Азербејџан: Разлика помеѓу преработките
| [проверена преработка] | [проверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
Ред 523:
== Политички систем ==
{{Main|Политика на Азербејџан}}
[[File:Gobierno de Azerbaiyán, Baku, Azerbaiyán, 2016-09-26, DD 27.jpg|thumb|Зграда на Владата]]
[[File:Munich Security Conference 2010 - dett aliyew 0014.jpg|upright|thumb|[[Илхам Алијев]], Претседател на земјата од 2003 година.]]
Структурните реформи на политичкиот систем во Азербејџан било завршено со усвојувањето на новиот Устав на [[12 ноември]] [[1995]] година. Според член 23 од Уставот, државни симболи на Република Азербејџан се [[Знаме на Азербејџан|знамето]], [[Грб на Азербејџан|грбот]] и [[Химна на Азербејџан|химната]]. Државната власт во Азербејџан е ограничена само со закон за внатрешни прашања и за меѓународните односи дополнително се ограничени со одредбите на меѓународните договори.
[[Влада на Азербејџан|Владата на Азербејџан]] е врз основа на поделба на законодавната, извршната и судската власт. Законодавната власт се одржува единствено од страна на [[Национално собрание на Азербејџан|Националното собрание]] и на [[Врховно национално собрание на Нахичеван|Врховното национално собрание на Нахичеван]]. Парламентарните избори се одржуваат на секои пет години, на првата недела од ноември. Точноста на резултатите од изборите е проверено и потврдено од страна на [[Уставен суд на Азербејџан|Уставниот суд]]. Законите донесени од страна на Народното собрание, освен ако не е назначено поинаку, одат во сила на денот на нивното објавување. Извршната власт е во рацете на [[Претседател на Азербејџан|претседателот]], кој е избран за 5-годишен мандат на непосредни избори. Претседателот е овластен да формира кабинет, инфериорниот извршен орган, потчинет на него. Кабинетот на Азербејџан се состои првенствено од [[Премиер на Азербејџан|премиерот]], неговите заменици и министри. Претседателот нема право да го распушти Националното Собрание, но тој има право да стави вето на нејзините одлуки. Судската власт е носител на Уставниот суд, Врховниот суд и на Економскиот суд.
Извршната власт ја држи претседателот, кој се избира за седумгодишен мандат со директни избори и премиерот. Претседателот е овластен да формира Кабинет, колективно извршно тело, одговорно за претседателот и за националното собрание. Кабинетот на Азербејџан се состои првенствено од премиерот, неговите заменици и министри. Претседателот нема право да го распушти Националното собрание, туку има право да стави вето на неговите одлуки. За да се надмине претседателското вето, парламентот мора да има мнозинство од 95 гласови. Судската власт е доделена на Уставниот суд, Врховниот суд и Стопанскиот суд. Претседателот ги номинира судиите во овие судови. Извештајот на Европската комисија за ефикасност на правдата (CEPEJ) се однесува на азербејџанскиот правен модел за избор на нови судии како најдобра практика, како одраз на посебните карактеристики и текот на развојот кон обезбедување независност и квалитет на судството во нова демократија<ref>{{cite web|url=https://wcd.coe.int/ViewDoc.jsp?p=&Ref=CEPEJ-COOP(2011)1&Language=lanEnglish&Ver=original&BackColorInternet=DBDCF2&BackColorIntranet=FDC864&BackColorLogged=FDC864&direct=true|title=Efficiency of justice – CEPEJ – European Commission for the Efficiency of Justice (CEPEJ) – Report requested by the Ministry of Justice of Azerbaijan – Assessment of policy and procedures for the selection of judges in Azerbaijan – prepared by Mr Audun Hognes BERG, Head of International Secretariat, Norwegian Courts Administration, CEPEJ Bureau member and Ms Ivana GORANIĆ, Director of the Judicial Academy, Republic of Croatia, Representative of the Lisbon Network to the CEPEJ|last=CEPEJ|first=Council of Europe, Human Rights and Rule of Law, Efficiency of justice -|website=wcd.coe.int|access-date=14 March 2017}}</ref><ref>{{Cite journal|last=Jean|first=Jean – Paul|year=2015|title=High quality justice for all member states of the Council of Europe|url=https://www.coe.int/t/dghl/cooperation/cepej/textes/CEPEJ_Study22_EN.pdf|journal=Council of Europe|volume=|page=119|via=}}</ref>.
Системот на владеење на Азербејџан номинално може да се нарече двостепен. Највисокото или највисокото ниво на владата е извршната власт на чело со претседателот. Претседателот го назначува Кабинетот на министри и други високи функционери. Локалната извршна власт е само продолжување на извршната власт. Правниот статус на локалната државна администрација во Азербејџан е одреден со одредбата за локална извршна власт, усвоена на [[16 јуни]] [[1999]] година. Во [[јуни]] [[2012]] година, Претседателот ја одобрил новата Регулатива со која им биле доделени дополнителни овластувања на локалните извршни власти, зајакнување на нивната доминантна позиција во локалните работи на Азербејџан<ref>{{cite web |title=Azərbaycan Prezidentinin Rəsmi internet səhifəsi |url=https://president.az/ |website=president.az |language=az}}</ref>. Поглавјето 9 од Уставот ги опфаќа главните прашања на локалната самоуправа, како што се правниот статус на општините, видовите на тела на локалната самоуправа, нивните основни овластувања и односи со други официјални лица. Другите номинални нивоа на управување се општините, а членовите на општините се избираат на општински избори на секои пет години. Во моментов има 1.607 општини низ целата земја. Законот за локални избори и Законот за статусот на општините биле први кои биле усвоени во областа на локалната самоуправа (2 јули 1999 година). Законот за општинска услуга ги регулира активностите на вработените во општината, нивните права, должности, услови за работа и социјални бенефиции и ја нагласува структурата на извршниот апарат и организацијата на општинската услуга. Законот за статусот на општините ја регулира улогата и структурата на органите на општината и ги истакнува државните гаранции за законска и финансиска автономија. Законот посветува особено внимание на усвојувањето и извршувањето на општинските програми кои се однесуваат на социјалната заштита, социјалниот и економскиот развој и локалната средина.
Советот за безбедност е советодавно тело под претседател и го организира според Уставот. Формирана е на 10 април 1997 година. Административниот оддел не е дел од канцеларијата на претседателот, туку ги управува финансиските, техничките и паричните активности на претседателот и неговата канцеларија.
И покрај тоа што Азербејџан одржал неколку избори по враќањето на својата независност и има многу формални институции за демократија, земјата и понатаму е класифицирана како неслободна (на границата со ''делумно слободна'') од страна на [[Фридом Хаус]]<ref>{{cite web| title =Azerbaijan – Freedom House | publisher = FreedomHouse.org | url =http://www.freedomhouse.org/country/azerbaijan| accessdate = 4 August 2013}}</ref><ref name="frh">{{cite web| title = Combined Average Ratings: Independent Countries 2009| publisher = FreedomHouse.org| year = 2009| url = http://old.freedomhouse.org/template.cfm?page=475&year=2009| accessdate = 10 July 2012}}{{dead link|date=December 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>. Во последниве години, голем број азербејџански новинари, блогери, адвокати и активисти за човекови права биле затворени поради нивната критика на претседателот Алијев и владините власти<ref>"[https://www.washingtonpost.com/opinions/jailed-without-trial-in-azerbaijan/2015/03/01/34a1d342-bea1-11e4-bdfa-b8e8f594e6ee_story.html Jailed without trial in Azerbaijan]," ''[[The Washington Post]]''. 1 March 2015. Retrieved 26 September 2015.</ref>. Резолуцијата усвоена од Европскиот парламент во септември 2015 година го опишал Азербејџан како земја која „претрпела најголем пад во демократското владеење во цела Евроазија во изминатите десет години“, истакнувајќи дека нејзиниот дијалог со земјата за човекови права „''не направил никаков значителен напредок''“<ref>"[https://www.washingtonpost.com/opinions/no-this-is-the-truth-about-azerbaijan/2015/09/25/d68a6fd0-608f-11e5-b38e-06883aacba64_story.html No, this is the truth about Azerbaijan's repression]." ''The Washington Post''. 25 September 2015. Retrieved 26 September 2015.</ref>. На 17 март 2016 година, претседателот на Азербејџан потпишал декрет за амнестија на повеќе од десетина лица кои се сметале за политички затвореници од страна на некои невладини организации<ref>[http://president.az/articles/18131 Azərbaycan Prezidentinin Rəsmi internet səhifəsi – SƏNƏDLƏR » Sərəncamlar Məhkum edilmiş bir sıra şəxslərin əfv olunması haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı]. President.az. Retrieved on 1 July 2017.</ref>. Овој декрет бил поздравен како позитивен чекор од Стејт Департментот на САД<ref>[https://2009-2017.state.gov/r/pa/prs/ps/2016/03/254820.htm Release of Activists, Journalists, and Political Party Members in Azerbaijan]. 2009–2017.state.gov. Retrieved on 1 July 2017.</ref>. На [[16 март]] [[2017]] година била потпишана уште една прошка за помилување, што довело до ослободување на дополнителни лица кои се сметале за политички затвореници<ref>[http://president.az/articles/23141 Azərbaycan Prezidentinin Rəsmi internet səhifəsi – SƏNƏDLƏR » Sərəncamlar Məhkum edilmiş bir sıra şəxslərin əfv olunması haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı]. President.az. Retrieved on 1 July 2017.</ref>.
Азербејџан е остро критикуван поради поткуп на странски официјални претставници и дипломати, со цел да ги промовира своите принципи во странство и да ги легитимизира изборите дома, практика која се нарекува [[Кавијарска дипломатија]]<ref>{{cite web|title=DISGRACED: Azerbaijan and the End of Election Monitoring As We Know It|url=http://www.esiweb.org/pdf/esi_document_id_145.pdf|publisher=European Stability Initiative|date=5 November 2013}}</ref><ref>{{cite news |url=https://www.theguardian.com/world/2013/nov/24/azerbaijan-caviar-diplomacy-for-mps|title=Plush hotels and caviar diplomacy: how Azerbaijan's elite wooed MPs|author=Jamie Doward|work=the Guardian|accessdate=4 July 2015}}</ref><ref>{{cite news |url=http://euobserver.com/opinion/118320|title=Europe's caviar diplomacy with Azerbaijan must end|publisher=|accessdate=4 July 2015}}</ref><ref>{{cite news |url=http://www.rferl.org/content/azerbaijan-baku-caviar-oil/25162410.html|title=Baku Smooths Over Its Rights Record with a Thick Layer of Caviar|work=RadioFreeEurope/RadioLiberty|accessdate=4 July 2015}}</ref>. Сепак, на 6 март 2017 година, Европскиот центар за стратешко разузнавање и безбедност (ЕСИЦЦ) објавил извештај под наслов „Ерменска врска“, во кој ги нападнал невладините организации за човекови права и истражувачки организации кои ги критикувале кршењата и корупцијата на човековите права во Азербејџан. ЕСИСЦ во тој извештај тврдел дека извештајот бил разработен од ЕСИ и имал за цел да создаде клима на сомневање врз основа на клевета за да формира мрежа на пратеници кои ќе се вклучат во политичка војна против Азербејџан и дека мрежата составена од европски премиери, ерменски функционери и некои невладини организации била финансирана од Фондацијата Сорос<ref>{{cite web|url=http://www.esisc.org/publications/analyses/11791|title=The Armenian Connection: How a secret caucus of MPs and NGOs, since 2012, created a network within the Parliamentary Assembly of the Council of Europe to hide violations of international law|website=www.esisc.org|access-date=26 April 2017}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.esisc.org/publications/analyses/the-armenian-connection-chapter-2--mr-x--nils-muinieks-council-of-europe-commissioner-for-human-rights|title=The Armenian Connection. Chapter 2: " Mr X ", Nils Muižnieks, Council of Europe Commissioner for Human Rights|website=www.esisc.org|access-date=26 April 2017}}</ref>.
===Надворешни односи===
== Административна поделба ==
| |||