Никола Вапцаров: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
→‎Книжевна дејност: дополнување
→‎Биографија: дополнување
Ред 25:
Во 1935 година, фабриката во која работел Вапцаров била затворена и тој останал без работа. Меѓутоа, под негово водство, работниците од фабриката кренале бунт и ги присилиле сопствениците повторно да ја отворат фабриката. Сепак, власта дознала за дејноста на Вапцаров и тој бил отпуштен од работа. Тогаш започнале најтешките години во неговиот живот (1936-1937), кои во својата книга ги опишува Бојка Вапцарова: Никола Вапцаров се разболел, а нивното дете умрело, а тој и сопругата преживеале само благодарение на помошта што им ја давале неговите другари. Никола Вапцаров не можел да најде работа, но најпосле, по долго барање, се вработил како техничар во мелницата на браќата Бугарчеви во [[Софија]], каде работел во тешки услови - работно време од 12 часа, и тоа само ноќна смена, постојано изложен на големи количества [[јаглерод-диоксид]] што ги испуштала [[машина]]та. Сепак, дури и во тие околности, Вапцаров не престанал да пишува, а своите стихови ги објавувал во прогресивните весници и списанија. Во 1938 година ги напуштил браќата Бугарчеви и се вработил како ложач во Бугарските државни железници, но и таму условите за работа биле тешки, поради што неколкупати се разболел. Негвоите другари му помогнале да се вработи во фабриката за месо, а истовремено се вработила и сопругата Бојка.<ref>Гане Тодоровски, „Животот и делото на Никола Јонков Вапцаров“, во: Никола Ј. Вапцаров, ''Песни''. Скопје: Македонска книга, Мисла и Култура, 1988, стр. 14-15.</ref>
 
Вапцаров активно се ангажирал во организацијата на бугарските машински техничари, го издавал весникот „Технички глас“, бил член на нелегалното раководство на [[синдикат]]от на техничарите и бил дел од раководството на партиската организација на индустрискиот квартал во Софија. Исто така, тој се вклучил во протестите против [[Фашизам|фашистичката]] агресија на европски земји и бил учесник во т.н. „Соболева акција“ во околината на [[Разлог]], поради што бил затворен, но подоцна бил ослободен благодарение на одличната одбрана за време на судењето. Сепак, тој бил протеран од разлог, како „опасен елемент“, а во 1941 година бил интерниран во Годеч, за период од три месеци. По враќањето од интернацијата, во септември 1941 година, Вапцаров се вклучил уште поактивно во револуционерната дејност и, како прв помошник на советскиот полковник Цветан Радојнов (кој тајно бил префрлен во Бугарија), учествувал во диверзантски акции. Истовремено, Вапцаров работел активно и како соработник на централниот комитет на Бугарската комунистичка партија. <ref>Гане Тодоровски, „Животот и делото на Никола Јонков Вапцаров“, во: Никола Ј. Вапцаров, ''Песни''. Скопје: Македонска книга, Мисла и Култура, 1988, стр. 16-17.</ref> Раководителот на пиринското [[партизан]]ско движење, [[Никола Парапунов]], го поканил да се приклучи во раководството на движењето, ценејќи ги неговите диверзантски и разузнавачки акции врз важни објекти со кои се служеле фашистите во [[Бугарија]]. Вапцаров ја прифатил поканата, но не добил дозвола од раководството на Централниот комитет на [[Бугарската работничка партија (комунисти)|Бугарската работничка партија]] (комунисти). Вапцаров таа постапка не можел да ја разбере, па продолжил со диверзантските акции.
Поради членството во Бугарската комунистичка партија, Вапцаров паднал во немилост на профашистичите реакционерни сили во Бугарија. Најпрвин, во [[1933]] година, тој бил тепан од страна на функционери на [[ВМРО]] поради неговите политички дејствувања. Според сведоштвото на [[Георги Караславов]] искажано во „Средби и разговори со Никола Вапцаров“ (Софија, 1961), припадниците на [[ВМРО (појаснување)|ВМРО]] на [[Иван Михајлов]] извршиле неуспешен [[атентат]] врз Вапцаров на патот меѓу [[Горна Џумаја]] и [[Бараково]], кога „непознати“ лица пукале во Вапцаров, но не успеале да го погодат. Најпрвин, Караславов сметал дека причината за атентатот била тоа што Јонко Вапцаров бил „протогеровист“ и противник на михаиловистите или пак можеби поради тоаш што Никола му помагала на својто татко. Меѓутоа, самиот Никола Вапцаров му кажал дека обидот за убиството бил поради неговата [[комунист]]ичка активност во [[фабрика]]та во која што работел.<ref>Гане Тодоровски, „Животот и делото на Никола Јонков Вапцаров“, во: Никола Ј. Вапцаров, ''Песни''. Скопје: Македонска книга, Мисла и Култура, 1988, стр. 11-12.</ref> По неуспешниот атентат врз него, Вапцаров напишал писмо до [[Ванчо Михајлов]], прашувајќи го зашто сакаат да го убијат, а овој настан подоцна го инспирирала да ја напише стихотворбата „Песна“.
 
Поради членството во Бугарската комунистичка партија, Вапцаров паднал во немилост на профашистичите реакционерни сили во Бугарија. Најпрвин, во [[1933]] година, тој бил тепан од страна на функционери на [[ВМРО]] поради неговите политички дејствувања. Според сведоштвото на [[Георги Караславов]] искажано во „Средби и разговори со Никола Вапцаров“ (Софија, 1961), припадниците на [[ВМРО (појаснување)|ВМРО]] на [[Иван Михајлов]] извршиле неуспешен [[атентат]] врз Вапцаров на патот меѓу [[Горна Џумаја]] и [[Бараково]], кога „непознати“ лица пукале во Вапцаров, но не успеале да го погодат. Најпрвин, Караславов сметал дека причината за атентатот била тоа што Јонко Вапцаров бил „протогеровист“ и противник на михаиловистите или пак можеби поради тоаш што Никола му помагала на својто татко. Меѓутоа, самиот Никола Вапцаров му кажал дека обидот за убиството бил поради неговата [[комунист]]ичка активност во [[фабрика]]та во која што работел.<ref>Гане Тодоровски, „Животот и делото на Никола Јонков Вапцаров“, во: Никола Ј. Вапцаров, ''Песни''. Скопје: Македонска книга, Мисла и Култура, 1988, стр. 11-12.</ref> По неуспешниот атентат врз него, Вапцаров напишал писмо до [[Ванчо Михајлов]], прашувајќи го зашто сакаат да го убијат, а овој настан подоцна го инспирирала да ја напише стихотворбата „Песна“.
Вапцаров бил противник на [[Фашизам|фашизмот]] и неговите политички заложби биле настроени против таа [[идеологија]]. Раководителот на пиринското [[партизан]]ско движење, [[Никола Парапунов]], го поканил да се приклучи во раководството на движењето, ценејќи ги неговите диверзантски и разузнавачки акции врз важни објекти со кои се служеле фашистите во [[Бугарија]]. Вапцаров ја прифатил поканата, но не добил дозвола од раководството на Централниот комитет на [[Бугарската работничка партија (комунисти)|Бугарската работничка партија]] (комунисти). Вапцаров таа постапка не можел да ја разбере, па продолжил со диверзантските акции.
 
ВоКако [[1940]]соработник година,на Вапцароввоената собиралорганизација потписина низБугарската комунистичка партија, на [[Пиринска4 Македонија|Пиринскомарт]] во т.н. „[[Соболева акција1942]]“. Поради тоагодина, тојВапцаров бил уапсен, осудензаедно и интерниран восо [[ГодечАтанас Романов]]. По враќањето од Годеч (септемврии [[1941Антон Попов]], г.)по зелшто учествобил воподложен саботажитена противизмачување германската војска, во снабдувањето соод [[оружјеполиција]],та во набавкататекот на документичетири имесеци.<ref>Гане воТодоровски, обезбедувањето„Животот собии заделото илегалците.на КакоНикола соработникЈонков наВапцаров“, военатаво: организацијаНикола наЈ. Бугарската комунистичка партијаВапцаров, во''Песни''. [[1942]]Скопје: годинаМакедонска билкнига, фатенМисла оди бугарскитеКултура, власти1988, заедностр. 17-18.</ref> Заедно со [[Атанаспоголема Романов]] игрупа [[Антон ПоповАнтифашизам|антифашисти]]., Вово [[судски процес против ЦК БРП|судскиот процес против ЦК БРП]], Вапцаров бил осуден на [[смртна казна]], без право на жалба. Под притисок на своите роднини, Никола напишал молба за помилување, која гласела:<ref>ЦВА, ф.16, оп.ІІ, а.е.112, л.329</ref>
 
„До Негово величество царот - Софија
Ред 37:
Никола Иванов Вапцаров. Централен затвор”.
 
И покрај тоа, на 23 јули 1942 година, македонскитево писатели11 часот, во присуство на најбилските, на Вапцаров и на другите осудени им била прочитана пресудата. Истата вечер, во 21 часот и 10 минути, Никола Вапцаров и [[Антон Попов]], заедно со четворица други бугарски [[комунисти]],<ref>Гане Тодоровски, „Животот и делото на Никола Јонков Вапцаров“, во: Никола Ј. Вапцаров, ''Песни''. Скопје: Македонска книга, Мисла и Култура, 1988, стр. 18.</ref> биле стрелани во дворот на една софиска касарна од страна на бугарските власти. Осврнувајќи се на судењето на нејзиниот син, мајка му на Никола Вапцаров во своите „Спомени за мојот син“, објавени во [[Софија]], во 1960 година, запишала: „Нема [[бог]], не може да има. Ако имаше, тој ќе ме слушнеше. Јас толку од срце се молев да ми го спаси синот, мојот син, кој се бореше за среќата на народот, но тој не ме слушна. Или пак, ако го има, тој е ѕвер... Го уништив во своето срце бога, но најдов во зборовите на Никола повеќе вистина: 'Ако треба, и ти ќе умреш за таа идеја' - така ми рече тој. И тие негови зборови за мене станаа смисла на животот.<ref>Гане Тодоровски, „Животот и делото на Никола Јонков Вапцаров“, во: Никола Ј. Вапцаров, ''Песни''. Скопје: Македонска книга, Мисла и Култура, 1988, стр. 9-10.</ref>
 
По промената на односот на БКП кон македонското прашање, комунистичката власт во Бугарија се обидела да го искористи талентираниот писател за зацврстување на сопствениот авторитет, при што во [[1963]] година бил изработен фалсификат на еден партиски протокол за божемното членство на Никола Вапцаров во партиската организација на БКП во селото [[Стоб]].<ref>http://www.epochtimes-bg.com/2008-03/2008-12-22_08.html</ref>