Светска трговска организација: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
Vlad5250 (разговор | придонеси)
Нема опис на уредувањето
Ред 3:
[[Податотека:WTO.jpg|thumb|250px|Логото на СТО]]
 
'''Светската Трговскатрговска Организацијаорганизација (СТО)''' ({{lang-en|World Trade Organization}}, WTO) е [[меѓународна организација]] која надгледува голем број на договори кои ги дефинираат „правилата на трговијата“ помеѓу членките (СТО, 2004). СТО е наследник на [[ГДТЦ|ГАТТ]] и делува со цел да се редуцираат меѓународните [[трговски бариери]].
 
'''Светската Трговскатрговска Организацијаорганизација''' е една од најважните институции кои се занимаваат со меѓународните економски врски. Станува збор за наднационална институција со статус на правно лице, односно Светската трговска организација има свои органи. Во поширока смисла, нејзината улога е двојна. Првата улога и е да основа и да ги засили правилата за патиштата на меѓународната трговија на производи и услуги. Нејзината втора улога се состои во либерализацијата на трговијата, моментално проценета приближно на 8 илјади билиони долари годишно.
 
На СТО може да се гледа на повеќе начини. Тоа е организација за либерализација на трговијата, тоа е форум на владите за преговарање за трговските договори. СТО е место за разрешување на трговските несогласувања. И оваа организација оперира со трговските правила.
Ред 25:
Меѓутоа, состојбите во меѓународната економија непосредно пред Втората светска војна јасно укажувале на фактот дека секоја форма на билатерално договарање меѓу трговските партнери во светот била несоодветна на потребите што ги наметнувале тековните збиднувања. Состојбите биле такви што дури и најзакоравените застапници веќе не биле во состојба да ги затвораат очите пред големите штети што настанале како резултат на прекумерното употребување на протекционстичките бариери во меѓународната размена. За таа цел бил даден предлог да се формира Меѓународна трговска организација, што претставува прв обид да се создаде организација од типот на СТО.
Обидите да се создаде Меѓународна Трговска Организација која ќе се справи со проблемите на меѓународната трговија траеле подолго. Интерни договори биле постигнати помеѓу лимитиран број на земји, но сепак тие договори не ги опфаќале најважните аспекти на меѓународната трговија. Еден дел од прогресивните економски сили во светот по завршувањето на Втората светска војна се залагале да се воспостави мултилатерален принцип на договарање помеѓу партнерите во меѓународната размена, кој ќе биде заснован врз еднаквост, недискриминација и либерализација на надворешно трговските размени. Токму за таа цел бил даден предлог да се формира Меѓународна трговска организација чија основна задача би била либерализација на меѓународната размена, пред се во стоковната сфера, а потоа и во сферата на услугите. Либерализацијата требало да се одвива врз принципите на еднаквост и недискриминација, што значело дека со потпишување на мултилатералната спогодба за формирање на организацијата привелегиите што некоја од потписничките им ги обезбедувала на дел од трговските партнери во меѓународната размена автоматски требало да се пренесат на сите други трговски партнери.
Единствен противник на оваа идеја била Велика Британија. Имено, во периодот непосредно по завршувањето на војната, развиените земји се уште поседувале поголем дел од своите колонии меѓу кои и најголемата империјална сила, Велика Британија. Правилата на меѓусебната размена во рамките на т.н. Комонвелт се разликувале од правилата на размената што Велика Британија ги имала со трговските партнери надвор од подрачјето на Комонвелтот. Таа не сакала големите привелегии што им ги обезбедувала на партнерите во рамките на колонијалниот свет автоматски да се пренесат на сите трговски партнери што ќе ја потпишат мултилатералната спогодба за формирање на Меѓународната трговска организација (МТО). Затоа Велика Британија настојувала да не дојде до формирање на оваа меѓународна организација. Односот на силите одел во полза на интересите на развиените земји што тешко се откажувале од доминацијата што ја имале во светот. Така, во 1947 година , на Конференцијата свикана во Женева , каде што требало да се формира МТО, не дошло до потпишување на спогодбата од страна на најголемите сили во тоа време. На Конференцијата 23-те најразвиени земји ја потпишале Општата спогодба за царини и трговија, или попозната како ГАТТ.
 
=== ГАТТ 1947 ===
Ред 36:
::Требало да обезбеди отстранување на сите трговски и нетрговски бариери од меѓународната размена на стоки, меѓутоа заради разликите во степенот на економската развиеност кои што постоеле меѓу земјите, било дозволено националните економии да ја применуваат царинската заштита, но во догледно време таа требало да се намалува, за на крајот на исчезне.
:'''Принцип на мултилатералност и конвертибилност'''
::Овој принцип е од исклучителна важност за повторно заживување на меѓународната економија во услови кога веќе ниту една земја во светот, со исклучок на САД, не била во состојба да обезбеди златно покритие за својата национална валута. Сите земји- членки на ГАТТ морале да се стремат кон обезбедување на макроекономска стабилност во своите економии како основен предуслов за повторно обезбедување на конвертибилност на своите национални валути, што пак е неопходно за обезбедување на принципот на мултилатералност во меѓународната рамена. Мултилатералноста во меѓународната размена подразбира можност за користење на позитивното салдо од трговската размена со една земја за покривање на негативното салдо од трговската размена со некоја друга земја.
:'''Принцип на недискриминација на трговските партнери'''
::Овој принцип би требало да обезбеди еднаков третман на трговските партенери, што се овозможувало со примена на клаузулата за најповластен третман на нациите. Оваа клаузула ги обрзувала земјите- членки на ГАТТ привелегиите што ќе ги обезбедат за некој од своите трговски партнери врз база на билатерални преговори, автоматски да се пренесат на сите други трговски партнери, без да се преговара со нив. ГАТТ 1947 вклучува 8 рунду на преговори.
Голем дел од трговската експанзија по војната била спроведена токму преку горенаведените 8 рунди на мултилатерални трговски преговори. Секоја рунда вклучувала повеќе земји од предходната. Тоа резултирало до драматична редукција на царините на индустриските добра. Просечните царини во индустријализираните земји прогресивно биле скратени од 40 до 50% до помалку од 4%. Повеќето нецарински бариери - како квантитавните рестрикции - биле напуштени. Во оваа смисла, придобивките од пристапот на пазарот преку укинување т.е. намалување на царините не можело да се прекине со нови трговски бариери како субсидијари, дискриминаторски технички стандарди и неразумни правила и процедури.
 
Што значи, со формирањето на ГАТТ видно се забележало подобрување во трговскиот систем по војната. Од 1948, меѓународната трговија континуирано растела побрзо од светскиот аутпут. Всушност, волуменот на трговијата со производи пораснала до просечни 6% годишно, додека светскиот аутпут се зголемил на 4% годишно. Извозот на производствените добра сега е 43 пати поголем отколку пред 50 години. Крајниот резултат е дека е тргува со околу една четвртина од светскототосветското производство. Ова значи дека една четвртина од светското производство е предмет на правилата на меѓународната трговија. Тие правила во моментов ги создава и ги наложува тие правила СТО.
 
=== Уругвајска рунда на преговори ===
Ред 47:
Развиените земји, подржани од некои поголеми економии од редот на земјите во развој (како на пример Аргентина) побарале од ЕЕЗ да ги намали увозните бариери за овој вид прозводи за 75%, а за извозните субвенции за 90%. ЕЕЗ одговориле дека прифаќа да ги намали увозните бариери за 30%, но не прифаќа никави измени на страната на извозните субвенции.
:Неуспехот на ГАТТ се однесува на следново:
# ГАТТ не успеал да обезбеди либерализација на резимот на надворешнотровската размена на земјоделските производи. Изразениот протекционизам во ова производство бил присутен не само кај неразвиените туку уште повекеповеќе кај развиентите земји.
# Појава на царинска ескалација. Во рамките на ГАТТ дошло до намалување на номиналните церински стапки за индустриските произоди од развиените земји, но намалувањето на царинските стапки за примарните производи било уште поголемо. Како резултат на тоа, дошло до царинска ескалација, односно се зголемила ефективната царинска заштита на индустриите во развиентите земји и се влошил мегународниот ценовен однос за примарните производи со потекло од помалку развиените земји. Зголемените ефективни царински стапки за финалните индустриски производи ги дестимулирале земјите во развој, што знаци дека тие и понатаму полесно обезбедувале пробив на мегународниот Пазар со примарните производи. Но влошените услови на размена довеле до прелевање на дел од нивната добивка во рацете на развиените економии, со што уште повекеповеќе се намалила нивната и без тоа скромна акумулација.
# Од крајот на 70-тите ГАТТ довел и до зголемена примена на резимот на контингенти во развиените земји. Овој проблем бил забелезан уште на Токиската рунда на преговори, но обидот за отстранување на нецаринските бариери во надворешнотрговскиот резим на развиените земји не ги дал оцекуваните резултати.
СТО е долго одложениот наследник на очекуваната Интернационална Трговска Организација, која беше примарно наменета да го следи ГДТЦ. Формирањето на Интернационалната Трговска Организација беше договорено на [[Конференција за Трговијатрговија и Вработувањевработување|Конференцијата за Трговијатрговија и Вработувањевработување]] на [[ОН]] одржана во [[Хавана]], [[Куба]] во март 1948. Меѓутоа формирањето на оваа организација беше блокирано од страна на [[САД|американскиот]] Сенат. Некои историчари тврдат дека неодобрувањето на формирањето на ИТО беше предизвикано од стравот на американската бизнис заедница дека ИТО наместо да ги либерира ќе ги регулира големите бизниси, што не им одела во прилог на САД.
 
== Функции ==
СтоСТО има две основни функции: како преговарачки форум за дискусии за нови и стари трговски правила, и како тело за решавање на трговски спорови.
'''Решавање на спорови''':
За разлика од многу други меѓународни организации, СТО има голема моќ на спроведување на своите одлуки, преку [[Тело за Решавањерешавање на Споровиспорови|Телото за Решавањерешавање на Споровиспорови]] кое претставува меѓународен трговски суд кој има право да спроведува санкции врз држави кои не се придржуваат на правилата на СТО.
== Членство ==
При формирањето СТО имаше 76 земји членки. Други 72 земји се приклучија во следните десет години. Во моментов СТО има 153 земји членки.