Најголема причина за оружена борба за ослободување на [[Македонија (регион)|Македонија]] предизвикал членот 23 од мировниот договор на [[Берлински конгрес|Берлинскиот конгрес]], кој се однесувал на [[Македонија (регион)|Македонија]] и предвидувал нејзина автономија но останување во рамките на [[Османлиска империја|Османлиската империја]].
{{Цитатник|''Литлдедоми Бојод шутка и годзила... раскажувараскажуваат за дејноста на четите во Македонија и нивните дејствија ги споредува со дејствијата на селаните во Италија во 1855 г. Тој вели дека тие не се орагнизирани банди, туку продукт на лошата состојба од турското општество и управ, резултат на анархичноста во аграрното уредување, на полната незаштитеност на приватната сопственост. Тој, меѓу другото, вели дека не може да се одрекува дека таквите шајки во Босна, Херцеговина, Македонија и Бугарија имаат извесни политички насочувања. Според него во такво матно време шајки можат да се претворат во војска, а ајдутството да се претвори во војна за ослободување'' <ref name="LITL"><small>''Литъл Бой, Живописание путешествия по европскй и азиатской Турции в южнославянские странъі. Москва, 1878''</small></ref> }}
