Франш Конте: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
сНема опис на уредувањето
Нема опис на уредувањето
Ред 2:
|Name = Франш Конте
|native_name = Franche-Comté
|settlement_type = поранешен регион
|map = Rimex-France location Franche-Comté.svg
|flag = Flag of Franche-Comté.svg
Ред 48 ⟶ 49:
 
== Администрација и политика ==
[[Податотека:Franche-comté administrative.svg|thumb|лево|150px|Администрација на Франш- Конте]]
Управниот регион Франш Конте бил поделен на четири департмани, од кои највеќе жители имал [[Ду (департман)|Ду]], а додека најгусто населен бил департманот [[Територија Белфор]].
 
Ред 85 ⟶ 86:
|}
 
Франш- Конте се состои од {{formatnum:1786}} [[Општини во Франција|општини]].
По францускиоте локални избори во 2007, двајца советници се припадници на [[Социјалистичка партија (Франција)|социјалистите]] а единаесет на [[Унија за народно движење|УМП]]. 55% од жителите на Франш- Конте на претседателските избори својот глас го дале за [[Никола Саркози]] во вториот круг на [[Претседателски избори на Франција (2007)|претседателските избори во 2007]].
 
== Географија ==
Ред 93 ⟶ 94:
 
=== Местоположба ===
Франш- Конте се наоѓа во западно-централниот дел на [[Европа]]. Сместен во источниот дел на Франција се граничи со [[Швајцарија]] во близина на [[Германија]] и [[Италија]].
 
=== Топографија ===
Франш- Конте е планинска област и содржи значаен дел од планинскиот масив [[Јура]], на границата со [[Швајцарија]].
На север од областа се наоѓа планинскиот масив [[Вогези]] (еден дел од [[Алзашки Балон|Алзашки Балон]] се наоѓа во Франш- Конте). Трите највисоки планински врвови се [[Крет Пела]] на височина од 1495 метри (во Јура), [[Златен рид (Ду)|Златниот рид]] на височина од 1463 m во департманот Ду и [[Алзашки Балон]] на височина од 1247 метри во територијата Белфор. Повисоките врвови на масивот [[Јура (планински масив)|Јура]] се наоѓаат во [[Швајцарија]] или во департманот [[Ен (департман)|Ен]].
 
=== Хидрографија ===
Областа поседува речна мрежа во должина од 5350 км од кои на 4549 км можен е риболов а 320 км од реките се пловни..
Главни реки во областа се [[Сона]], [[Ена (река)|Ена]], [[Кујзанс]], [[Ду (река)|Ду]], [[Лу]], [[Оњон (Франш- Конте)|Оњон]], [[Бјен (река)|Бјен]], [[Валуза (притока на Ен)|Валуза]], [[Сирана (река)|Сирана]], [[Сеј (Сона)|Сеј]], [[Ерисон (река)|Ерисон]], [[Савуреза]], [[Отриш (река)|Отриш]], [[Ален]] или Алан (во Франција), [[Лизон (река)|Лизон]].
Се бројат и 80 природни или вештачки езера како [[Рус (езеро) Рус]], [[Шален (езеро)|Шален]], [[Верноа (езеро)|Верноа]], езерото [[Ламура (езеро)]], [[Везул-Вевр (езеро)|Везул-Вевр]], [[Сен-Поан]], [[Реморе]], [[Нарле (езеро)|Нарле]] и познатото езеро [[Вуглан]] која е трета француска акумулација со своите 605 милиони кубни литри вода.
 
=== Население ===
Населението броело {{formatnum:1151000}} жители во [[2007]]. Порастот на населението изнесувал околу 0,20 % годишно меѓу [[1990]] и [[1999]]<ref>[http://www.insee.fr/fr/region/rfc/ficdoc_frame.asp?ref_id=5391&doc_id=5274; Variation de population en Franche-comté] Insee; 2003</ref>.
Од демографски аспект, Франш- Конте е релативно густо населен иако на високите висорамнини и басени населението се раселило во градовите напуштајќи ги селата и малите градови. Од друга страна има два големи демографски басени и двата ситуирани во департманот [[Ду (департман)|Ду]]. Во [[Безансон]] и околината, живеат повеќе од {{formatnum:220000}} жители и тој е најзначајниот град во областа. Само во градот Безансон има {{formatnum:134000}} жители, потоа следат [[МонбелиарМонбелјар]], {{formatnum:117000}} жители и [[Белфор]], {{formatnum:92400}} жители.
5,9 % од населението на Франш- Конте се имигранти во однос на 7,4 % на национално ниво, и тоа од земји како [[Мароко]] (15,7 %), [[Алжир]] (14,1 %), [[Португалија]] (13,9 %), [[Италија]] (12 %) и [[Турција]] (10,6 %).
 
=== Поважни градови ===
Ред 131 ⟶ 132:
|align="right"|''107 876''
|-
|align="center"|'''[[МонбелијарМонбелјар]]'''
|align="left"|[[Податотека:Blason département fr Doubs.svg|20px]] [[Ду (департман)|Ду]]
|align="right"|'''26 207'''
Ред 159 ⟶ 160:
|align="left"|[[Податотека:Blason département fr Doubs.svg|20px]] [[Ду (департман)|Ду]]
|align="right"|'''14 534'''
|align="right"|''МонбелијарМонбелјар''
|-
|align="center"|'''[[Сен-Клод (Јура)|Сен-Клод]]'''
Ред 169 ⟶ 170:
|align="left"|[[Податотека:Blason département fr Doubs.svg|20px]] [[Ду (департман)|Ду]]
|align="right"|'''11 509'''
|align="right"|''МонбелијарМонбелјар''
|-
|align="center"|'''[[Ерикур (Горна Сона)|Ерикур]]'''
|align="left"|[[Податотека:Blason dpt fr Haute-Saone.svg|20px]] [[Горна Сона]]
|align="right"|'''10 547'''
|align="right"|''МонбелијарМонбелјар''
|-
|align="center"|'''[[Лир]]'''
Ред 204 ⟶ 205:
|align="left"|[[Податотека:Blason département fr Doubs.svg|20px]] [[Ду (департман)|Ду]]
|align="right"|'''6 057'''
|align="right"|''МонбелијарМонбелјар''
|-
|align="center"|'''[[Дел]]'''
Ред 214 ⟶ 215:
|align="left"|[[Податотека:Blason département fr Doubs.svg|20px]] [[Ду (департман)|Ду]]
|align="right"|'''5 913'''
|align="right"|''МонбелијарМонбелјар''
|-
|align="center"|'''[[Морез]]'''
Ред 234 ⟶ 235:
|align="left"|[[Податотека:Blason département fr Territoire de Belfort.svg|20px]] [[Територија Белфор]]
|align="right"|'''5 008'''
|align="right"|''МонбелијарМонбелјар''
|-
 
Ред 241 ⟶ 242:
|valign="top" style="font-size: 90%" |
{| border="0" cellpadding="2" cellspacing="1" style="float:rightt; empty-cells:show; width:200px; margin-right:15px" bgcolor="#FFDEAD"
|[[Податотека:Chateau Montbeliard 3.jpg|thumb|150px|right|<center>[[МонбелијарМонбелјар]]</center>]]
|---------------
|[[Податотека:Dole 104.jpg|thumb|150px|right|<center>[[Дол (Јура)|Дол]]</center>]]
Ред 250 ⟶ 251:
== Економија ==
[[Податотека:Musée Peugeot Sochaux.jpg|thumb|right|150px|Музеј на Пежо во [[Сошо]]]]
Земјоделското производство се потпира на одгледување говеда (МонбелијардМонбелјар) и производство на сирење. Значајно е и одгледувањето на житните култури (144 380 ha) и маслодајните култури (38 450 ha) <ref>DRAAF Besançon, Service régional de l'information statistique et économique, ''Mémento de la statistique agricole'' édtion 2010, p. 14</ref>. Областа поседува и винови насади во областа Јура и и се произведува вино од пет различни сорти. Значајно е и шумартството со самиот факт дека шумите опфаќаат 42% од вкупната територија на областа.
Франш- Конте, пропорционално со неговата популација е првиот индустриска област во Франција, 6 од 10 вработувања се во стопанските гранки а нивото на невработеност изнесува околу 8,5 %. Бруто домашниот производ, [[БДП]] по жител во [[2002]] изнесувал 21897 €. Тој воедно е и област со најразвиен извоз во Франција. Во [[2003]], БДП се искачил на 25,6 милијарди евра<ref>[http://www.insee.fr/fr/region/rfc/ficdoc_frame.asp?ref_id=10045&doc_id=9806; Le PIB Franc-comtois en 2003] Insee, 2006</ref> или 1,6% од националниот БДП.
[[МонбелијарМонбелјар]]-[[Белфор]] е економско средиште на областа, особено посветен на автомобилската индустрија и на [[TGV]]. Индустрискиот [[Пежо – Цитроен Сошо]] е прв во Франција со {{formatnum:13841}} вработени во септември [[2006]] а воедно и најголемиот работодавач во областа. [[Пежо]] и неговите филијали заземаат 10 % од производството на [[Франција]].
 
=== Туризам ===
[[Податотека:Métabief 7.JPG|thumb|right|150px|Зимски центар [[Метабиеф]]]]
Во тек на зимската сезона, туризмот е сконцентриран на планинските масиви (главно во туристичките центри [[Ле Рус|Рус]] и [[Метабиеф]]). Центрите не се адаптирани за [[алпско скијање]] но сепак, рекреативното се практикува на повеќе места.
Во летниот период Франш- Конте им нуди на туристите активности како [[велосипедизам]] околу Алзашкиот Балон, риболов на брегот на реките и езерата, како и [[речен туризам]] во долината на Сона.
 
<gallery>
Ред 267 ⟶ 268:
 
=== Јазик ===
Жителите на Франш- Конте освен на службен француски јазик зборуваат и на други два јазика:
*Франко-конски јазик, на север
*Франкопровансалски, на југ
==== Франко-контски јазик ====
Франко-контскиот јазик
<ref>[http://www.identitecomtoise.net/langues_franche_comte_le_franc_comtois.php; Le franc-comtois]</ref> е дијалект кој припаѓа на јазиците оил и се зборува во Франш- Конте. Се користи во [[Јура]] во [[Швајцарија]]. Франко-контскиот јазик е дел од групата јазици во кои спаѓаат и [[пикардиски јазик|пикардискиот]], [[валонски јазик|валонскиот]] како и [[лоренски јазик|лоренскиот]]. Овие јазици имаат заеднички карактеристики а воедно и германско влијание.
Јазикот се зборува во [[Горна Сона]], [[Територија Белфор]], [[Ду (департман)|Ду]], во дел на источна [[Јура (департман)|Јура]], како и во кантонот Јура во Швајцарија и во еден мал дел на департманот [[Горна Рајна]] во Алзас.
 
==== Франкопровансалски јазик ====
Јужниот дел на Франш- Конте (јужно во департманите Јура и Ду) зборува на « [[франкопровансалски јазик]] » <ref>[http://www.identitecomtoise.net/langues_franche_comte_le_francoprovencal_ou_arpitan.php; Le francoprovençal]</ref>.
Франкопровансалскиот е еден од трите големи романски јазици, заедно со
[[окситански јазик|окситанскиот]] (''јазик ок'') и групата ''оил''. Овој јазик поседува бројни локални варијанти и се дели на бројни дијалекти. Постои дијалектална варијанта која се зборува на југот на Франш- Конте наречена [[јурски јазик]].
 
=== Културно наследство ===
Ред 310 ⟶ 311:
 
== Надворешни врски ==
* [http://www.franche-comte.fr Некогашниот регионален совет на Франш- Конте]
* [http://www.statistiques-locales.insee.fr/FICHES/DL/REG/DL_REG43.pdf Тематско досие на INSEE, демографска и социјална статистика]
* [http://www.franche-comte.org Туристичко биро на Франш- Конте]
* {{Dmoz|Franche-Comté|http://www.dmoz.org/World/Fran%c3%a7ais/R%c3%a9gional/Europe/France/R%c3%a9gions/Franche-Comt%c3%a9/}}
* [http://www.racinescomtoises.net/ Генеалогија и наследство на Франш- Конте]
 
{{Нормативна контрола}}