Цветан Димов: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
Нема опис на уредувањето
Нема опис на уредувањето
Ред 35:
}}
 
'''Цветан Димов''', познат меѓу народот познат бил како '''Целе Чаирчанец''', ([[Скопје]], {{роден на|5|март|1910}}<ref>„Македонска енциклопедија“, МАНУ, Скопје, 2009, 471 стр.</ref> - {{починал во|Скопје}}, {{починал на|9|јули|1942}}) — [[македонци|македонски]] синдикалец, партизан, [[Комунистичка партија на Македонијакомунизам|комунист]], синдикалец, и учесник во [[НОБ]]. Заедно со [[Орце Николов]] бил еден од најистакнатите организатори на работничкото и комунистичкото движење во Скопје помеѓу двете светски војни. По Ослободувањето, на [[26 јули]] [[1945]] година, е прогласен за [[народен херој на Југославија]] од [[СР Македонија|Македонија]].,<ref name="spomenkniga">„Беа, загинаа, останаа“ - спомен книга на загинатите борци во НОВ и жртвите на фашизмот - Скопје., 1969, 10 стр.</ref> како еден од првите борци од Македонија кои го добиле тоа одликување (заедно со Орце Николов, [[Стеван Наумов - Стив]], [[Мирче Ацев]], [[Страшо Пинџур]], [[Христијан Тодоровски - Карпош]] и [[Кузман Јосифовски - Питу]]).
 
==Биографија==
=== Рани години ===
Цветна Димов е роден на [[5 март]] [[1910]], а во други извори се наведува [[1909]] година. Цветан Димов е син на Ѓорѓија и Коца Димови, сирмашно скопско семејство кое живеело во [[Чаир]]. Семејството се занимавало со [[градинарство]], но често работеле на туѓи земјишни поседи. Своето основно образование во започнал во Скопје и постигнувал солидни резултати, за што неговите родители биле пресреќни. Бидејќи семејството било многу сиромашно, со тага го известулеизвестиле Цветана дека мора да го напушти образованието и да почне да изучува [[занает]]. Цветан со тешко срце ја прифатил суровата реалност на тогашното време. Започнал да работи како чирак кај различни мајстори и тогаш прв пат ја почувствувал суровата и тешка положба на [[работничка класа|работничката класа]]. Калфа станал на својата 17 -годишна возраст и веќе имал определена дневница, која ни приближно не била доволна за дадениот труд.<ref name="херои">Народни„Народни херои од МакедонијаМакедонија“, Наша„Наша книгакнига“, Скопје, 1973 г., стр. 115-119</ref>
 
Набрзо по станувањето калфа, Цветан запознал некој синдикален белградски активист. Од него Димов дознал дека работниците во другите градови се организирале во [[синдикат|синдикати]] и деказа такада ги баралебараат своите работнички права. Од човекот добил разни летоци, брошури и книги, кои Цветан ги прочувал во слободно време. Одреден дел од овој период на неговиот живот Димов го поминал во [[Кленовиќ]], каде се лечел од [[туберкулоза]]. Иако не бил физички присутен, сепак бил во тек со синдикалните активности во Скопје. Своите синдикални и работнички идеали ги истакнувал и јавно во санаториумот каде се лекувал.<ref name="херои"/>
 
=== Активизам===
По враќањето од лекување во Скопје, Димов поактивно и поинтензивно започнал да контактира и соработува со истакнати револуционери, како што бил на пример [[Кочо Рацин]]. Неговата активност во рамките на движењето било голема и истата била забележана од Партијата.<ref name="херои"/> Пред [[Втората светска војна]] работел како [[шивач]] и истакнат работнички организатор во [[Скопје]], организирајќи разни [[штрајк]]ови. Во [[1926]] е примен за член во [[СКОЈ]], од [[1928]] година бил синдикален активист, а во [[1933]] година станал член на [[КПЈ]].<ref name="spomenkniga">„Беа, загинаа, останаа“ - спомен книга на загинатите борци во НОВ и жртвите на фашизмот - Скопје., 1969, 10 стр.</ref> Тој се покажал како добар организатор и тој се јавува како еден од иницијаторите за основање на културноКултурно-уметничкото друштво „Абрашевиќ“. Друштвото се расширило низ целата територија на Македонија и во него членувале видни граѓани, особено понапредни студенти и работници. Поради својата истакнатост и ангажираност, Димов пронашол големи непријатели кај полицијата од една страна и социјал-демократитесоцијалдемократите од другатадруга страна.<ref name="херои"/>
 
Во тој предвоен период се разгорила граѓанската[[Шпанска граѓанска војна|Шпанската вограѓанска Шпанијавојна]] и Димов бил цврсто решен да се пријави како активен борец и волонтер во таа војна. Сепак, неговите најблиски другари и кревкото здравје го спречиле да замине за Шпанија.<ref name="херои"/>
 
Во [[1936]] година Димов станал член на Меѓуструковиот синдикален одбор на Скопје, а во 1939 година станал член на Месниот комитет на [[Комунистичка партија на Југославија|КПЈ]], на Покраинскиот комитет на КПЈ во Македонија (од летото [[1939]] година) и секретар на Покраинскиот одбор на Црвената помош (1939).<ref name="херои"/> Како член на партиските органи, Димов добива поголем број задачи кои ги исполнува успешно и конспиративно. Тој пронаоѓал различни начини и методи за активација на населението и привлекување на работниците. Димов организирал излети во и околу Скопје. Оваа нова форма на масовни собирања, покрај културно-забавниот карактер, биле користени и за целите на работничките движења.<ref name="херои"/>
 
Така, во очите на власта, Димов бил голем непријател и борец против власта. Сепак, тој не застанал со своите активности, па така, организирал големи протести против изборите во Југославија. Тие протести биле посетени од илјадници работници. Последователно на протестите се појавиле поголемиот број штрајкови во Скопје. Најголем од штрајковите бил [[штрајк на металските работници во Скопје |штрајкот на металските работници]] кој траел цели 40 дена. Овој штрајк бил раководен од самиот Цветан Димов. Штрајкот завршил со победа на работниците, за кој тој ќе рече:<ref name="херои"/>
Ред 54:
{{Цитатник|Секој штрајк е школа за борбено кршевање на работниците. Ако правилно ги извлекуваме и користиме успесите и неуспесите на штрајковите, ние ќе се оспособиме за вистински раководители на народот.<ref name="херои"/>}}
 
Успесите на штрајковите се нижеле, па така Димов имал активно организационо учество во штрајковите на [[чевлар|чевларските работници]] и штрајкот на [[Текстилна индустрија|текстилните работници]] од фабриката „Вардар“. Неговата активна ангажираност се' повеќе го вртела вниманието на полицијата. Тие безуспешно го барале за да го уапсат, но тој со своите конспираторски вештини вештоуспешно се криел. Тој успеал тајно да ја префрли на Водно печатницата која ја имале во [[Сингелич|Синѓелиќ]], а полицијата не успеала да дознае ни за подготовките за [[Мартовски протести од 1941|мартовските протести]] во 1941 година.<ref name="херои"/>
 
=== Окупација ===
Ред 61:
Како секретар на МК на КПЈ во Скопје (од почетокот на [[1942]]), работел на формирањето на [[Прв скопски партизански одред|Првиот скопски партизански одред]], до што дошло на 17 септември 1942 година. Кон крајот на мај 1942 година влегува во составот на Привремениот покраински комитет на [[КПЈ]] за Македонија. Но, набрзо, во почеток на јули, по една провала е уапсен. По тешки измачувања, бил фрлен од прозорец од четвртиот кат на Обласната бугарска полициска управа во Скопје од страна на Љубомир Јорданов, началник на групата А на државната безбедност во Обласната полициска управа.<ref>[http://www.znaci.net/zb/4_7_1_1.pdf „Зборник докумената и података o Народноослободилачком рату југословенских народа“, том VII, књига 1, Београд, 1952.]</ref> Набрзо починал во во бессознание во затворското одделение на скопската болница. Бугарската полиција лажно кажала дека Димов се „самоубил“.<ref name="херои"/>
 
ВоУште во текот на НОБ е испеана [[s:Песна за Цветан Димов|песна]] во негова чест, а денес, во негова чест, едно [[ОУ "Цветан Димов" - Чаир|основно училиште]] и едно [[СУГС „Цветан Димов“ - Скопје|средно училиште]] во [[Чаир]] го носат неговото име. Во [[1968]] година куќата во Чаир, на улица „Јајце“, во која живеел и работел Цветан Димов, била прогласена за културно наследство,<ref>Крсто Здравковски, „Да не се заборави“, Скопје, 1982, 76-77 стр.</ref> но денес оваа куќа повеќе не постои.
 
За народен херој е прогласен на 29 јули 1945 година.<ref name="херои"/>
Ред 69:
 
== Литература ==
{{рв|Cvetan Dimov}}
* Митре Инадески, „Цветан Димов“, Скопје, 1981.
 
==Поврзано==
* [[НОВ]]
* [[КПМ]]
 
{{Народни херои на Македонија}}
{{Добра статија}}
{{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Димов, Цветан}}
[[Категорија:Луѓе од Скопје]]
[[Категорија:Македонски комунисти]]
[[Категорија:Македонски партизани]]
[[Категорија:Македонски народниНародни херои на Југославија од Македонија]]
[[Категорија:Народни херои на Југославија]]
[[Категорија:Луѓе од Скопје]]