|
}}
'''Горен кварк''' или '''u-кварк''' (симб. '''u''', од [[анг.]] ''up'') — една од [[Елементарна честичка|елементарните честички]] од која е создадена [[Материја|материјата]]. Најлесен е од сите [[кваркови]]. Заедно со [[долниот кварк]] ги формира [[Неутрон|неутроните]] ( еден горен кварк и два долни кварка ) и [[Протон|протоните]] ( два горни кварка и еден долен кварк ) кои се дел од [[Атомско јадро|атомските јадра]]. Дел е од првата генерација на честичките, има [[полнеж]] од +2/3 [[Електрон|e]] и маса измеѓу 1.8 - 3.0 [[Електронволт|MeV/c2]]. Како и сите [[кваркови]], горниот кварк е [[Фермион|елементарен фермион]] со [[Спински квантен број|вртеж]] од -1⁄2 и ги искусува сите четири основни интеракции: [[гравитација]], [[електромагнетизам]], [[слабо заемодејство]] и [[силно заемодејство]]. [[Античестичка|Античестичката]] од горниот кварк се нарекува '''горен антикварк'''.
Постоењето на горниот кварк ( заедно со [[долниот]] и [[чудниот кварк]] ) беше постулиран во 1964 година од страна на Murray Gell-Mann и George Zweig за да се објасни "Осумкратниот пат" - класификационата шема на [[хадроните]]. Горниот кварк за првпат беше опитуван од експериментите во [[Stanford Encyclopedia of Philosophy|Stanford Linear Accelerator Center]] во 1968 година.
==Историја==
Во почетоците на физиката за честиците ( првата половина на дваесетиот век ) за [[Хадрони|хадроните]], како и [[Протони|протоните,]] [[Неутрон|неутроните]] и пи-мезоните се мислеше дека се [[Елементарни честички|елементарни честици]]. Сепак, како што беа откриени новите хадрони, бројот на честичката "zoo" порасна од неколку честички во раните триесети и четириесети години на дваесетиот век во неколку десетици во педесетите години на дваесетиот век. Врската измеѓу нив беше нејасна се до 1961 година кога Murray Gell-Mann и Yuval Ne'eman ( независно еден од друг ) предложиле класификациона шема на хадроните наречена "Осумкратниот пат".
Оваа класификациона шема ги организира хадроните во [[изоспин]], но физичката основа што стоела позади сето тоа сеуштесѐ уште била неразјаснета. Во 1964 година Gell-Mann и George Zweig ( независно еден од друг ) го предложиле [[Кварк|кварковиот модел]], тогаш составен само од горен, долен и чуден кварк. Сепак, додека Кварковиот модел го објаснувал "Осумкратниот пат", немало директен доказ за постоењето на кварковите, се до 1968 година во [[Стенфордска енциклопедија на филозофијата|Stanford Linear Accelerator Center]]. Експериментите на длабоко нееластично распрснување укажуваат на тоа дека протоните поседуваат потструктура, и дека протоните кои се створени од три или повеќе основни честички го потврдуваат постоењето на [[Кварк|кварковиот модел]].
На почеток луѓето се двоумеле за описот на трите тела како кварк, и наместо тоа го преферирале описот на [[Партон|партоновиот модел]] на Richard Feynman, но како изминувало времето луѓето ја прифатиле теоријата на кваркот.
==Маса==
Масата на горниот кварк не е доволно точно определена, но најверојатно варира околу 1.8 и 3.0 [[Електронволт|MeV/c2]]. Ефективната маса од кваркови која е најдена во [[Мезон|мезоните]] ( честици кои се составени од еден кварк и еден [[антикварк]]) или [[Барион|барионите]] ( честици составени од три кварка ) е маса која станува се поголема, поради [[Енергија на сврзување|енергијата на сврзување]] која е предизвикана од [[Глуон|полето на глуоните]] помеѓу секој кварк. Масата на горните кваркови е толку многу лесна, што не е можно прецизно да биде измерена, поради тоа што релативистичките дејства треба да бидат земени во предвид.
==Поврзано==
| 