Петар I Караѓорѓевиќ: Разлика помеѓу преработките

{{Infobox royalty

| image = Peter_I_Karadjordjevic_of_Serbia.jpg

| image_size =

| caption =

| succession = [[List of heads of state of Yugoslavia|Крал на Србите, Хрватите и Словените]]

| reign1 = 15 Јуни 1903 – {{nowrap|1 Декември 1918}}

| coronation1 = 21 Септември 1904

| regent1 = Престолонаследникот Александар {{nowrap|{{small|(1914–1918)}}}}

| birth_place = [[Белград]], [[Кнежество Србија]]

| death_date = {{Death date and age|1921|8|16|1844|6|29|df=y}}

| signature =

| religion = [[Српска Православна Црква|Православен Србин]]

| branch =

| serviceyears = 1855–58 <br>(end of active service)

| servicenumber =

| unit =

}}

}}

 

Петар Караџорџевич бил Караџорџевиот внук и трет син на Персида и кнезот Александар Караџорџевич, кој бил присилен да абдицира после Светоандрејското собрание. Петар со семејството живеел во странство. Се борел во француската војска во Француско-пруската војна. Се придружил како доброволец под псевдонимот Петар Мркоњич во Босанско-Херцеговачкиото востание.

==Биографија==

 

Роден е како петто дете на принцот (кнезот) Александар и принцезата Персида (од семејството Ненадович), ма 29 Јуни/11 јули 1844 година. Неговиот прв воспитувач бил Чех, др Вилем Габлер, во текот од 1852 до 1854 година. Основно училиште и гимназија завршил во Белград, а понатамошното школување го завршил во Швајцарија во заводот Венел-Оливија во Женева. По завршеното школување во септември 1961 година, Кнежевиќ Петар се запишува на париски Колеџ Сен-Барб, а во 1962 година во познатата Воена Акедемија Сен-Сир. Неа ја завршува во 1864 година. Во Париз се занимавал со фотографирање и сликарство, и го усовршувал своето воено и политичко образование. Тоа му ја отворило идејата за политички либерализам, парламентаризам и демократија. На почетокот на 1868 година, Кнежавиќ Петар во Беч го отпечатил неговиот превод на книгата од англискиот политичар и филозоф Џон Струјарт Мил, со свој предговор, кој подоцна ќе постане негов политички програм.

 

[[Податотека:King Peter I after coronation, 21 September 1904.jpg|мини|Крунисувањето на 21 септември 1904 година.]]

 

 

После убиството на кнезот Михаил во Мај 1868 година, политичките кругови кои биле блиски на династијата Обреновиќ се приклучле во новиот српски Устав и одредбата со која на семејството Караџорџевич му се одзема целиот имот.

Во текот на 1897 година, кнежевиќ Петар заминал во Русија, и бил примен кај царот Никола II. Три години подоцна пробал да се договори со кралот Александар Обреновиќ за признавањето за кнежевната титула и враќањето на одземениот имот, но без успех. Кнежевиќ Петар уште повеќе ја зајакнал својата политичка активност за враќањето во Срвија. Во 1901 година, настојувал на тоа да влези во поблиски односи со Австроунгарија, нудејќи и го неговиот политички програм.

 

 

Во ноќта помеѓу 28 и 19 мај 1903 година, официри на заговорниците го убиле кралот Александар и кралицата Драга. Војската извеча државен удар, и го прогласила кнежевиќ Петар Караџорџевич за крал на Србија, што со својот избор го потврдило Народното Собрание на 2 јуни/15 јуни. После 45 години потомството на Караџорџевич повторно доаѓа на чело на српската држава, со што почнува нов период во неговиот развој. Крунисан е на21 септември 1904 година.

Од самиот почеток на своето владеење, кралот Петар I се соочил со озбилни препреки. Земјата била растргната со внатрешна политичка борба, а Австроунгарија, веднаш поклонета на новиот српски крал, постанала набрзо отворен непријател на Србија, особено по кризата предизвикана од анексијата на Босна и Херцеговина во 1908 година.

 

 

Првата балканска војна против Турција 1912 година, и Втората - против Бугарија 1913 година - се завршиле со триумфот на српската војска под врховна команда на кралот Петар I, и ослободувањето на Рашката област, Косово, Метоџија и Македонија и нивното припојување кон Србија. Тој ја потпишал и објавил Прокламацијата за приединувањето во 1913 година.

Поради постојаните и тешки напори во Балканските војни, здравствената состојба на кралот Петар I се влошила.

 

 

„Црна рука“ ја претставувала сржта на војничката опозиција на цивилната влада. Скривајќи се позади војската или опозицијата, членовите на „Џрна рука“ го приморале кралот Петар I да ја расформира владата на Никола Пашиќ, безразлика на тоа што Народната радикална партија имала поголема бројчана вредност во Народното собрание. Дури после руската интервенција и можда со помош на францускиот капитал, кризата е репена во Пашиќева корист, а кралот Петар бил приморан да се повлече, наводно поради болест, о на 24 јуни 1914 година ги пренел кралските овластувања на престолонаследникот Александар. Месец дена подоцна, Австроунгарија и објавила војна на Србиј, со што ја започнала Првата светска војна. Веста за Првата светска војна ја добива во Врањската бања и одтаму заминува на фронт. После победата на Цер и Колубари во 1914 година, после влегувањето на Германија и Бугарија во војната во 1915 година, српската војска била принудена на повлекување и на напуштање на земјата.

Албанската голгота оставила голема трага врз здравјето на остарениот крал. Тој сепак доживеал да дочека победа и ослободување на Србија, и основањето на новата држава настаната со обединувањето на Србите, Хрватите и Словените.

 

 

Умрел на 16 август 1921 година во Белград, а погребан е на 22 август.

[[Податотека:Topola Grab Peter I.JPG|мини|Гробот на Кралот Петар I Караџорџевич.]]

 

* Сочуван е автомобил од времето на неговот управување со државата.

* За време на неговото крунисување, снимен е „Крунисање краља Петра I“ филм.