Тенесин: Разлика помеѓу преработките
| [проверена преработка] | [непроверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
сНема опис на уредувањето |
Нема опис на уредувањето |
||
Ред 1:
{{Инфокутија тенесин}}
'''Тенесин''' ('''Ts''') е хемиски елемент со [[атомски број]] 117.<ref>Housecroft C. E., Sharpe A. G. (2008). Inorganic Chemistry</ref> Неговиот сегашен назив е
Откривањето на тенесин било официјално објавено во [[Дубна]], [[Русија]], со руско-американска соработка во април 2010 година, со што го прави најново откриен елемент се до 2019 година. Една од неговите [[Ќеркa изотоп|ќерки изотопи]] била креирана директно во 2011 година, делумно потврдувајќи ги резултатите од експериментот. Самиот експеримент бил успешно повторен, од страна на истата соработка во 2012 година, и од заедничкиот германско-американски тим во мај 2014 година. Во декември 2015 година, заедничката работна група на [[Меѓународен сојуз за чиста и применета хемија|Меѓународниот сојуз за чиста и применета хемија]] ([[Меѓународен сојуз за чиста и применета хемија|IUPAC]]) и [[Меѓународен сојуз за чиста и применета физика|Меѓународниот сојуз за чиста и применета физика]], која ги евалуира тврдењата за откривање на нови елементи, го признала елементот и му доделила приоритет на руско-американскиот тим. Во јуни 2016 година, IUPAC објавила декларација во која се наведува дека откривачите го предложиле името ''Тенесин'' по државата [[Тенеси]], САД.{{efn|The declaration by the IUPAC mentioned "the contribution of the Tennessee ''region'' (emphasis added), including [[Oak Ridge National Laboratory]], [[Vanderbilt University]], and the [[University of Tennessee]] at [[Knoxville]], to superheavy element research, including the production and chemical separation of unique actinide target materials for superheavy element synthesis at ORNL’s [[High Flux Isotope Reactor]] (HFIR) and Radiochemical Engineering Development Center (REDC)".|name=fn1}} Во ноември 2016 година тие официјално го усвоиле името "тенесин".
Тенесинот може да биде сместен во "[[Остров на стабилност|островот на стабилност]]", концепт кој објаснува зошто некои супер тешки елементи се постабилни во споредба со општиот тренд на намалување на стабилноста, за елементите надвор од бизмутот на периодниот систем. Синтетизираните атоми на тенесинот траеле десетици и стотици милисекунди. Во периодниот систем, се очекува дека тенесинот ќе биде член на групата 17, а сите други членови се [[Халоген|халогени]].{{efn|The term "[[group (periodic table)|group]] 17" refers to a column in the periodic table starting with [[fluorine]] and is distinct from "halogen", which relates to a common set of chemical and physical properties shared by fluorine, [[chlorine]], [[bromine]], [[iodine]], and [[astatine]], all of which precede tennessine in group 17. Unlike the other group 17 members, tennessine may not be a halogen.<ref name="notgonnabeahalogen"/>}} Некои од неговите својства може значително да се разликуваат од тие на халогените, поради релативистичките ефекти. Како резултат на тоа, се очекува тенесинот да биде испарлив [[метал]], кој ниту формира [[Анјон|анјони]], ниту пак ги достигнува високите [[Оксидациска состојба|оксидациски состојби]]. Неколкуте клучни својства, како што се точката на топење и точката на вриење, како и неговата прва [[јонизирачка енергија]], сепак се очекува да ги следат периодичните трендови на халогените.
==Историја==
=== Пред-откривање ===
Во декември 2004 година, тимот на [[Заедничкиот институт за нуклеарни истражувања]] (ЈИНР) во [[Дубна]], [[Московска област]], [[Русија]], предложил заеднички експеримент со [[Национална лабораторија Оук Риџ|Националната лабораторија Оук Риџ]] (ОРНЛ) во [[Оук Риџ]], [[Тенеси]], [[Соединети Американски Држави|САД]], за да го синтезирааат елементот 117 – така-наречен поради 117-те [[Протон|протони]] во неговото [[Атомско јадро|јадро]]. Нивниот предлог вклучувал [[Јадрена реакција|спојување]] на [[Берилиум|беркилиум]] (елемент 97) како цел и [[Калциум|калциумот]] (елемент 20) како зрак, спроведен преку бомбардирање на беркилумот, како цел, со јадра од калциум:<ref name="elements">{{cite web |title = International team discovers element 117|date = 2010|last = Cabage|first = B.|publisher = [[Oak Ridge National Laboratory]]|url = http://web.ornl.gov/info/ornlreview/v43_2_10/article02.shtml|deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150923175349/http://web.ornl.gov/info/ornlreview/v43_2_10/article02.shtml|archive-date=2015-09-23|accessdate=2017-06-26}}</ref> ова ќе го комплетира сетот од експерименти направени во ЈИНР за фузија на [[Актиноиди|актиниди]] цели со калциум-48 зрак, кои досега ги произвеле новите елементи 113-116 и 118. ОРНЛ, тогаш единствениот производител на беркилиум во светот, не можел тогаш да го обезбеди елементот, бидејќи привремено го прекинале производството,<ref name="elements" /> а повторното иницирање би било премногу скапо.<ref name="vanderbilt">{{cite web|url=http://news.vanderbilt.edu/2010/04/vanderbilt-physicist-plays-pivotal-role-in-discovery-of-new-super-heavy-element-112107/|title=Vanderbilt physicist plays pivotal role in discovery of new super-heavy element|publisher=Vanderbilt University|year=2010|accessdate=2016-06-12}}</ref> Плановите за синтетизирање на елементот 117 биле прекинати, во корист на потврдувањето на елементот 118, кој бил произведен порано во 2002 година, со бомбардирање на [[Калифорниум|калифорниумот]] како цел, со калциумот.<ref name="pp2002">{{cite journal|last2=Utyonkov|first2=V. K.|last3=Lobanov|first3=Yu. V.|last4=Abdullin|first4=F. Sh.|last5=Polyakov|first5=A. N.|last6=Shirokovsky|first6=I. V.|last7=Tsyganov|first7=Yu. S.|last8=Mezentsev|first8=A. N.|displayauthors=3|date=2002|title=Results from the first <sup>249</sup>Cf+<sup>48</sup>Ca experiment|url=http://www.jinr.ru/publish/Preprints/2002/287(D7-2002-287)e.pdf|journal=JINR Communication|last1=Oganessian|first1=Yu. Ts.|accessdate=2015-09-23}}</ref> Бараниот беркилиум-249 е спореден производ во производството на калифорниум-252, а добивањето на потребното количество на беркилиум било уште потешка задача отколку добивање на калифорниумот, а исто така и многу скапо: тоа би чинело околу 3,5 милиони долари, па странките се согласиле да почекаат на комерцијалното производство на калифорниум, од кој би можел да се извлече беркилиумот. <ref name="vanderbilt"/><ref name="InsideScience"/>
Тимот на ЈИНР се обидел да го употреби беркилиумот, бидејќи калциумот-48, [[Изотоп на калциум|изотопот на калциум]], кој се користи во зракот, има 20 протони и 28 неутрони, создавајќи сооднос помеѓу неутроните-протоните 1.4; а тоа е најлесното стабилно или блиску до стабилно јадро, со таков голем вишок на неутрони. Второто најлесно такво јадро, паладиумот-110 (46 протони, 64 неутрони, сооднос неутрони-протони 1.391), е многу потешко. Благодарение на вишокот на неутрони, се очекувало дека резултирачките јадра ќе бидат потешки и поблиски до општо посакуваниот остров на стабилност.{{efn|Although stable isotopes of the lightest elements usually have a neutron–proton ratio close or equal to one (for example, the only stable isotope of [[aluminium]] has 13 protons and 14 neutrons,<ref name="NUBASE"/> making a neutron–proton ratio of 1.077), stable isotopes of heavier elements have higher neutron–proton ratios, increasing with the number of protons. For example, [[iodine]]'s only stable isotope has 53 protons and 74 neutrons, giving neutron–proton ratio of 1.396, [[gold]]'s only stable isotope has 79 protons and 118 neutrons, yielding a neutron–proton ratio of 1.494, and [[plutonium]]'s most stable isotope has 94 protons and 150 neutrons, and a neutron–proton ratio of 1.596.<ref name="NUBASE"/> This trend<ref>{{cite book|doi=10.1007/978-3-319-00047-3_6|chapter=Superheavy Nuclei: Decay and Stability|title=Exciting Interdisciplinary Physics|series=FIAS Interdisciplinary Science Series|pages=69|year=2013|last1=Karpov|first1=A. V.|last2=Zagrebaev|first2=V. I.|last3=Palenzuela|first3=Y. Martinez|last4=Greiner|first4=Walter|isbn=978-3-319-00046-6}}</ref> is expected to make it difficult to synthesize the most stable isotopes of super-heavy elements as the neutron–proton ratios of the elements they are synthesized from will be too low.}} Со цел достигнување на 117 протони, калциумот има 20, на тој начин тие требале да го користат беркилиумот, кој има 97 протони во своето јадро.<ref name="NUBASE">{{cite journal|last2=Bersillon|first2=O.|last3=Blachot|first3=J.|last4=Wapstra|first4=A. H.|displayauthors=3|date=2003|title=The NUBASE evaluation of nuclear and decay properties|url=http://amdc.in2p3.fr/nubase/Nubase2003.pdf|journal=[[Nuclear Physics A]]|volume=729|issue=1|pages=3–128|bibcode=2003NuPhA.729....3A|doi=10.1016/j.nuclphysa.2003.11.001|last1=Audi|first1=G.|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110720233206/http://amdc.in2p3.fr/nubase/Nubase2003.pdf|archivedate=2011-07-20|df=|citeseerx=10.1.1.692.8504}}</ref>
Во февруари 2005 година, лидерот на тимот на ЈИНР, [[Јури Оганесијан]], претставил колоквиум во ОРНЛ. Исто така, присуствувале претставниците на Лоренс Ливермор Националната Лабораторија, која претходно работела со ЈИНР во откривањето на елементите 113-116 и 118, и Џозеф Хемилтон од Вандербилт универзитетот, соработник на Оганесијан.<ref name=Oganessian/>
Хемилтон проверил дали ОРНЛ реакторот со висок флукс произвел калифорниум за комерцијална употреба: потребниот беркилиум требало да се добие како спореден-производ. Тој дознал дека не произвел па немало никакви очекувања за таква цел во блиска иднина. Хемилтон продолжил да ја следи ситуацијата, правејќи проверки понекогаш. (Подоцна, Оганесијан го нарекол Хемилтон како "татко на 117" за креирањето на оваа работа.)<ref name=Oganessian>{{Cite news|url=https://www.chemistryworld.com/what-it-takes-to-make-a-new-element/1017677.article|title=What it takes to make a new element|newspaper=Chemistry World|access-date=2016-12-03}}</ref>
=== Откривање ===
ОРНЛ продолжил со производството на калифорниум во пролетта 2008 година. Хамилтон го забележал рестартирањето на производството во летото, и постигнал договор за последователно извлекување на беркилиумот.<ref>{{Cite web|url=https://www.sciencenews.org/blog/deleted-scenes/backstory-behind-new-element|title=The backstory behind a new element|last=Witze|first=Alexandra|year=2010|website=Science News|access-date=2016-06-12}}</ref> За време на симпозиумот во септември 2008 година, на [[Вандербилт универзитет|Вандербилт универзитетот]] во [[Нешвил]], [[Тенеси]], прославувајќи ја 50-та годишнина на факултетот за физика, тој го претставил Оганесијанот на Џејмс Роберто (тогашниот заменик-директор за наука и технологија во ОРНЛ).<ref name="symposiumintro">{{cite report|title=How Scientists Plan To Enshrine Tennessee On The Periodic Table Of Elements|url=http://nashvillepublicradio.org/post/how-scientists-plan-enshrine-tennessee-periodic-table-elements|author=Emily Siner|publisher=National Public Radio|year=2016|accessdate=2017-03-07}}</ref> Тие воспоставиле соработка меѓу ЈИНР, ОРНЛ и Вандербилт;<ref name="InsideScience" /> тимот на [[Лоренс Ливермор Национална лабораторија|Лоренс Ливермор Националната лабораторија]] (ЛЛНЛ) во [[Ливермор]], [[Калифорнија]], САД, наскоро бил поканет да се приклучи. <ref name="discoveryornl">{{cite report|title=The Discovery of Element 117|url=http://www.fornl.info/Presentations/Discovery%20of%20Element%20117%20final.pdf|deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20161021230058/http://www.fornl.info/Presentations/Discovery%20of%20Element%20117%20final.pdf|archive-date=2016-10-21|author=James Roberto|publisher=Oak Ridge National Laboratory|year=2010|accessdate=2017-06-26}}</ref>[[File:Berkelium.jpg|thumb|left|Берклиумот кој бил мета користен за синтезата (во раствор)|alt=A very small sample of a blue liquid in a plastic pipette held by a hand wearing heavy protection equipment]]Во ноември 2008 година, американското Министерство за енергетика, кое го надгледувало реакторот во Оук Риџ, дозволило научна употреба на извлечениот беркилиум.<ref name="discoveryornl" /> Производството траело 250 дена и завршило кон крајот на декември 2008 година,<ref name="forthepress"/> што резултирало со 22 милиграма беркилиум, доволно за да се изврши експериментот.<ref name="eurekalert" /> Во јануари 2009 година, беркилиумот бил отстранет од изотопскиот реактор со висок флукс на ОРНЛ;<ref name="discoveryornl" /> потоа бил последователно ладен 90 дена, а потоа бил процесуиран во Центарот за Радиохемиски истражувања и развој на ОРНЛ, за да се оддели и прочисти беркилиум материјалот, кое траело уште 90 дена.<ref name="InsideScience" /> Неговиот полу-живот е само 330 дена: по тоа време, половина од произведениот берклиум би требало да се распадне. Поради тоа, беркелиумот како цел, морал брзо да се транспортира во Русија; за да експериментот биде остварлив, требало да биде завршен во рок од шест месеци од неговото заминување од САД.<ref name="InsideScience">{{cite web |title=An Atom at the End of the Material World |year=2010 |first=J. S. |last=Bardi |url=http://www.insidescience.org/content/atom-end-material-world/1042 |publisher=Inside Science |accessdate=2015-01-03 }}</ref> Целта била спакувана во пет оловни контејнери, кои требало да бидат пренесени од [[Њујорк (град)|Њујорк]] во [[Москва]].<ref name="InsideScience" />
Руските царински службеници, два пати одбиле да дозволат целта да влезе во земјата, поради недостаток или нецелосна документација. Во распон од неколку дена, целта патувала преку Атлантскиот Океан пет пати.<ref name="InsideScience" /> По пристигнувањето во Русија во јуни 2009 година, беркилиумот бил префрлен во [[Институт за истражување на атомски реактори]] (РИАР) во [[Димитровград]], [[Уљјановска Област|Уљановска област]], каде што бил депониран како слој од 300 [[Нанометар|нанометри]] на слој од [[Титан|титаниум]].<ref name="forthepress">{{cite report|author=Joint Institute for Nuclear Research|authorlink=Joint Institute for Nuclear Research|title=For the Press|year=2010|url=http://flerovlab.jinr.ru/linkc/117/For%20press%20Z=117.doc|accessdate=2015-07-28}}</ref> Во јули 2009 година, потоа бил транспортиран до Дубна,<ref name="forthepress" /> каде што бил инсталиран во акцелераторот за честички во ЈИНР.<ref name="eurekalert">{{cite web |title=International team discovers element 117 |date=2010 |last=Stark |first=A. M. |publisher=[[United States Department of Energy|DOE]]/[[Lawrence Livermore National Laboratory]] |url=http://www.eurekalert.org/pub_releases/2010-04/dlnl-itd040610.php |accessdate=2012-11-29 }}</ref> Калциум-48 зракот бил генериран со [[хемиско извлекување]] на мали количини од калциум-48, присутни во природниот калциум,<ref>{{cite news |author=<!--Staff writer(s); no by-line.--> |title=Ununseptium – The 117th element |url=http://sputniknews.com/infographics/20091028/156625652.html |newspaper=[[Sputnik (news agency)|Sputnik]] |date=2009-10-28 |accessdate=2012-07-07 }}</ref> збогатувајќи го 500 пати. Оваа работа била завршена во [[Затворен град|затворениот град]] [[Лесној]], [[Свердловска област]], [[Русија]].<ref name="discoveryornl" />
Експериментот започнал кон крајот на јули 2009 година.<ref name="discoveryornl" /> Во јануари 2010 година, научниците од [[Лабораторија за нуклеарни реакции Флеров|Лабораторијата за нуклеарни реакции Флеров]] интерно најавиле дека откриле [[Радиоактивно распаѓање|распаѓање]] на нов елемент со атомски број 117, преку два синџира на распаѓање: еден од непарен-непарен изотоп во процес на 6 [[Алфа-распад|алфа распади]] пред [[Спонтана фисија|спонтаната фисија]], и еден од непарен-парен изотоп во процес на 3 алфа распади пред [[Фисија|фисијата]].<ref name="E117">{{cite journal|url=http://www.jinr.ru/img_sections/PAC/NP/31/PAK_NP_31_recom_eng.pdf |title=Recommendations: 31st meeting, PAC for nuclear physics |last=Greiner |first=W. |page=6 |date=2010 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100414173735/http://www.jinr.ru/img_sections/PAC/NP/31/PAK_NP_31_recom_eng.pdf |archivedate=2010-04-14 |df= }}</ref> Добиените податоци од експериментот биле испратени до ЛЛНЛ за понатамошна анализа.<ref>{{Cite web|author=U.S. DOE Office of Science|title = Nations Work Together to Discover New Element|url = http://science.energy.gov/news/featured-articles/2011/127004/|website = [[U.S. Department of Energy]]|year=2011|accessdate = 2016-01-05}}</ref> На 9 април 2010 година, официјалниот извештај бил објавен во списанието ''[[Physical Review Letters]]'', во кое изотопите биле идентификувани како <sup>294</sup>117 и <sup>293</sup>117, за кои се покажало дека имаат полуживоти од редот на десетици или стотици [[Милисекунда|милисекунди]]. Работата била потпишана од страна на сите страни вклучени во експериментот до одреден степен: ЈИНР, ОРНЛ, ЛЛНЛ, РИАР, Вандербилт, универзитетот во Тенеси и универзитетот во Невада ([[Лас Вегас]], [[Невада]], [[Соединети Американски Држави|САД]]), кои обезбедиле поддршка за анализата на податоци.<ref name="vanderbilt.edu">{{Cite web|url=http://www.vanderbilt.edu/magazines/arts-and-science/2010-11/heaviest-in-the-world/|title=Heaviest in the World|website=Arts and Science Magazine|access-date=2016-06-12|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160503072001/http://www.vanderbilt.edu/magazines/arts-and-science/2010-11/heaviest-in-the-world/|archivedate=2016-05-03|df=}}</ref> Изотопите биле формирани на начин како што следи:<ref name="117s" />{{efn|A nuclide is commonly denoted by the chemical element's symbol immediately preceded by the mass number as a superscript and the atomic number as a subscript. Neutrons are represented as nuclides with atomic mass 1, atomic number 0, and symbol '''n'''. Outside the context of nuclear equations, the atomic number is sometimes omitted. An asterisk denotes an extremely short-lived (or even non-existent) intermediate stage of the reaction.}}
<br />
:{{nuclide|Berkelium|249}} + {{nuclide|calcium|48}} → <sup>297</sup>117* → <sup>294</sup>117 + 3 {{su|b=0|p=1}} n (1 настан)
:{{nuclide|Berkelium|249}} + {{nuclide|calcium|48}} → <sup>297</sup>117* → <sup>293</sup>117 + 4 {{su|b=0|p=1}} n (5 настани)
=== Конфирмација ===
[[File:DecayChain Ununseptium.svg|thumb|upright=1.5|Decay chain of the atoms produced in the original experiment. The figures near the arrows describe experimental (black) and theoretical (blue) values for the [[half-life]] and [[decay energy|energy]] of each decay.<ref name="117s" />]]
Сите [[Ќерка изотоп|ќерки изотопи]] (продукти на распаѓање) на елементот 117 претходно биле непознати;<ref name="117s">{{cite journal|last1=Oganessian |first1=Yu. Ts.|last2=Abdullin |first2=F. Sh.|last3=Bailey |first3=P. D.|last4=Benker |first4=D. E.|last5=Bennett |first5=M. E.|last6=Dmitriev |first6=S. N.|last7=Ezold |first7=J. G.|last8=Hamilton |first8=J. H.|last9=Henderson |first9=R. A. <!--| first10=M. G. |last10=Itkis | first11=Yuri V. |last11=Lobanov | first12=A. N. |last12=Mezentsev | first13=K. J. |last13=Moody | first14=S. L. |last14=Nelson | first15=A. N. |last15=Polyakov | first16=C. E. |last16=Porter | first17=A. V. |last17=Ramayya | first18=F. D. |last18=Riley | first19=J. B.|last19=Roberto | first20=M. A. |last20=Ryabinin | first21=K. P. |last21=Rykaczewski | first22=R. N. |last22=Sagaidak | first23=D. A. |last23=Shaughnessy | first24=I. V. |last24=Shirokovsky | first25=M. A. |last25=Stoyer | first26=V. G. |last26=Subbotin | first27=R. |last27=Sudowe | first28=A. M. |last28=Sukhov | first29=Yu. S. |last29=Tsyganov | first30=Vladimir K. |last30=Utyonkov | first31=A. A. |last31=Voinov | first32=G. K. |last32=Vostokin | first33=P. A. |last33=Wilk -->|title=Synthesis of a New Element with Atomic Number ''Z''=117 |year=2010 |journal=Physical Review Letters |volume=104 <!--|issue=14 -->|pages=142502|number=142502 |doi=10.1103/PhysRevLett.104.142502 |pmid=20481935 |bibcode=2010PhRvL.104n2502O |url=https://www.researchgate.net/publication/44610795 |displayauthors=3 }}</ref> па затоа, нивните особини не можат да се користат за да се потврди тврдењето за откривање. Во 2011 година, кога еден од продуктите на распаѓање (<sup>289</sup>115) бил синтетизиран директно, неговите својства соодветствувале на оние измерени во тврдената индиректна синтеза од распаѓањето на елементот 117.<ref>{{cite web |last=Molchanov |first=E. |script-title=ru:В лабораториях ОИЯИ. Возвращение к дубнию |trans-title=In JINR labs. Returning to dubnium |url=http://www.jinr.ru/news_article.asp?n_id=954&language=rus |date=2011 |publisher=JINR |accessdate=2011-11-09 |language=ru }}</ref> Откривачите не поднеле барање за нивните откритија во 2007-2011 година, кога Заедничката работна група ги разгледувала тврдењата за откривање на нови елементи.<ref>{{cite journal |doi=10.1351/PAC-REP-10-05-01 |title=Discovery of the elements with atomic numbers greater than or equal to 113 (IUPAC Technical Report) |date=2011 |display-authors=3 |last1=Barber |first1=R. C. |last2=Karol |first2=P. J. |last3=Nakahara |first3=H. |last4=Vardaci |first4=E. |last5=Vogt |first5=E. W. |journal=Pure and Applied Chemistry |pages=1485–1498 |volume=83 |issue=7 }}</ref>
Тимот Дубна го повторил експериментот во 2012 година, создавајќи седум атоми од елементот 117 и потврдувајќи ја нивната претходна синтеза на елементот 118 (произведен по некое време, кога значително количество од беркилиум-249 како цел имал [[Бета-распад|бета распад]] во калифорниум-249). Резултатите од експериментот се совпаднале со претходниот исход;<ref name=277Mt/> научниците потоа поднеле барање за регистрирање на елементот.<ref name="name">{{cite news |author=<!--Staff writer(s); no by-line.--> |title=Russian scientists confirm 117th element |url=http://sputniknews.com/science/20120625/174236599.html |newspaper=Sputnik |date=2012-06-25 |accessdate=2012-07-05 }}</ref> Во мај 2014 година, заедничката германско-американска соработка на научници од ОРНЛ и [[ГСИ Хелмхолц центар за тешки јонски истражувања|ГСИ Хелмхолц центарот за тешки јонски истражувања]] во [[Дармштат]], [[Хесен]], [[Германија]], тврделе дека потврдиле откривањето на елемент.<ref name=266Lr/><ref>{{cite web |first=D.|last=Chow |url=http://www.livescience.com/45289-superheavy-element-117-confirmed.html |title=New Super-Heavy Element 117 Confirmed by Scientists |publisher=LiveScience |date=2014-05-01 |accessdate=2014-05-02 }}</ref> Тимот го повторил Дубна експериментот користејќи го акцелерот Дармштат, создавајќи два атома на елементот 117.<ref name=266Lr/>
Во декември 2015 година, ЈВП официјално го признал откривањето на <sup>293</sup>117, на сметка на потврдување на својствата на неговата ќерка <sup>289</sup>115,<ref>{{cite web|url=http://www.iupac.org/news/news-detail/article/discovery-and-assignment-of-elements-with-atomic-numbers-113-115-117-and-118.html|title=Discovery and Assignment of Elements with Atomic Numbers 113, 115, 117 and 118|author=IUPAC|date=2015|accessdate=2016-01-04}}</ref> па на тој начин, наведените откривачи - ЈИНР, ЛЛНЛ и ОРНЛ добиле право да предложат официјално име за елементот. (Вандербилт бил изоставен од почетната листа на откривачи по грешка, која подоцна била корегирана).<ref name="name" /><ref>{{cite journal |last=Karol |first=Paul J. |last2=Barber |first2=Robert C. |last3=Sherrill |first3=Bradley M. |last4=Vardaci |first4=Emanuele |last5=Yamazaki |first5=Toshimitsu |date=22 December 2015 |title=Discovery of the elements with atomic numbers Z = 113, 115 and 117 (IUPAC Technical Report) |url=https://www.degruyter.com/downloadpdf/j/pac.2016.88.issue-1-2/pac-2015-0502/pac-2015-0502.pdf |journal=Pure Appl. Chem. |volume=88 |issue=1–2 |pages=139–153 |doi=10.1515/pac-2015-0502 |access-date=2 April 2016}}</ref>
Во мај 2016 година, [[Лунд универзитет|Лунд универзитетот]] ([[Лунд]], [[Сканија]], [[Шведска]]) и ГСИ фрлиле сомнеж врз синтезите на елементите 115 и 117. Синџирите на распаѓање доделени на <sup>289</sup>115, при потврдувањето на синтезите на елементите 115 и 117, инструментот за изотопи открил дека се премногу различни за да припаѓаат на истиот нуклид со разумно голема веројатност. За пријавените <sup>293</sup>117 синџири на распаѓање, одобрени како такви од страна на ЈВП, било утврдено дека е потребна поделба на индивидуални збирки на податоци, доделени на различните изотопи на елементот 117. Исто така, било откриено дека тврдената врска помеѓу синџирите на распаѓање пријавени како <sup>293</sup>117 и <sup>289</sup>115 веројатно не постои . (Од друга страна, синџирите од неодобрениот изотоп <sup>294</sup>117 се покажале како [[wikt:congruent|складни]]). Множеството од состојби, откриени кога нуклидите, кои не се парни-парни, подложени на алфа распаѓање не се неочекувани, па придонеле за недостаток на јасност во вкрстените-реакции. Оваа студија го критикувала извештајот на ЈВП за надгледување на суптилностите поврзани со ова прашање, и го забележала фактот дека единствен аргумент за прифаќање на откритијата на елементите 115 и 117, бил речиси сигурно не-постоечката врска која била " проблематична ".<ref>{{cite journal |last=Forsberg |first=U. |last2=Rudolph |first2=D. |first3=C. |last3=Fahlander |first4=P. |last4=Golubev |first5=L. G. |last5=Sarmiento |first6=S. |last6=Åberg |first7=M. |last7=Block |first8=Ch. E. |last8=Düllmann |first9=F. P. |last9=Heßberger |first10=J. V. |last10=Kratz |first11=A. |last11=Yakushev |date=9 July 2016 |title=A new assessment of the alleged link between element 115 and element 117 decay chains |url=http://portal.research.lu.se/portal/files/9762047/PhysLettB760_293_2016.pdf |journal=Physics Letters B |volume=760 |issue=2016 |pages=293–6 |doi=10.1016/j.physletb.2016.07.008 |access-date=2 April 2016|bibcode=2016PhLB..760..293F }}</ref><ref>{{cite conference |url=http://www.epj-conferences.org/articles/epjconf/pdf/2016/26/epjconf-NS160-02003.pdf |title=Congruence of decay chains of elements 113, 115, and 117 |last1=Forsberg |first1=Ulrika |last2=Fahlander |first2=Claes |last3=Rudolph |first3=Dirk |date=2016 |conference=Nobel Symposium NS160 – Chemistry and Physics of Heavy and Superheavy Elements |doi=10.1051/epjconf/201613102003}}</ref>
На 8 јуни 2017 година, два члена од тимот на Дубна објавиле статија во списание, одговарајќи на овие критики, анализирајќи ги нивните податоци за нуклидите <sup>293</sup>117 и <sup>289</sup>115, со широко прифатени статистички методи, забележувајќи дека студиите во 2016 година кои укажувале на не-сличноста, создавале проблематични резултати кога се применувале на радиоактивното распаѓање: тие исклучувале 90 % од интервалот на доверба за двете и просечното и екстремното време на распаѓање, а синџирите на распаѓање кои требало да бидат во 90% исклучени од интервалот на доверба што го избрале, е поверојатно дека би биле разгледувани од оние кои би биле вклучени. Реанализата во 2017 година заклучила дека набљудуваните синџири на распаѓање на <sup>293</sup>117 и <sup>289</sup>115 биле во согласност со претпоставката дека само еден нуклид бил присутен во секој чекор од синџирот, иако би било пожелно, директно да може да се измери масениот бројот на изворниот нуклеус на секој синџир, како и функцијата на возбудување на реакцијата <sup>243</sup>Am+<sup>48</sup>Ca.<ref>{{cite journal |last1=Zlokazov |first1=V. B. |last2=Utyonkov |first2=V. K. |date=8 June 2017 |title=Analysis of decay chains of superheavy nuclei produced in the <sup>249</sup>Bk+<sup>48</sup>Ca and <sup>243</sup>Am+<sup>48</sup>Ca reactions |journal=Journal of Physics G: Nuclear and Particle Physics |volume=44 |issue=75107 |pages=075107 |doi=10.1088/1361-6471/aa7293 |bibcode=2017JPhG...44g5107Z }}</ref>
=== Именување ===
[[File:CorneliusVanderbiltStatue.JPG|thumb|left|Main campus of Hamilton's workplace of Vanderbilt University, one of the institutions named as co-discoverers of tennessine]]
Користејќи ја [[Предвидување на елементи од Димитриј Менделеев|номенклатурата на Менделеев за неименувани и неоткриени елементи]], елементот 117 треба да биде познат како ''ека-[[астатин]]''. Користејќи ги препораките од 1979 година, од страна на [[Меѓународен сојуз за чиста и применета хемија|Меѓународниот сојуз за чиста и применета хемија]] (IUPAC), елементот привремено се нарекувал ''унунсептиум'' (симбол Уус) сè додека неговото откритие не биде потврдено и не се избере трајно име; привременото име е формирано од [[Латински јазик|латинските]] корени "еден", "еден" и "седум", референца за атомскиот број на елементот 117.<ref name=iupac>{{cite journal|author=Chatt, J.|journal=Pure Appl. Chem.|date=1979|volume=51|pages=381–384|title=Recommendations for the Naming of Elements of Atomic Numbers Greater than 100|doi=10.1351/pac197951020381|issue=2}}</ref> Многу научници во полето го нарекуваат "елемент 117", со симболот ''E117'', ''(117)'' или ''117''.<ref name="Haire" /> Во согласност со упатствата на IUPAC кои важеле во моментот на одобрувањето за откривање, постојаните имиња на новите елементи треба да завршуваат со "-иум"; ова го вклучувало и елементот 117, дури и ако елементот бил [[халоген]], кој традиционално има имиња што завршуваат во "-ине";<ref>{{cite journal |doi=10.1351/pac200274050787 |url=http://media.iupac.org/publications/pac/2002/pdf/7405x0787.pdf |title=Naming of new elements (IUPAC Recommendations 2002) |date=2002 |last=Koppenol |first=W. H. |journal=Pure and Applied Chemistry |volume=74 |pages=787–791 |issue=5 }}</ref> меѓутоа, новите препораки објавени во 2016 година препорачувале користење на завршетокот "-ине" за сите нови елементи од групата 17.<ref>{{cite journal|title = How to name new chemical elements (IUPAC Recommendations 2016) | journal = Pure and Applied Chemistry | volume = 88 | issue = 4 | doi = 10.1515/pac-2015-0802| year = 2016 | last1 = Koppenol | first1 = Willem H | last2 = Corish | first2 = John | last3 = García-Martínez | first3 = Javier | last4 = Meija | first4 = Juris | last5 = Reedijk | first5 = Jan }}</ref> Во упатствата на IUPAC се наведува дека тимот кој го открил, ги има правата за именување на елементот.
По оригиналната синтеза во 2010 година, Доун Шоунаси од ЛЛНЛ и Оганесијан се изјасниле дека именувањето е чувствително прашање, и тоа било избегнувано колку што е можно повеќе.<ref>{{Cite web|title = Scientists Discover Heavy New Element|author = Glanz, J. |url = http://chemistry.oregonstate.edu/courses/ch121-3/ch123/ch123latestnews/ch123ln.htm|publisher = [[Oregon State University]], Department of Chemistry|year=2010|accessdate = 2016-01-05}}</ref> Сепак, Хемилтон таа година изјавил: "Јас бев клучен за да ја здружам групата заедно и да го добијам <sup>249</sup>Bk за цел, неопходен за откривањето. Како резултат на тоа, јас имам намера да му дадам име на елементот. Не можам да ви го кажам името, но тоа ќе се однесува на регионот ".<ref name="vanderbilt.edu"/> (Хамилтон предавал на Вандербилт универзитетот во Нешвил, Тенеси, САД).{{wikinews|IUPAC proposes four new chemical element names}}Во март 2016 година, тимот за откривање се согласил, на конференцискиот повик во кој биле вклучени претставници на вклученитечленови, со името "тенесин" за елементот 117.<ref name=Oganessian/> Во јуни 2016 година, ИУПАЦ објавил декларација во која се наведува дека откривачите ги доставиле своите предлози за именување на новите елементи 115, 117 и 118 на ИУПАК; предлогот за елементот 117 бил ''тенесин'', со симбол Ts, по "регионот на Тенеси".{{efn|name=fn1}} Предложените имиња биле препорачани за прифаќање од страна на IUPAC Одделот за неорганска хемија; формалното прифаќање требало да се случи по истекот на петмесечен рок, по објавувањето на декларацијата.<ref name="IUPAC-June2016">{{cite web | url = http://iupac.org/iupac-is-naming-the-four-new-elements-nihonium-moscovium-tennessine-and-oganesson/ | title = IUPAC Is Naming The Four New Elements Nihonium, Moscovium, Tennessine, and Oganesson | date = 2016-06-08 | publisher = IUPAC | accessdate = 2016-06-08}}</ref> Во ноември 2016 година, имињата, вклучувајќи го и тенесинот, биле официјално прифатени. Загриженостите дека предложениот симбол ''Ts'' може да дојде до судир со ознаката за тозилна група, која се користи во органската хемија биле одбиени, следејќи ги постоечките симболи со такви двојни значења: Ac ([[актиниум]] и [[ацетил]]) и Pr ([[празеодиум]] и [[пропил]]).<ref>{{Cite news|url=https://iupac.org/iupac-announces-the-names-of-the-elements-113-115-117-and-118/|title=IUPAC Announces the Names of the Elements 113, 115, 117, and 118 - IUPAC {{!}} International Union of Pure and Applied Chemistry|date=2016-11-30|newspaper=IUPAC {{!}} International Union of Pure and Applied Chemistry|language=en-US|access-date=2016-11-30}}</ref> Церемонијата за именување на московиум, тенесин и оганесон се одржала во март 2017 година во Руската академија на науките во [[Москва]]; а посебна церемонија за тенесин била одржана во ОРНЛ во јануари 2017 година.<ref>{{cite web |url=http://www.jinr.ru/posts/at-the-inauguration-ceremony-of-the-new-elements-of-the-periodic-table-of-d-i-mendeleev/ |title=At the inauguration ceremony of the new elements of the Periodic table of D.I. Mendeleev |last=Fedorova |first=Vera |date=3 March 2017 |website=jinr.ru |publisher=[[Joint Institute for Nuclear Research]] |access-date=4 February 2018}}</ref>
== Предвидени својства ==
=== Нуклеарна стабилност и изотопи ===
Стабилноста на јадрата брзо се намалува со зголемувањето на атомскиот број по [[Кириум|кириумот]], елементот 96, чиј полу-живот е четири пати поголем од оној на секој следен елемент. Сите изотопи со атомски број над 101 се подложни на радиоактивно распаѓање со полу-живот помал од 30 часа. Нема елементи со атомски броеви над 82 (по [[Олово|оловото]]) кои имаат стабилни изотопи.<ref>{{cite journal |last1=de Marcillac |first1=P. |last2=Coron |first2=N. |last3=Dambier |first3=G. |last4=Leblanc |first4=J. |last5=Moalic |first5=J.-P. |displayauthors=3 |date=2003 |title=Experimental detection of α-particles from the radioactive decay of natural bismuth |journal=Nature |volume=422 |pages=876–878 |pmid=12712201 |doi=10.1038/nature01541 |issue=6934 |bibcode=2003Natur.422..876D }}</ref> Ова е поради постојаното зголемување на кулоновското одбивање на протоните, така што [[Силна нуклеарна сила|силната нуклеарна сила]] не може да го држи јадрото заедно за долго, наспроти [[Спонтана фисија|спонтаната фисија]]. Пресметките сугерираат дека во отсуство на други стабилизирачки фактори, елементите со повеќе од 104 протони не треба да постојат.<ref name=liquiddrop>{{cite journal|last=Möller|first=P.|date=2016|title=The limits of the nuclear chart set by fission and alpha decay|journal=EPJ Web of Conferences|volume=131|pages=03002:1–8|url=http://inspirehep.net/record/1502715/files/epjconf-NS160-03002.pdf|doi=10.1051/epjconf/201613103002}}</ref> Меѓутоа, истражувачите во 60-тите години сугерираат дека затворените [[Јадрен слоест модел|јадрени школки]] со околу 114 протони и 184 неутрони треба да се спротивстават на оваа нестабилност, создавајќи "остров на стабилност", каде што нуклидите би требале да имаат полу-живот кој ќе достигне илјадници или милиони години. Додека научниците сѐ уште не го достигнале островот, самото постоење на [[Супертежок елемент|супертешки елементи]] (вклучувајќи го и тенесинот) потврдува дека овој стабилизирачки ефект е реален, и генерално, познатите супертешки нуклиди стануваат експоненцијално подолго вечни, додека се приближуваат кон предвидената локација на островот.<ref>{{cite book |title=Van Nostrand's scientific encyclopedia |first1=G. D. |last1=Considine |first2=Peter H. |last2=Kulik |publisher=Wiley-Interscience |date=2002 |edition=9th |isbn=978-0-471-33230-5 |oclc=223349096 }}</ref><ref name=retro>{{cite journal |last1=Oganessian |first1=Yu. Ts. |last2=Sobiczewski |first2=A. |last3=Ter-Akopian |first3=G. M. |date=9 January 2017 |title=Superheavy nuclei: from predictions to discovery |journal=Physica Scripta |volume=92 |issue=2 |pages=023003–1–21 |doi=10.1088/1402-4896/aa53c1|bibcode=2017PhyS...92b3003O }}</ref> Тенесин е вториот најтежок елемент создаден досега, а сите негови познати изотопи имаат полу-живот помал од една секунда. Сепак, ова е подолго од вредностите предвидени пред нивното откривање.<ref name="117s" /> Тимот Дубна верува дека синтезата на елементот е директен експериментален доказ за постоењето на остров на стабилност.<ref name="IS" />
[[File:Island of Stability derived from Zagrebaev.png|center|thumb|upright=3.0|alt=A 2D graph with rectangular cells colored in black-and-white colors, spanning from the llc to the urc, with cells mostly becoming lighter closer to the latter|A chart of nuclide stability as used by the Dubna team in 2010. Characterized isotopes are shown with borders. According to the discoverers, the synthesis of element 117 serves as definite proof of the existence of the "island of stability" (circled).<ref name="IS">{{cite web |title=Element 117 is synthesized |url=http://www.jinr.ru/news_article.asp?n_id=539& |date=2010 |publisher=JINR |accessdate=2015-06-28 }}</ref>]]
Било пресметано дека изотопот <sup>295</sup>Ts ќе има полу-живот од околу 18 [[Милисекунда|милисекунди]], и дека овој изотоп ќе биде можно да се произведе преку истата беркилиум-калциум реакција, која се користела при откривањето на познатите изотопи, <sup>293</sup>Ts и <sup>294</sup>Ts. Шансата на оваа реакција за производство на <sup>295</sup>Ts се проценува дека е, најмногу, една седмина од шансата за производство на <sup>294</sup>Ts.<ref name="Zagrebaev">{{cite conference|doi=10.1088/1742-6596/420/1/012001|last1=Zagrebaev|first1=V.|last2=Karpov|first2=A.|last3=Greiner|first3=W.|date=2013|title=Future of superheavy element research: Which nuclei could be synthesized within the next few years?|conference=Journal of Physics: Conference Series|volume=420|pages=1–15|url=http://iopscience.iop.org/1742-6596/420/1/012001/pdf/1742-6596_420_1_012001.pdf|arxiv=1207.5700|accessdate=2013-08-20}}</ref><ref name="FengE117">{{cite journal|arxiv=0708.0159|doi=10.1088/0256-307X/24/9/024|title=Possible Way to Synthesize Superheavy Element ''Z'' = 117|date=2007|last=Zhao-Qing|first=F.|journal=Chinese Physics Letters|volume=24|page=2551|last2=Gen-Ming|first2=Jin|last3=Ming-Hui|first3=Huang|last4=Zai-Guo|first4=Gan|last5=Nan|first5=Wang|last6=Jun-Qing|first6=Li|issue=9|bibcode=2007ChPhL..24.2551F|displayauthors=3}}</ref><ref name="FengHotFusion">{{cite journal|arxiv=0803.1117|doi=10.1016/j.nuclphysa.2008.11.003|title=Production of heavy and superheavy nuclei in massive fusion reactions|date=2009|first1=F.|last1=Zhao-Qing|journal=Nuclear Physics A|volume=816|issue=1–4|page=33|last2=Jina|first2=Gen-Ming|last3=Li|first3=Jun-Qing|last4=Scheid|first4=Werner|displayauthors=3|bibcode=2009NuPhA.816...33F}}</ref> Пресметките кои користат [[квантен тунелинг]] модел предвидуваат постоење на неколку изотопи на тенесин до <sup>303</sup>Ts. Најстабилен од овие се очекува да биде <sup>296</sup>Ts, со полу-живот на алфа-распаѓање од 40 милисекунди.<ref name="prc08ADNDT08">{{cite journal |journal=Physical Review C |volume=77 |page=044603 |date=2008 |title=Search for long lived heaviest nuclei beyond the valley of stability |first1=R. P. |last1=Chowdhury |first2=C. |last2=Samanta |first3=D. N. |last3=Basu |doi=10.1103/PhysRevC.77.044603 |bibcode=2008PhRvC..77d4603C |issue=4 |arxiv=0802.3837 }}</ref> Студија за [[модел на течна капка]] на изотопите на елементот покажува слични резултати; таа сугерира општ тренд на зголемување на стабилноста за изотопи потешки од <sup>301</sup>Ts, со делумен полу-живот кој ја надминува возраста на универзумот за најтешките изотопи како <sup>335</sup>Ts, кога бета распаѓањето не се зема во предвид.<ref name="Brazil">{{cite report |last1=Duarte |first1=S. B. |last2=Tavares |first2=O. A. P. |last3=Gonçalves |first3=M. |last4=Rodríguez |first4=O. |last5=Gúzman |first5=F. |last6=Barbosa |first6=T. N. |last7=García |first7=F. |last8=Dimarco |first8=A. |displayauthors=3 |title=Half-life prediction for decay modes for superheavy nuclei |series=Notas de Física |number=CBPF-NF-022/04 |publisher=Centro Brasileiro de Pesquisas Físicas |date=September 2004 |issn=0029-3865 |url=http://www.iaea.org/inis/collection/NCLCollectionStore/_Public/36/073/36073846.pdf |doi=10.1088/0954-3899/30/10/014|bibcode=2004JPhG...30.1487D }}</ref> Полесни изотопи на тенесинот можат да бидат произведени во реакцијата <sup>243</sup>Am+<sup>50</sup>Ti, која била сметана како план за вонредни ситуации од тимот на Дубна во 2008 година, ако <sup>249</sup>Bk се покажал како недостапен,<ref>{{cite web |url=http://nuclphys.sinp.msu.ru/nseminar/12.02.08.pdf |title=Синтез новых элементов 113-118 в реакциях полного слияния <sup>48</sup>Ca + <sup>238</sup>U-<sup>249</sup>Cf |trans-title=Synthesis of new elements 113–118 in complete fusion reactions <sup>48</sup>Ca + <sup>238</sup>U–<sup>249</sup>Cf |last=Utyonkov |first=V. K. |date=12 February 2008 |website=nuclphys.sinp.msu.ru |access-date=28 April 2017}}</ref> и може повторно да се разгледува во блиска иднина (2017-2018) за да се испитаат својствата на нуклеарните реакции со титаниум-50 зрак, што станува неопходно за синтетизирање на елементи после оганесонот.<ref>
{{cite web |url=http://cyclotron.tamu.edu/she2015/assets/pdfs/presentations/Roberto_SHE_2015_TAMU.pdf |title=Actinide Targets for Super-Heavy Element Research |last=Roberto |first=J. B. |date=31 March 2015 |website=cyclotron.tamu.edu |publisher=Texas A & M University |access-date=28 April 2017}}</ref>
=== Атомски и физички ===
Тенесинот се очекува да биде член на групата 17 во периодниот систем, под петте халогени; [[флуор]], [[хлор]], [[бром]], [[јод]] и [[астатин]], од кои секој има седум валентни електрони со конфигурација {{Nowrap|''n''s<sup>2</sup>''n''p<sup>5</sup>}}.<ref>{{Cite book|title=The Sterling Dictionary Of Chemistry|url=https://books.google.ru/books?id=SvSmSYC6lW0C|publisher=Sterling Publishers Pvt. Ltd|date=1999-12-01|isbn=978-81-7359-123-5|first=A.|last=Dhingra|page=187|access-date=2015-07-23}}</ref>{{efn|The letter ''n'' stands for the number of the [[period (chemistry)|period]] (horizontal row in the periodic table) the element belongs to. The letters "s" and "p" denote the s and p [[atomic orbital]]s, and the subsequent superscript numbers denote the numbers of electrons in each. Hence the notation {{Nowrap|''n''s<sup>2</sup>''n''p<sup>5</sup>}} means that the valence shells of lighter group 17 elements are composed of two s electrons and five p electrons, all located in the outermost electron energy level.}} За тенесинот, кој се наоѓа во седмата [[Периода (периоден систем)|периода]] (ред) на периодниот систем, продолжувајќи го трендот кој би предвидел валентна електронска конфигурација {{Nowrap|7s<sup>2</sup>7p<sup>5</sup>}},<ref name="Haire" /> и од кој би се очекувало да се однесува слично на халогените во многу аспекти кои се однесуваат на оваа електронска состојба. Меѓутоа, одејќи надоле во групата 17, металноста на елементите се зголемува; на пример, јодот веќе има метален сјај во цврстата состојба, а астатин често се класифицира како [[металоид]] поради неговите својства, кои се доста далеку од оние на четирите претходни халогени. Како таква, екстраполацијата базирана на периодичните трендови, би предвидела тенесинот да биде прилично испарлив [[пост-транзициски метал]].<ref name=GSI/>
[[File:Valence atomic energy levels for Cl, Br, I, At, and 117.svg|thumb|upright=2.0|Atomic energy levels of outermost s, p, and d electrons of chlorine (d orbitals not applicable), bromine, iodine, astatine, and tennessine|alt=Black-on-transparent graph, width greater than height, with the main part of the graph being filled with short horizontal stripes]]Пресметките ја потврдија точноста на оваа едноставна екстраполација, иако експерименталната верификација на ова во моментов е невозможна, бидејќи полу-животот на познатите изотопи на тенесинот се премногу кратки.<ref name=GSI/> Значајните разлики помеѓу тенесинот и претходните халогени најверојатно ќе произлезат, во голема мера поради спин-орбиталната интеракција - взаемната интеракција помеѓу движењето и [[Спин (физика)|спинот]] на електроните. Спин-орбиталната интеракција е особено силна за супертешките елементи, бидејќи нивните електрони се движат побрзо - со брзини споредливи со [[Брзина на светлината|брзината на светлината]] – во однос на оние во полесните атоми.{{sfn|Thayer|2010|pp=63–64}} Во атомите на тенесинот, ова ги намалува 7s и 7p енергетските нивоа на електроните, стабилизирајќи ги соодветните електрони, иако две од 7р енергетските нивоа на електрони се повеќе стабилизирани отколку останатите четири.<ref name="Faegri">{{Cite journal | last1 = Fægri Jr. | first1 = K. | last2 = Saue | first2 = T. | doi = 10.1063/1.1385366 | title = Diatomic molecules between very heavy elements of group 13 and group 17: A study of relativistic effects on bonding | journal = The Journal of Chemical Physics | volume = 115 | issue = 6 | pages = 2456 | year = 2001|bibcode = 2001JChPh.115.2456F }}</ref> Стабилизацијата на 7s електроните се нарекува [[ефект на инертен пар]]; ефектот кој ја дели 7р подшколката на повеќе-стабилизирани и помалку стабилизирани делови се нарекува разделување на подшколката. Компјутерските хемичари ја разбираат поделбата како промена на вториот ([[Азимутален квантен број|азимутален]]) [[квантен број]] ''l'' од 1 до 1/2 и 3/2 за повеќе-стабилизираните и помалку-стабилизираните делови на 7p подшколката, соодветно.{{sfn|Thayer|2010|pp=63–67}}{{efn|The quantum number corresponds to the letter in the electron orbital name: 0 to s, 1 to p, 2 to d, etc. See [[azimuthal quantum number]] for more information.}} За многу теоретски цели, валентната електронска конфигурација може да биде претставена со цел да ја одрази 7p подшколката поделена како {{Nowrap|7s{{su|p=2|w=70%}}7p{{su|b=1/2|p=2|w=70%}}7p{{su|b=3/2|p=3|w=70%}}}}.<ref name="Haire" />
Исто така постојат и разлики за другите електронски нивоа. На пример, 6d електронските нивоа (исто така поделени на две, со четири кои се 6d<sub>3/26d3/2</sub> и шест кои се 6d<sub>5/2</sub>) обете се подигнати, така што тие се блиску до енергијата на тие со 7s,<ref name="Faegri" /> иако не е предвидена 6d електронска хемија за тенесинот. Разликата помеѓу нивоата 7p<sub>1/2</sub> и 7p<sub>3/2</sub> е невообичаено висока; 9.8 [[Електронволт|eV]].<ref name="Faegri" /> 6p подшколката на Астатинот поделба е само 3.8 eV,<ref name="Faegri" /> а неговата 6p<sub>1/2</sub> хемија веќе била наречена "ограничена".{{sfn|Thayer|2010|p=79}} Овие ефекти предизвикуваат да хемијата на Тенесинот се разликува од оние на погорните соседи ([[#Chemical|види подолу]]).
Првата [[јонизирачка енергија]] на Тенесинот - енергијата потребна за отстранување на еден електрон од неутрален атом - е предвидено да биде 7,7 eV, пониско од оние на халогените, повторно следејќи го трендот.<ref name="Haire" /> Како и неговите соседи во периодниот систем, се очекува да тенесинот има најниска ослободена електронска афинитетна-енергија, кога електронот ќе биде додаден на атомот - во неговата група; 2.6 или 1.80 eV.<ref name="Haire" /> Електронот на хипотетичкиот сличен на водород тенесин атомот оксидира на тој начин што има само еден електрон, Ts<sup>116+</sup>—се предвидува да се движи толку брзо, што неговата маса е 1,9 пати од онаа на неподвижниот електрон, функција што може да се припише на [[Релативистички ефект|релативистичките ефекти]]. За споредба, бројот на астатинот сличен на водород е 1.27, а бројот на јодот сличен на водородот е 1.08.{{sfn|Thayer|2010|p=64}} Едноставните екстраполации на законите за релативност индицираат контракција на [[Атомски радиус|атомскиот радиус]].{{sfn|Thayer|2010|p=64}} Напредните пресметки покажуваат дека радиусот на атомот на тенесинот кој формирал една ковалентна врска би требал да биде 165 [[Пикометар|pm]], додека оној на астатин би требал да биде 147pm.<ref>{{Cite journal | last1 = Pyykkö | first1 = P. | last2 = Atsumi | first2 = M. | doi = 10.1002/chem.200800987 | pmid = 19058281 | title = Molecular Single-Bond Covalent Radii for Elements 1-118 | journal = Chemistry: A European Journal | volume = 15 | pages = 186–197 | date = 2008-12-22 }}</ref> Со седумте најодалечени електрони отстранети, тенесинот е конечно помал; 57pm <ref name="Haire" /> за тенесинот и 61 pm<ref name="India" /> за астатинот.
Точките на топење и на вриење на тенесинот не се познати; претходни документи предвидуваат околу 350-500 °C и 550 °C, соодветно,<ref name="Haire" /> или 350-550 °C и 610 °C, соодветно.<ref name="Seaborg">{{cite book |title=Modern alchemy |authorlink=Glenn T. Seaborg |first=Glenn T. |last=Seaborg |date=1994 |isbn=978-981-02-1440-1 |publisher=World Scientific |page=172 }}</ref> Овие вредности ги надминуваат оние на астатинот и на полесните халогени, следејќи ги [[Периодични трендови|периодичните трендови]]. Подоцнежниот документ предвидува дека точката на вриење на тенесинот е 345 °C<ref>{{cite journal |journal=Journal of Radioanalytical and Nuclear Chemistry |volume=251 |issue=2 |date=2002 |pages=299–301 |title=Boiling points of the superheavy elements 117 and 118 |first=N. |last=Takahashi |doi=10.1023/A:1014880730282 }}</ref> (онаа на астатинот се проценува на 309 °C,<ref>{{cite book |editor-last=Ullmann |editor-first=F. |title=Encyclopedia of industrial chemistry |date=2005 |publisher=Wiley-VCH |doi=10.1002/14356007.a22_499 |isbn=978-3-527-30673-2 |first1=H. |last1=Luig |first2=C. |last2=Keller |first3=W. |last3=Wolf |first4=J. |last4=Shani |first5=H. |last5=Miska |first6=A. |last6=Zyball |first7=A. |last7=Gervé |first8=A. T. |last8=Balaban |first9=A. M. |last9=Kellerer |first10=J. |last10=Griebel |chapter=Radionuclides |page=23 |displayauthors=3 }}</ref> 337 °C<ref>{{cite book |last1=Punter |first1=J. |last2=Johnson |first2=R. |last3=Langfield |first3=S. |title=The essentials of GCSE OCR Additional science for specification B |date=2006 |publisher=Letts and Lonsdale |isbn=978-1-905129-73-7 |page=36 }}</ref> или 370 °C<ref>{{cite book |last1=Wiberg |first1=E. |last2=Wiberg |first2=N. |last3=Holleman |first3=A. F. |title=Inorganic chemistry |url=https://books.google.com/books?id=Mtth5g59dEIC |date=2001 |publisher=Academic Press |isbn=978-0-12-352651-9 |page=423 }}</ref>, иако се пријавени експериментални вредности од 230 °C<ref name="boiling_point_chromatography">{{cite journal |title=Estimation of the chemical form and the boiling point of elementary astatine by radiogas-chromatography |last1=Otozai |first=K. |last2=Takahashi |first2=N. |journal=Radiochimica Acta |volume=31 |pages=201‒203 |date=1982 |url=http://www.mendeley.com/research/estimation-chemical-form-boiling-point-elementary-astatine-radio-gas-chromatography/ |issue=3‒4 }}</ref> и 411 °C<ref name="India">{{cite book |first=B. K. |last=Sharma |title=Nuclear and radiation chemistry |url=https://books.google.com/?id=L8mBZcaGUQAC&pg=PA147 |accessdate=2012-11-09 |date=2001 |edition=7th |publisher=Krishna Prakashan Media |isbn=978-81-85842-63-9 |page=147 }}</ref>). Густината на тенесинот се очекува да биде помеѓу 7,1 и 7,3 g/cm<sup>3</sup>, продолжувајќи го трендот на зголемување на густината помеѓу халогените; а проценетата вредност на астатинот се очекува да биде помеѓу 6,2 и 6,5 g/cm<sup>3</sup>.<ref name="B&K" />
=== Хемиски ===
{{multiple image
| align = right
| direction = horizontal
| width =
| header =
| image1 = T-shaped-3D-balls.png
| width1 = 180
| alt1 = Skeletal model of a planar molecule with a central atom (iodine) symmetrically bonded to three (fluorine) atoms to form a big right-angled T
| caption1 = {{chem|IF|3}} has a T-shape configuration.
| image2 = Trigonal-3D-balls.png
| width2 = 150
| alt2 = Skeletal model of a trigonal molecule with a central atom (tennessine) symmetrically bonded to three peripheral (fluorine) atoms
| caption2 = {{chem|TsF|3}} is predicted to have a trigonal configuration.
}}
Познатите изотопи на тенесинот, <sup>293</sup>Ts и <sup>294</sup>Ts, се со многу краток-живот за да овозможат хемиско експериментирање во моментов. Сепак, многу хемиски својства на тенесинот се пресметани.<ref name=Moody>{{cite book |chapter=Synthesis of Superheavy Elements |last1=Moody |first1=Ken |editor1-first=Matthias |editor1-last=Schädel |editor2-first=Dawn |editor2-last=Shaughnessy |title=The Chemistry of Superheavy Elements |publisher=Springer Science & Business Media |edition=2nd |pages=24–8 |isbn=9783642374661|date=2013-11-30 }}</ref> За разлика од претходните елементи од групата 17, тенесинот не може да го покаже хемиското однесување кое е заедничко за халогените.<ref name="notgonnabeahalogen">{{Cite web|author=<!--no author; by design-->|title = Superheavy Element 117 Confirmed - On the Way to the "Island of Stability"|url =https://www.superheavies.de/english/research_program/highlights_element_117.htm#Is%20Element%20117%20a%20Metal|publisher= GSI Helmholtz Centre for Heavy Ion Research|accessdate = 2015-07-26}}</ref> На пример, флуорот хлорот, бромот и јодот рутински прифаќаат електрон за да се постигне постабилна [[електронска конфигурација]] на [[благороден гас]], добивајќи осум електрони ([[октет]]) во нивните валентни школки наместо седум.<ref>{{cite web |last=Bader |first=R. F. W. |url=http://miranda.chemistry.mcmaster.ca/esam/ |title=An introduction to the electronic structure of atoms and molecules |publisher=McMaster University |accessdate=2008-01-18 }}</ref> Оваа способност ослабува со зголемувањето на атомската тежина одејќи надолу во групата; тенесинот би бил најмалку подготвен елемент од групата 17 кој би прифатил електрон. Во врска со оксидационите состојби се предвидува да формира, -1 се очекува да биде најмалку заеднички.<ref name="Haire" /> Стандардниот редукциски потенцијал на двојката Ts/Ts<sup>−</sup> се предвидува да биде -0.25 V; оваа вредност е негативна и со тоа тенесинот не треба да се редуцира на -1 оксидациската состојба под стандардни услови, за разлика од сите претходни халогени.<ref name=BFricke/>
Постои уште една можност за тенесинот да го комплетира својот октет - со формирање ковалентна врска. Како и халогените, кога ќе се сретнат два атома на тенесин се очекува да формираат врска Ts-Ts за да дадат [[Двоатомска молекула|молекула од два атома]]. Таквите молекули најчесто се врзани преку единечна [[Сигма врска|сигма-врска]] меѓу атомите; тие се различни од [[Пи врска|пи врските]], кои се поделени на два дела, секој од нив поместен во насока нормална на линијата помеѓу атомите, и спротивни една на друга, наместо да се наоѓаат директно помеѓу атомите што ги врзуваат. Сигма врската била пресметана за да покаже одличен [[Антиврзување|антиврзувачки]] карактер во молекулата At<sub>2</sub> и не е толку поволна енергетски. Се предвидува дека тенесинот ќе продолжи со трендот; силен pi карактер треба да се види во сврзувањето на Ts<sub>2</sub>.<ref name="Haire" />{{sfn|Pershina|2010|p=504}} Се предвидува дека молекулата тенесин хлорид (TsCl) ќе оди понатаму, поврзана со едноставна пи врска.{{sfn|Pershina|2010|p=504}}
Настрана од нестабилната -1 состојба, превидени се уште три оксидациски состојби; +5, +3 и +1. Состојбата +1 треба да биде особено стабилна поради дестабилизација на трите најодалечени 7p<sub>3/2</sub> електрони, формирајќи стабилна, половина-исполнета конфигурација на подшколката;<ref name="Haire" /> астатинот покажува слични ефекти.{{sfn|Thayer|2010|p=84}} Состојбата +3 треба да биде важна, повторно поради дестабилизираните 7p<sub>3/2</sub> електрони.<ref name="Seaborg" /> Се предвидува дека состојбата +5 е невообичаена, бидејќи 7p<sub>1/2</sub> електроните се спротивно стабилизирани.<ref name="Haire" /> Состојбата +7 не е прикажана - дури и пресметана - за да биде остварлива. Бидејќи 7s електроните се во голема мера стабилизирани, се претпоставува дека тенесинот ефективно има само пет валентни електрони.<ref name="trifluoride" />
Наједноставно можно соединение на тенесинот би требало да биде монохидридот, TsH. Врската се очекува да биде обезбедена од страна на 7p<sub>3/2</sub> електронот на тенесинот и 1s електронот на водородот. Не-сврзувачката природа на 7p<sub>1/2</sub> [[Спинов квантен број|спинорот]] е поради тоа што се очекува дека тенесинот нема да формира чисти сигма или пи -врски.<ref name="117H" /> Според тоа, дестабилизираниот (така проширен) 7p<sub>3/2</sub> спинор е одговорен за врската.{{sfn|Stysziński|2010|pp=144–146}} Овој ефект ја издолжува молекулата TsH за 17 пикометри во споредба со вкупната должина од 195 pm.<ref name="117H">{{cite journal |journal=Journal of Chemical Physics |title=Spin-orbit effects on the transactinide p-block element monohydrides MH (M=element 113-118) |display-authors=3 |last=Han |first=Y.-K. |last2=Bae |first2=Cheolbeom |last3=Son |first3=Sang-Kil |last4=Lee |first4=Yoon Sup |volume=112 |issue=6 |pages=2684–2691 |date=2000 |bibcode=2000JChPh.112.2684H |doi=10.1063/1.480842 }}</ref> Бидејќи p електронските врски на тенесинот се две-третини сигма, врската е силна само две-третини во однос на онаа која би била, ако тенесинот не вклучувал спин-орбитални интеракции.<ref name="117H" /> Молекулата на тој начин го следи трендот за халоген хидриди, покажувајќи зголемување на должината на врската и намалување на енергијата на дисоцијација во споредба со AtH.<ref name="Haire" /> Молекулите [[Талиум|Tl]]Ts и [[Нихониум|Nh]]Ts може да се гледаат аналогно, земајќи го во предвид спротивниот ефект прикажан со фактот дека електроните p<sub>1/2</sub> на елементот се стабилизирани. Овие две карактеристики резултираат со релативно мал [[диполен момент]] (производ од разликата помеѓу електричните полнежи на атомите и [[Поместување (вектор)|поместување]] на атомите) за TlTs; само 1.67 D,{{efn|For comparison, the values for the ClF, HCl, SO, HF, and HI molecules are 0.89 D, 1.11 D, 1.55 D, 1.83 D, and 1.95 D. Values for molecules which do not form at [[standard conditions]], namely GeSe, SnS, TlF, BaO, and NaCl, are 1.65 D, ~3.2 D, 4.23 D, 7.95 D, and 9.00 D.<ref>{{cite book|first=D. R.|last=Lide |title=CRC Handbook of Chemistry and Physics|edition=84th |publisher=[[CRC Press]]|date=2003|chapter=Section 9, Molecular Structure and Spectroscopy|pages=9–45, 9–46|isbn=978-0-8493-0484-2}}</ref>}} позитивната вредност која имплицира дека негативниот полнеж е на атомот на тенесинот. За NhTs, моќта на ефектите се предвидува да предизвика пренос на електронот од атомот на тенесин во атомот на нихониум, со вредност на диполниот момент која е -1,80 D.{{sfn|Stysziński|2010|pp=139–146}} Спин-орбиталната интеракција ја зголемува енергијата на дисоцијација на молекулата TsF, бидејќи ја намалува електронегативноста на тенесинот, предизвикувајќи да врската со исклучително електронегативен атом на флуор има повеќе [[Јонска врска|јонски]] карактер.<ref name="117H" /> Тенесин монофлуоридот треба да има најсилна врска од сите монофлуориди во групата 17.<ref name="117H" />
Теоријата на ВСЕПР предвидува свиткана Т-форма на [[молекуларна геометрија]] за трифлуоридите од групата 17. Сите познати халогени трифлуориди ја имаат оваа молекуларна геометрија и имаат структура на AX<sub>3</sub>E<sub>2</sub>—централен атом, означен со А, опкружен со три [[Лиганда|лиганди]], X и два неразделени [[Електронски пар|електронски парови]], E. Ако релативистичките ефекти се игнорираат, TsF3 треба да ги следи неговите полесни [[Конгенер|конгенери]] во имањето на свиткана Т-форма на молекуларна геометрија. Пософистицирани предвидувања покажуваат дека оваа молекуларна геометрија нема да биде енергетски фаворизирана за TsF3, наместо тоа предвидувајќи [[тригонална планарна молекуларна геометрија]] (AX<sub>3</sub>E<sub>0</sub>). Ова покажува дека ВСЕПР теоријата не може да биде конзистентна за супертешките елементи.<ref name="trifluoride">{{Cite journal | last1 = Bae | first1 = Ch.| last2 = Han | first2 = Y.-K. | last3 = Lee | first3 = Yo. S. | doi = 10.1021/jp026531m | title = Spin−Orbit and Relativistic Effects on Structures and Stabilities of Group 17 Fluorides EF<sub>3</sub> (E = I, At, and Element 117): Relativity Induced Stability for the ''D<sub>3h</sub>'' Structure of (117)F<sub>3</sub> | journal = The Journal of Physical Chemistry A | volume = 107 | issue = 6 | pages = 852–858 | date = 2003-01-18 | bibcode = 2003JPCA..107..852B }}</ref> Предвидено е дека молекулата TsF<sub>3</sub> е значително стабилизирана со спин-орбитални интеракции; можно образложение може да биде големата разлика во електронегативноста помеѓу тенесинот и флуорот, давајќи и на врската делумно јонски карактер.<ref name="trifluoride" />
== Библиографија ==
{{refbegin}}
* {{cite book|url=https://books.google.com/?id=QbDEC3oL7uAC&pg=PA127&lpg=PA127&dq=Re+trend+HI+HAt+H117#v=onepage&q=117&f=false|title=Relativistic methods for chemists|publisher=Springer Science+Business Media|editor=Barysz, M.|editor2=Ishikawa, Y.|isbn=978-1-4020-9974-8|date=2010}}<!-- the citation style for the below three is correct. Those are chapters of the book in this line. -->
:* {{cite book|chapter=Relativistic Effects and the Chemistry of the Heavier Main Group Elements |last1=Thayer |first1=J. S. |title=Relativistic Methods for Chemists |page=63 |date=2010 |doi=10.1007/978-1-4020-9975-5_2 | ref=harv|isbn=978-1-4020-9974-8 }}
:* {{cite book|chapter=Why do we need relativistic computational methods?|last=Stysziński|first=J.|doi=10.1007/978-1-4020-9975-5_3|date=2010|ref=harv|title=Relativistic Methods for Chemists|pages=99–164|isbn=978-1-4020-9974-8}}
:* {{cite book|chapter=Electronic structure and chemistry of the heaviest elements|last=Pershina|first=V.|doi=10.1007/978-1-4020-9975-5_11|date=2010|ref=harv|title=Relativistic Methods for Chemists|pages=451–520|isbn=978-1-4020-9974-8}}
{{refend}}
== Извори ==
| |||