момче биле убиени, секоја жена била заробена.
 
==== Одисеја ====