Личност: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
викификација
дополнување
Ред 7:
 
== Етимологија ==
Во [[Римско Царство|римско време]], латинскиот збор “persona” или [[Старогрчки јазик|старогрчкиот]] ''πρόσωπον'' (“prosopon”), првично се однесувал на [[Маска|маските]] носени од актерите на сцената. Различни маски претставуваат различни “personae” во фазата на играта.<ref>[http://psychology.okstate.edu/faculty/jgrice/psyc4333/Allport_Etymology.PDF]</ref>. Концептот на "личност"„личноста“ понатаму се развивал за време на Троичната и ХристолошкаХристолошката дебата почнувајќи од 1 па се до [[6 век]]. Од тогашОттогаш, се случиле голем број важни промени за значењето и употребата на зборот, а се направени и обиди истиот да се редефинира
 
Множина од "лице"именката се„лице“ е „луѓе“, а "луѓе".оваа Таамножинска множинаформа се користи за цела [[нација]] или [[етничка група]] (како во "луѓе"„луѓе“).
Како резултат на прашањето за личноста, што е она што го прави човечкото суштество да се брои како едно лице со кое започнува нешто-се јавуваат дополнителни прашања во врска со личниот идентитет и што ја прави некоја личност посебна.
 
Множина од "лице" се "луѓе". Таа множина се користи за цела [[нација]] или [[етничка група]] (како во "луѓе").
 
==Личен идентитет==
Личниот идентитет е единствениот идентитет на лицата низ времето. Тоа е да се каже, нужен и доволен услов под кој едно лице во едно време и лице во друго време може да се каже дека истото лице, опстојува низ времето. Во модерната филозофија на умот, овој концепт на личниот идентитет понекогаш се однесува на дијахронискиот проблем на личниот идентитет.
 
ИдентитетИдентитетот е прашање и за континенталната и за аналитичката филозофија.Клучно прашање во континенталната филозофија е во која смисла ние можеме да го задржеме модерниот концепт на идентитетот,додека остварувањето на многу од нашите претходни претпоставки за светот се неточни. Предложените решенија за проблемот на личниот идентитет вклучува континуитет на физичкото тело,континуитет на нематеријален ум или душа, континуитет на свеста или меморија, и предлози дека всушност таму нема лица кои во целост опстојуваат со текот на времето.
 
==Свест==
Ред 23 ⟶ 21:
Прашања во интерес на филозофијата на свеста го вклучуваат и прашањето дали концептот е фундаментално валиден(постоечки), дали некогаш може свеста да се објасни механички, дали постои не човекова свест и ако постои како би можеле да ја препознаеме како свеста е во заемен однос со јазикот,дали свеста може да се разбере на начин кој не бара дуалистичко разграничување меѓу умствените и физичките состојби или својства, и дали воопшто некогаш може да биде можно компијутерите и роботите да имаат свест.
 
Во еден момент од страна на многу научници на свеста се гледаше со скептицизам,но во последните години стана значајна тема за истражувањата во психологијата[[психологија]]та и [[Невронски мрежи|невронските мрежи]]. Основниот првичниот фокус е на тоа да се разбере што тоа значи биолошки и психолошки за да може информациите да бидат присутни во свеста, односно за утврдување на нервните и психолошките односи на свеста.Поголемиот дел од експерименталните студии ја процени свеста барајќи човечки субјекти за вербален извештај за нивните искуства(на пр: кажете ми ако забележите нешто кога го правам ова).
 
ПрашањаПрашањата од интерес вклучуваат феномени како перцепција,негирање на оштетување и променити состојби на свеста произведени од страна на психоактивни лекови, духовни или медитативни техники.Прашања Прашањата од практичен интерес го вклучуваат и прашањето како присуството на свеста може да се процени кај лица кои се тешко болни, во кома, или под дејство на анестезија, и како да се третираат условите во кои свеста е оштетена или прекината.
Во еден момент од страна на многу научници на свеста се гледаше со скептицизам,но во последните години стана значајна тема за истражувањата во психологијата и невронските мрежи.Основниот првичниот фокус е на тоа да се разбере што тоа значи биолошки и психолошки за да може информациите да бидат присутни во свеста,односно за утврдување на нервните и психолошките односи на свеста.Поголемиот дел од експерименталните студии ја процени свеста барајќи човечки субјекти за вербален извештај за нивните искуства(на пр: кажете ми ако забележите нешто кога го правам ова).
 
Прашања од интерес вклучуваат феномени како перцепција,негирање на оштетување и променити состојби на свеста произведени од страна на психоактивни лекови, духовни или медитативни техники.Прашања од практичен интерес го вклучуваат и прашањето како присуството на свеста може да се процени кај лица кои се тешко болни, во кома,или под дејство на анестезија, и како да се третираат условите во кои свеста е оштетена или прекината.
 
==Во филозофијата==
Филозофијата на умот доведе домногу ставови во врска со свеста.Секој обид да се наметне организација врз нивдонекаде е обврзана да биде произволна. Свеста е еден фасцинантен но несфатлив феномен.Невозможно е да се одреди што е тоа што прави или зошто се развила.Ништо од она што е напишано за неа не е ведно за читање.Повеќето писатели на филозофијата на свеста биле засегнати за одбрана на одредена точка на гледиште и го организираа нивниот материјал соодветно. За истражување најчестиот пристап е да се следи историскиот пат со асоцирање на ставови на филозофите кои се најсилно поврзани со нив, како на прпример: [[Декарт]], [[Џон Лок|Лок]], [[Кант]], итн. Решението е да се организираат филозофски ставови според основните прашања.
 
==Важноста на концептот==
 
ФилозофиФилозофите и не-филозофинефилозофите се разликуваат во нивната интуиција за тоа што е свеста.Додека повеќето луѓе имаат силна интуиција за постоењето на она што тие го сметаат како свест. Скептиците тврдат дека оваа интуиција е лажна, или поради тоа што концептот на свеста е суштински,некохерентен, или поради тоа што нашите интуиции за тоа се наоѓаат во илузии.
 
Гилберт Рил, на пример, тврди дека традиционалното сфаќање на свеста зависи од картезијанско дуалистичките изгледи дека неправилно се прави разлика помеѓу телото и умот, или помеѓу умот и светот. Тој предложи дека ние не зборуваме за умови,тела и на светот туку на поедеинци,ил лица кои дејствуваат во светот. Така, зборувајќи за “свеста” на крајот ќе заврши со погрешно размислување дека постои било кој вид на работа како свест одделени од однесувањето и лингвистичките сфаќања.Поопшто, многу филозофи и научници биле незадоволни поради тешкотијата да се произведе дефиницијата која што не вклучува кружност или замагленост.
Ред 40 ⟶ 37:
Многу филозофи тврдат дека свеста е унитарен концепт кој подразбира интуитивност од страна на мнозинството на луѓе и покрај тешкотиите во дефинирањето. Други пак, тврдат дека нивото на несогласување во врска со значењето на зборот укажува на тоа дека таа значи различни нешта за различни луѓе.
 
Нед Блок предложи разлика помеѓу два типа на свест што тој го нарекува феноменален (Ф-свест) и пристапот (П-свест). Ф-свест, според Блок, е едноставно сурово искуство:се движи, обоени форми, звуци, чувства, емоции, чувства со нашите тела и одговори во центарот. Овие искуства,се сметаат за независни од какво било влијание врз однесувањето, се нарекува qualia.
 
П-свест, од друга страна, е феномен при што информациите во нашите умови се достапни за вербален извештај, расудување, и контрола на однесување. Значи,кога перципираме,информацијата за она што го гледаме е свесен пристап, кога ние се сеќаваме на информации за минатото тоа е свесен пристап,итн. Иако некои филозофи, како Даниел Денет, ја оспорува валидноста на оваа разлика, а други пак широко ја прифатија.Дејвид Чалмерс тврдеше дека П-свест, во принцип, може да се разбере во механистички поглед, но разбирањето на П-свеста е по голем предизвик,тој го нарече ова потешкиот проблем на свеста.
Значи,кога перципираме,информацијата за она што го гледаме е свесен пристап, кога ние се сеќаваме на информации за минатото тоа е свесен пристап,итн. Иако некои филозофи, како Даниел Денет, ја оспорува валидноста на оваа разлика, а други пак широко ја прифатија.Дејвид Чалмерс тврдеше дека П-свест, во принцип, може да се разбере во механистички поглед, но разбирањето на П-свеста е по голем предизвик,тој го нарече ова потешкиот проблем на свеста.
Некои филозофи веруваат дека двата типа на свест на Блок не се крај на приказната.Вилијам Лисан на пр. тврди во неговатакнига Свест и искуство дека најмалку осум јасно различни видови на свеста може да се идентификуваат(свест на организмот,контрола на свеста,свестен настан,интроспективна свест,субјективна свест самосвест) и дека дури и оваа листа испушта уште неколку непознати форми.
 
Ред 49 ⟶ 45:
Илустрација на дуализмот од Рене Декарт. Првиот влијателен филозоф кој конкретно го диктира ова прашање е Декарт и одговороткој го даде е познат како картезијански дуализам. Декарт посочи дека интеракцијата помеѓу овие два домени се случува во внатрешноста на мозокот можеби во малата средна линија наречена надмозочна жлезда(епифиза).Иако е широко прифатено дека Декарт го објасни проблемот убедливо,некои филозофи кои се јавиле подоцна биле задоволни со неговото решение, а особено неговите идеи за надмозочната жлезда биле исмејувани.Сепак алтернативните решенија се многу различни.
 
Во голема мера тие можат да бидат поделени во две категории: дуалистички решенија кои ја одржуваат кружната Декартова разлика помеѓу царството на свеста и царството на материјата, но даде различни одговори за тоа како се однесуваат двете царства едно на друго, и монистичките решенија кои тврдат дека навистина постои само една област на битието, во која свеста и материјата се двата аспекти. Секоја од овие категории во себе содржи бројни варијанти.
 
Двата главни типови на дуализмот се: суштински дуализам (што смета дека умот е формиран од посебен вид на супстанција која не е регулирана со законите на физиката) и имотниот дуализам (кој тврди дека законите на физиката се универзално важечки, но не може да се користат за да се објасни умот).
Ред 85 ⟶ 81:
 
==Духовни пристапи==
За повеќето филозофи, зборот "свест"„свест“ конотира врска помеѓу умот и светот.Кај писателите на духовни или верски теми, тоа често се конотира со врска помеѓу умот и Бога, или односот помеѓу умот и подлабоките вистини за кои се смета дека се повеќе основни од физичкиот свет. На пример, Кришна свеста е термин кој се користи да означи интимна поврзаност помеѓу умот на богомолецот и богот Кришна.МистичнИОТ психијатар Ричард Морис Бук разликува три вида на свеста. Едноставна свест, свеста од телото, поседувана од многу животни; само свест, свеста за свесност, поседувана само од страна на луѓето, и космичката свест, свеста за живот и мир на вселената, поседува само од страна на луѓе кои се просветлени. Многу повеќе примери може да се дадат.
 
==Научни пристапи==
Многу децении, свеста како истражувачка тема беше избегнувана од страна на мнозинството на мејнстрим научниците поради општо чувство дека феноменот дефиниран во субјективен поглед може правилно да се изучува преку објективни експериментални методи.
Во 1975 година, Џорџ Мендлер објави влијателна психолошка студија која прави разликува помеѓу бавен, сериски, и ограничен процес на свеста и оној брз, паралелен и богат. Почнувајќи од 1980-тата, со проширување на заедницата на невролозите и психолозите самите се поврзани со областа наречена студии за свеста , што доведува до прилив на експериментална работа објавени во книги, списанија како свест и сознанието, и методолошко дело објавено во списанија како што се списанието за студии на свеста, заедно со редовни конференции организирани од групи како што се Здружението за научно проучување на Свестасвеста.
 
СовремениСовремените научни истражувања за свеста се базирани на психолошки експерименти и студии во случај на промени во свеста произведени од трауми, болести или лекови. Генерално гледано, научните пристапи се базирани на два основни концепти.
 
Првиот ја идентификува содржината на свеста со искуства кои се пријавени од страна на човечки субјекти, вториот го користи концептот на свеста што е развиена од невролози и други медицински професионалци кои се занимаваат со пациенти, чие однесување е оштетено. Во секој случај, крајната цел е да се развијат техники за објективно оценување на свеста кај луѓето како и кај други животни, и да се разберат нервните и психолошките механизми што придонесуваат за тоа.
Ред 116 ⟶ 112:
Голем број на студии покажаа дека активноста во основните сензорни области на мозокот не се доволни за да се произведе свест. Можно е субјектите да го пројават недостиг на свест, дури кога области како што се примарниот визуелен кортекс покажува јасни електрични одговори на стимул.На повисоките мозочни области се гледа како на они кои ветуваат повеќе, особено префронталниот кортекс, кој е вклучен во голем број на високо когнитивни функции колективно познати како извршни функции.
 
Во 2011 година, Грацијано и Кастнер ја предложија "внимание шема"„внимание-шема“ како теорија на свеста. Внимание е стил на обработка на информации во која мозокот ги фокусира своите ресурси на ограничен збир на меѓусебно поврзани сигнали. Свеста, во оваа теорија, е корисна, поедноставена шема која го претставува вниманието.
 
Во 2004 година, осум невролози чувствуваа дека е прерано за дефинирање. Тие напиша апологија во списанието "функцијата на човечкиот мозок".
 
За правилно да се разбере дефиницијата на свеста, три главни значења се развиени и важно е да ги разликуваат. Прво, свеста може да се дефинира како состојба на будење. Ова во суштина значи дека за да се биде свесен, треба да се биде буден,за да се предизвика, предупредување или будење. Фазите на свеста може да варираат од будење до падежи во кома.. Второ, свеста е дефинирана како искуство, многу повеќе како субјективен пристап. Овој поим сугерира дека свеста е содржината на искуството од еден момент во друг. Свеста е мошне личен,дури и свесен субјект со ограничено гледиште.Трето, свеста може да се дефинира како умот. Секоја ментална состојба со наменска содржина се смета за свесна.На тој начин вклучува верувања, страв, надеж, намери, очекувања и желби.
Ред 178 ⟶ 172:
Медицински состојби кои ја инхибираат свеста се сметаат за нарушувачи на свеста.Оваа категорија обично вклучува минимално свесна состојба и постојана вегетативна состојба, но понекогаш исто така, вклучува по сериозен заклучен синдром и потешка хронична кома. Диференцијални дијагнози на овие нарушувања е активна област на биомедицинските истражувања.Конечно, мозочна смрт резултира со неповратно нарушување на свеста. Додека други услови може да предизвикаат умерено влошување (на пример, деменција и делириум ) или повремени прекини (на пример, голем имал напад) на свеста,но тие не се вклучени во оваа категорија.
 
==Етимологија==
==Етимологијата и својата рана историја==
 
Потеклото на современиот концепт на свеста често му се припишува на есејот на Џон Лок во врска со човечкото разбирање, објавен во 1690 година. Лок ја дефинирана свеста како "перцепција„перцепција на она што поминува во сопствениот ум на еден човекчовек“." Неговиот есеј е под влијание на погледот на свеста во [[18-ти век]], и неговата дефиниција се појави во познатиот речник на Семјуел Џонсон (1755).
 
Англискиот збор "свест"„свест“ оригинално потекнува од латинскиот conscius (con-"заедно"„заедно“ + scire "да„да знае"знае“), но латинскиот го нема истото значење како нашиот збор. Меѓутоа имаше многу појави во Латинското пишување на фразата consciuss scire, која буквално преведена значи "знаејќи„знаејќи со себе"себе“, или со други зборови споделување на знаењето со самиот себе за нешто.Во својата најрана употреба во 1500 година, англискиот збор "свесен"„свесен“ го задржа значењето на латински conscius. На пример, [[Томас Хобс]] во делото „[[Левијатан напиша:(книга)|Левијатан]]“ ".пишува: Кога„Кога двајца или повеќе мажи, знаат за еден ист факт,за нив се вели дека се свесни за тоа еден на друг"друг“. Латинскиот збор conscius scire чие значење беше по тесно поврзано со сегашниот концепт на свеста, беше преведен на [[англиски јазик]] како "свесен„свесен за себе"себе“ или "свесен„свесен при себесебе“. Зборот прв пат се појавува во Латинскилатинските правни текстови од авторавтори како што е [[Цицерон]].
 
==Личноста како тема во уметноста и во популарната култура==
* „Валкана личност“ - краток расказ на рускиот писател [[Данил Хармс]].<ref>Danil Harms, ''Sto slučajeva''. Beograd: Laguna, 2016, стр. 168-169.</ref>
 
== Наводи ==
Потеклото на современиот концепт на свеста често му се припишува на есејот на Џон Лок во врска со човечкото разбирање, објавен во 1690 година.Лок ја дефинирана свеста како "перцепција на она што поминува во сопствениот ум на еден човек."Неговиот есеј е под влијание на погледот на свеста во 18-ти век, и неговата дефиниција се појави во познатиот речник на Семјуел Џонсон (1755).
{{наводи}}
 
Англискиот збор "свест" оригинално потекнува од латинскиот conscius (con-"заедно" + scire "да знае"), но латинскиот го нема истото значење како нашиот збор.Меѓутоа имаше многу појави во Латинското пишување на фразата consciuss scire, која буквално преведена значи "знаејќи со себе", или со други зборови споделување на знаењето со самиот себе за нешто.Во својата најрана употреба во 1500 година, англискиот збор "свесен" го задржа значењето на латински conscius. На пример Томас Хобс во Левијатан напиша: ". Кога двајца или повеќе мажи, знаат за еден ист факт,за нив се вели дека се свесни за тоа еден на друг". Латинскиот збор conscius scire чие значење беше по тесно поврзано со сегашниот концепт на свеста, беше преведен на англиски јазик како "свесен за себе" или "свесен при себе.Зборот прв пат се појавува во Латински правни текстови од автор како што е Цицерон.
{{Нормативна контрола}}
[[Категорија:Психологија]]
[[Категорија:Филозофија]]
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/wiki/Личност