Казахстан: Разлика помеѓу преработките
| [проверена преработка] | [проверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
Ред 484:
===Јазици===
{{Main|Јазици во Казахстан}}
Казахстан е официјално двојазична земја. [[Казашки јазик]]<ref>{{cite book|url= |title=Kazakhstan |date=7 September 2018 |publisher=Bradt Travel Guides; Third edition |isbn=978-1-78477-092-1|pages= 22 |author1=Paul Brummell |author2=|df=dmy-all}}</ref> зборуваат 64,4% од населението, и истиот има статус на државен јазик, додека рускиот, кој го зборуваат повеќето [[Казаци]]<ref>{{Cite web|url=http://www.studycountry.com/guide/KZ-language.htm|title=The Languages spoken in Kazakhstan|website=Studycountry|language=en-US|access-date=2017-08-11|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170811144650/http://www.studycountry.com/guide/KZ-language.htm|archivedate=11 August 2017|df=dmy-all}}</ref>, е прогласен за официјален јазик, и се користи рутински во бизнисот, владата и меѓуетничка комуникација, иако Казахстан полека го заменува<ref>"[https://www.reuters.com/article/us-kazakhstan-language/lost-in-translation-kazakh-leader-bans-cabinet-from-speaking-russian-idUSKCN1GB1EJ Lost in translation? Kazakh leader bans cabinet from speaking Russian]". Reuters. 27 February 2018.</ref>.
Владата во јануари 2015 година објавила дека латинската азбука ќе ја замени [[кирилица|кирилицата]] како систем за пишување на казашки јазик до [[2025]] година<ref name="inform.kz">[http://www.inform.kz/eng/article/2741711 Kazakh language to be converted to Latin alphabet – MCS RK] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170219113151/http://www.inform.kz/en/kazakh-language-to-be-converted-to-latin-alphabet-mcs-rk_a2741711|date=19 February 2017}}. Inform.kz (30 January 2015). Retrieved 28 September 2015.</ref>. Другите малцински јазици што се зборуваат во Казахстан се: [[узбекистански]], [[украински]], [[Ујгурски јазик|ујгурски]], [[киргиски]] и [[Татарски јазик|татарски]]. Англискиот, како и турскиот, се здобиле со популарност меѓу помладите луѓе од распадот на Советскиот Сојуз. Образованието низ Казахстан се изведува или на казашки или на руски, или пак комбинирано<ref>{{cite web|url=http://www.stat.gov.kz/getImg?id=ESTAT091498|title=Kazakhstan in 2013|work=Ministry of National Economy of the Republic of Kazakhstan Committee on Statistics|date=2014|page=33|dead-url=y|archive-url=https://web.archive.org/web/20150929031425/http://www.stat.gov.kz/getImg?id=ESTAT091498|archive-date=29 September 2015}}</ref>. Во говорот на оставката на Назарбајев од 2019 година, тој изјавил дека народот на Казахстан во иднина ќе зборува три јазици (казашки, руски и англиски)<ref>{{cite web|title=Address of the Head of State Nursultan Nazarbayev to the people of Kazakhstan|url=http://kazakhstanun.com/address-of-the-head-of-state-nursultan-nazarbayev-to-the-people-of-kazakhstan/|publisher=Mission of Kazakhstan to the United Nations|date=2019-03-19}}</ref>.
===Религија===
{{Main|Религија во Казахстан}}
{{bar box
|title=Религија во Казахстан<ref name="EthnicData">{{cite web|url=http://www.stat.kz/p_perepis/Documents/%D0%9D%D0%B0%D1%86%20%D1%81%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%B2.rar |title=Archived copy |accessdate=July 24, 2011 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110511000000/http://www.stat.kz/p_perepis/Documents/%D0%9D%D0%B0%D1%86%20%D1%81%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%B2.rar |archivedate=May 11, 2011 }}</ref>
|titlebar=#ddd
|left1=Религија
|right1=процент
|float=right
|width=250px
|bars=
{{bar percent|[[Муслимани]] |green|70.2}}
{{bar percent|[[Христијани]]|Blue|26.3}}
{{bar percent|Останати|yellow|0.1}}
{{bar percent|Нерелигиозни|white|2.9}}
}}
Земјата историски била центар на широк спектар на етнички групи со различни религии. Нетолеранцијата кон другите општества станало проблем на казахстанската култура. Основањето на независна република, по распаѓањето на СССР, предизвикало големи промени во секој аспект на животот на луѓето. Религиозноста на населението, како суштински дел од секој културен идентитет, претрпела и динамички трансформации. Баптистичките цркви често биле напаѓани. Ова се должело на собирите на членовите на црквата без да се регистрираат, според барањето на државата. Секој кој не е регистриран, е изложен на ризик од страна на полицијата. Сепак, не само оние што го прекршуваат законот се третираат грубо[7].
[[File:Астана, Мечеть Хазрет Султан - panoramio.jpg|thumb|десно|Џамија во Астана]]
По неколку децении потисната култура, луѓето чувствувале голема потреба да го изложат својот етнички идентитет - делумно преку религијата. Квантитативните истражувања покажуваат дека во првите години од воспоставувањето на новите закони, откажувањето од какви било ограничувања на религиозните верувања и прогласување на целосна слобода, земјата доживеала огромен скок во верските активности на своите граѓани. Стотици џамии, синагоги, цркви и други верски објекти биле изградени во рок од неколку години. Сите застапени религии имале корист од зголемениот број на членови и верски објекти. Владата ја поддржала оваа активност и направила се од себе за да обезбеди рамноправност меѓу сите верски организации и нивните следбеници. Меѓутоа, во доцните 1990-ти, се случил мал пад на религиозноста. Нацрт-законот за религиите што се разгледувал во јуни 2008 година предизвикал меѓународна загриженост околу тоа дали постои намера да се исполнат општите стандарди за слобода на религијата и човековите права.
Според различни анкети, поголемиот дел од казахстанските граѓани, првенствено етничките [[Казаци]], се идентификуваат како не-деноминациони муслимани<ref>http://www.pewforum.org/2012/08/09/the-worlds-muslims-unity-and-diversity-1-religious-affiliation/#identity</ref>, додека други се идентификуваат како [[сунити]]те од [[Ханифиски мезхеб]], кои сочинуваат околу 63,6% од населението, како и етничките [[Узбеци]], [[Ујгури]] и [[Татари]]<ref>{{cite web |url=http://www.stat.kz/p_perepis/Pages/n_04_02_10.aspx |title=Итоги переписи населения Республики Казахстан 2009 года |accessdate=2010-06-01 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100628101359/http://www.stat.kz/p_perepis/Pages/n_04_02_10.aspx |archivedate=June 28, 2010 |df= }}. stat.kz. 4 February 2010.</ref><ref name="IRFR">[https://www.state.gov/g/drl/rls/irf/2010/148793.htm Kazakhstan – International Religious Freedom Report 2010] U.S. Department of State. Retrieved on 13 January 2011.</ref>. Помалку од 1% се дел од [[Шафиски мезхеб]] (првенствено [[Чеченци]]) и [[Шиизам|шиити]]. Постојат вкупно 2.300 џамии<ref name="kazakhrel">[http://www.religions-congress.org/content/view/151/35/lang,english/ Religious Situation Review in Kazakhstan] Congress of World Religions. Retrieved on 2009-09-07.</ref>, кои се поврзани преку „''Духовна асоцијација на муслиманите во Казахстан''“, предводена од врховен муфтија<ref>[http://www.religions-congress.org/content/view/121/35/lang,english/ Islam in Kazakhstan] Retrieved on 2009-09-07.</ref>. [[Курбан Бајрам]] е признаен како национален празник на земјата<ref name="kazakhrel" />.
Помалку од 25% од населението во Казахстан е православно, традиционално вклучувајќи ги етничките [[Руси]], [[Украинци]] и [[Белоруси]]<ref name="IRFR" />. Други христијански групи вклучуваат католици, протестанти ([[Баптизам]], [[Презвитеријанство]], [[Лутеранство]], Пентекостализам, [[Методизам]], [[Црква на Адвентистите од седмиот ден|Адвентисти на седмиот ден]]), [[Јеховини сведоци]] и [[Мормони]]. Постојат вкупно 265 регистрирани православни цркви, 93 католички цркви и 543 протестантски цркви и молитвени куќи. [[Божиќ]], признаен на руски православен начин според јулијанскиот календар, е признаен како национален празник во Казахстан<ref name="IRFR" />.
Други религиозни групи се: [[јудаизам]], [[бахајство]], [[хиндуизам]], [[будизам]] и.т.н<ref name="IRFR" />.
Земјата е мултиетничка, со долга традиција на толеранција и секуларизам. Од независноста, бројот на џамии и цркви е значително зголемен. Сепак, населението понекогаш е претпазливо за малцинските религиозни групи. Лидерите на четирите религиозни групи што владата ги смета за „традиционални“ - исламот, руското православие, католицизмот и јудаизмот - објавиле општо прифаќање и толеранција што другите религиозни групи не секогаш ги уживат.
===Образование===
== Поврзано ==
| |||