|
(Последните три од спискот се нестабилни соединенија.)
[[Хемиска реакција|Хемиската реакција]] која доведува до создавање на азотните оксиди може да се произведипроизведe од неколку различни соединенија на кислород и азот (различни пропорционални односи), во зависност од условот на самата реакција. Ова е единствена причина заштозoшто се споредни, нус-производите со N<sub>2</sub>O; производството на останатите две стабилни оксиди на азот, кои се патем многу токсични, сее регулирано со закон регулирани.
<gallery>
СликаПодатотека:Nitric-oxide-3D-vdW.png|<center>'''Азотен моноксид''', NO</center>
СликаПодатотека:Nitrogen-dioxide-3D-vdW.png|<center>'''Азотен диоксид''', NO<sub>2</sub></center>
СликаПодатотека:Nitrous-oxide-3D-vdW.png|<center>'''Диазотен оксид''', N<sub>2</sub>O</center>
СликаПодатотека:Dinitrogen-trioxide-3D-vdW.png|<center>'''Диазотен триоксидтриоксидтриоксид''', N<sub>2</sub>O<sub>3</sub></center>
СликаПодатотека:Dinitrogen-tetroxide-3D-vdW.png|<center>'''Диазотен тетроксид''', N<sub>2</sub>O<sub>4</sub></center>
СликаПодатотека:Dinitrogen-pentoxide-3D-vdW.png|<center>'''Диазотен пентоксид''', N<sub>2</sub>O<sub>5</sub></center>
</gallery>
== NO<sub>x</sub> ==
'''NO<sub>x</sub>''' е воопштена форма за моно-азотни оксидеоксиди (NO и NO<sub>2</sub>). Овие оксиди настануваат за време на процесот [[согорување]], најчесто за време на процесот: согорување на високи температури.<ref name="CRC">{{RubberBible87th}}</ref><ref name="Merck13th">{{Merck13th}}</ref>
На нормална, амбиентална, температура кислородот и азотазотот не реагираат меѓусебно. За време на работата на [[мотор со внатрешно согорување]], мешавинимешавината на [[воздух]]от и горивогоривото произведуваат доволно висока температура за да се предизвика ендотермна реакција на [[земјина атмосфера|атмосферскиот]] азот и кислородкислородот во огнотпламенот. Во градовите каде што сообраќајот е густ, количината на азотни оксиди е зголемена и може да биде дури и штетна.
Во присуство на повеќе кислород (O<sub>2</sub>), [[азотен моноксид|азотниот моноксид]] (NO) ќе реагира и ќе настане [[азотен диоксид]] (NO<sub>2</sub>), а временскиот период на овие реакции зависи од самата концентрација во воздухот, што може да се гледавиди наод табелата: <ref>{{cite web|url=http://www.branchenv.com/nox/nox_info.asp |title=NOx Removal |accessdate = 26. 12. 2007. |publisher=Branch Environmental Corp }}</ref>
{| class=”wikitable”
|-
! NO концентрација уво ваздухувоздухот
(ppm)
! Време потребно половина од присутниот NO
|3500
|}
Кога -<sub>x</sub> и некои од органските испарливи смеси се (VOC) заедно во воздухот, и во присуство на сончева светлина, тие формираат фотохемиски смог, кој создава голем дел од загадувањезагадувањето на природата. Овие загадувања негативно влијаат врз човековочовековото здравје<ref>{{cite web|url=http://www.epa.gov/airprogm/oar/urbanair/nox/hlth.html |title=Health and Environmental Impacts of NOx |accessdate = |publisher=United States Environmental Protection Agency}}</ref>.
1. Азотен диоксид, ако се раствори во влага од воздухот, формира компонента ([[азотна киселина]]) [[кисел дожд]]:
(Азотен диоксид + вода → азотеста киселина + азотна киселина).
2. Потоа азотанатаазотната киселина се разложува на:
:'''3HNO<sub>2</sub> → HNO<sub>3</sub> + 2NO + H<sub>2</sub>O'''
(азотаста киселина → азотна киселина + азотен моноксид + вода),
3. каде што азотеназотниот моноксид реагира со кислородкислородот, [[оксидо-редукција|оксидира]], и формира азотен диоксид кој повторно реагира со водаводата и повторно прави азотна киселина:
:'''4NO + 3O<sub>2</sub> + 2H<sub>2</sub>O → 4HNO<sub>3</sub>'''
(азотен моноксид + кисеониккислород + вода → азотна киселина).
АзотенАзотниот моноксид исто така учествува во правење насоздавањето [[Озонската дупка|озонска дупка]] во [[тропосфера]]та.<ref>{{cite journal |author=D. Fowler, ''et al.'' |year=1998 |title=The atmospheric budget of oxidized nitrogen and its role in ozone formation and deposition |journal=New Phytologist |volume=139 |pages=11-23 |doi=10.1046/j.1469-8137.1998.00167.x }}</ref>
== Биогенетичко потекло ==
Во [[земјоделство]]то употребата на минерални ѓубрива и обогатувањезбогатувањето на земјиштето со [[азотно ѓубриво]] исто така помага за збогатување на атмосферските NO<sub>''x''</sub>, преку процесот денитрификација на активните материи од минералното ѓубриво со помош на микроорганизмите којкои го забрзувањезабрзуваат на процесот.<ref>{{Cite journal
|author=J.N. Galloway, ''et al.''
|year=2004
| 