Википедија

Грција: Разлика помеѓу преработките

Интерактивен преглед на историјата
[проверена преработка][проверена преработка]
← Постаро уредувањеПоново уредување →
Избришана содржина Додадена содржина
НагледноВикитекст
Нема опис на уредувањето
Нема опис на уредувањето
Ред 1:
{{otheruses}}
{{во изработка}}
{{{{Инфокутија за држава
| coordinates = {{Coord|37|58|N|23|43|E|type:city}}
| languages_type = Официјален јазик<br />{{nobold|и национални јазици}}
Ред 78:
| religion = [[Православие]]
}}
'''Грција''' ({{lang-el|Ελλάδα}}, ''Елада''; историски {{polytonic|''Ἑλλάς''}}, ''Елас'') — земја во [[југоисточна Европа]] на јужниот крај на [[Балкански Полуостров|Балканскиот Полуостров]]. Има копнени граници со [[Бугарија]], [[Македонија]] и [[Албанија]] на север, и со [[Турција]] на исток. Грција граничи на исток со водите на [[Егејско Море|Егејското Море]], на запад [[Јонско Море|Јонското Море]] и на југ со [[Средоземно Море|Средоземното Море]]. И двата дела на источниот средоземноморски басен имаат голем број на [[остров]]и.
 
Грција се наоѓа на крстопатот на [[Европа]], [[Азија]] и [[Африка]] и претставува родното место на [[демократија]]та,<ref>Финли, М. И. Демократија Античка и Модерна. 2ро изд., 1985. Лондон: Hogarth.</ref> европската [[филозофија]],<ref> историја на Филозофијата, Издание 1 од Фредерик Коплстон</ref> [[Олимписки Игри|Олимписките Игри]], европската литература и [[историографија]]та, [[политички науки|политичките науки]], големи научни и [[математика|математички]] принципи, како и европската [[драма]]<ref>Брокет, Оскар Г. Историја на Театарот. шесто изд., 1991. Бостон; Лондон: Allyn and Bacon.</ref> (вклучувајќи ги тука и [[трагедија]]та и [[комедија]]та). Според некои, Грција е наследничка на [[Античка Грција]] и на [[Византија]].
'''Грција''', официјално Република Грција ({{lang-el|Ελλάδα}}, ''Елада''; историски {{polytonic|''Ἑλλάς''}}, ''Елас'') — земја која се наоѓа во [[Јужна Европа|јужна]] и [[југоисточна Европа]] со население од околу 11 милиони според податоци од [[2016]] година. [[Атина]] е главен град на државата и најголемиот град, по што следи [[Солун]].
 
По неколкувековен подем на [[античка Грција|античките]] [[град-држава|градови-држави]], странските освојувања на територијата на Грција не ги спречиле грчкиот јазик да опстане и како дел од тоа што денес во светот се нарекува [[Византија#Византиското наследство денес|византиско наследство]]. Ова траело сѐ до потпаѓањето под [[отоманска империја|отоманска]] власт, кој генерално се смета за период на културна стагнација. Современата грчка држава е формирана на почетокот на [[19 век]], по ослободувањето од [[Турци]]те.
Грција се наоѓа на раскрсница помеѓу [[Европа]], [[Азија]] и [[Африка]]. Земјата се наоѓа на јужниот дел на [[Балканскиот полуостров]] и има копнени граници со [[Бугарија]], [[Македонија]] и [[Албанија]] на север, и со [[Турција]] на исток. Грција граничи на исток со водите на [[Егејско Море|Егејското Море]], на запад [[Јонско Море|Јонското Море]] и на југ со [[Средоземно Море|Средоземното]] и [[Критското Море|Критскотото Море]]. Грција има најдолго крајбрежје на медитеранскиот басен и 11-тата најдолга крајбрежна линија во светот со должина од 13.676 километри, со голем број острови, од кои 227 се населени. Осумдесет проценти од Грција е планински, а планината [[Олимп]] е највисокиот врв на 2918 метри. Земјата се состои од девет географски региони: [[Егејска Македонија|Македонија]], [[Централна Грција]], [[Пелопонез]], [[Тесалија]], [[Епир]], [[Егејски Острови|Егејските Острови]] (вклучувајќи ги [[Додеканези|Додеканезите]] и [[Киклади]]), [[Тракија]], [[Крит]] и [[Јонски Острови|Јонските Острови]].
 
Грција е развиена држава, членка на [[Европска Унија|Европската Унија]] од 1981,<ref>{{цитирана веб страница |url=http://europa.eu/abc/european_countries/eu_members/greece/index_en.htm |publisher=europa.eu |work=Европска Унија |accessdate=2007-04-07 |title=Земји Членки на ЕУ: Грција}}</ref> членка на [[Економска и Монетарна Унија на Европската Унија|Економската и Монетарна Унија на Европската Унија]] од 2001, [[НАТО]] од 1952<ref>На 14 август 1974 грчките сили се повлекле од обединетата воена структура на [[НАТО]] како знак на протест на турската инвазија на северен Кипар. Грција се приклучила повторно кон НАТО во 1980</ref>, [[Организација за економска соработка и развој|ОЕСР]] од 1961,<ref>{{цитирана веб страница |url=http://www.oecd.org/document/7/0,2340,en_2649_201185_1915847_1_1_1_1,00.html |publisher=www.oecd.org |work=Организација за економска соработка и развој |title=Повелба за ОЕСР |accessdate=2007-04-07}}</ref> [[Западна Европска Унија|ЗЕУ]] од 1995 и [[Европска вселенска агенција|ЕВА]] од 2005.<ref name = ESA>{{цитирана веб страница |url=http://www.esa.int/esaCP/SEMWYQRMD6E_index_0.html |title=Грција станува 16-тата земја членка на ЕВА |publisher=www.esa.int |work=Европска вселенска агенција |date=2005-03-22 |accessdate=2007-04-07}}</ref> [[Атина]] е главниот град; [[Солун]], [[Патра]], [[Ираклион]], [[Лариса]], [[Волос]], [[Јанина]], [[Кавала]], [[Родос (град)|Родос]] и [[Сер]] се неколку од другите поголеми градови во државата.
Грција се смета за лулка на западната цивилизација, како родно место на [[демократија]]та<ref>Финли, М. И. Демократија Античка и Модерна. 2ро изд., 1985. Лондон: Hogarth.</ref>, западната филозофија<ref> историја на Филозофијата, Издание 1 од Фредерик Коплстон</ref>, западната литература, историографијата, политичките науки, големите научни и математички принципи, западната драма<ref>Брокет, Оскар Г. Историја на Театарот. шесто изд., 1991. Бостон; Лондон: Allyn and Bacon.</ref>, а особено [[Олимписките игри]]. Од 8 век п.н.е., Грците биле организирани во различни независни [[Град-држава|градови-држави]], познати како полиси, кои го опфаќале целиот медитерански регион и [[Црното Море]]. [[Филип Македонски]] го обединил најголемиот дел од територијата на денешна Грција во 4 век п.н.е., додека неговиот син и наследник [[Александар Велики]] за многу брзо време го освоил најголемиот дел од античкиот свет, од источниот Медитеран до [[Индија]]. Грција била припоена од Рим во 2 век п.н.е., станувајќи составен дел на [[Римското Царство]] и нејзиниот наследник, [[Византија]], во која доминантен бил грчкиот јазик и култура. [[Грчка православна црква|Грчката Православна Црква]], основана во првиот век, помогнала во обликувањето на модерниот грчки идентитет и ги пренела грчките традиции во поширокиот православен свет. Паѓајќи под [[Отоманска Грција|османлиска власт]] во средината на [[15 век]], модерната национална држава на Грција се појавила во [[1830]] година по [[Грчка војна за независност|војната за независност]]. Богатото историско наследство на Грција се рефлектира од неговите 18 локации на [[светско наследство на УНЕСКО]].
 
Суверената држава Грција е унитарна [[парламентарна република]] и развиена земја со напредна економија со висок приход, висок квалитет на живот и многу висок стандард на живеење. Како основачки член на [[Обединетите нации]], Грција била десеттиот член која се приклучила на Европската Заедница во 1981 година<ref>{{цитирана веб страница |url=http://europa.eu/abc/european_countries/eu_members/greece/index_en.htm |publisher=europa.eu |work=Европска Унија |accessdate=2007-04-07 |title=Земји Членки на ЕУ: Грција}}</ref> (претходник на [[Европска Унија|Европската Унија]]) и е дел од [[Еврозона|Еврозоната]] од [[2001]] година. Исто така е член на бројни други меѓународни институции, вклучувајќи го и [[Советот на Европа]], [[НАТО]]</ref> [[Организација за економска соработка и развој|ОЕСР]] од 1961,<ref>{{цитирана веб страница |url=http://www.oecd.org/document/7/0,2340,en_2649_201185_1915847_1_1_1_1,00.html |publisher=www.oecd.org |work=Организација за економска соработка и развој |title=Повелба за ОЕСР |accessdate=2007-04-07}}</ref>, [[Организацијата за економска соработка и развој]] (ОЕЦД), [[Светска трговска организација|Светската трговска организација]] (СТО), [[ОБСЕ|Организацијата за безбедност и соработка во Европа]] (ОБСЕ) и [[Меѓународна организација на франкофонијата|Меѓународната организација на франкофонијата]] (ОИФ), [[Западна Европска Унија|ЗЕУ]] од 1995 и [[Европска вселенска агенција|ЕВА]] од 2005 и.т.н.<ref name = ESA>{{цитирана веб страница |url=http://www.esa.int/esaCP/SEMWYQRMD6E_index_0.html |title=Грција станува 16-тата земја членка на ЕВА |publisher=www.esa.int |work=Европска вселенска агенција |date=2005-03-22 |accessdate=2007-04-07}}</ref>. Единственото културно наследство на Грција, големата туристичка индустрија, истакнатиот шпедитерски сектор и геостратегиското значење ја класифицираат земјата како средна сила. Таа е најголемата економија на [[Балкан]]от, каде што е значаен регионален инвеститор.
 
== Историја ==
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/wiki/Грција“