|
[[Податотека:Kapitolinischer Pythagoras adjusted.jpg|thumb|Питагора (582 п.н.е.-496 п.н.е., старогрчки (јонски) математичар и филозоф]]
'''Питагора''' (582 п.н.е. – 496 п.н.е., на [[грчки јазик|грчки]]:
Πυθαγόρας) бил [[Јонија|јонски]] [[математика|математичар]] и [[филозоф]], роден на островот [[Самос]], најпознат по формулирањето на [[Питагорова теорема|Питагоровата теорема]].
==Биографија==
Познат како "татко на бројките", тој имал значаен придонес во [[Филозофија|филозофските]] и [[Религија|религиозните]] предавања во доцниот [[6 век]]. Затоа што легенда и нејаснотии го замаглуваат неговото дело уште повеќе отколку кај други пред-[[Сократовци]], тешко може да се зборува со сигурност за неговиот живот и неговите предавања. Питагора и неговите следбеници верувале дека сѐ е поврзано со [[математика]], и чувствувале дека сѐ може да се предвиди и измери со помош на ритмични [[циклус|циклуси]].
Бидејќи неговото дело е завиткано во легенди и нејаснотии, тешко може да се зборува со сигурност за неговиот живот и за неговите предавања. Познато е дека го напуштил родниот остров и отпатувал за [[Египет]], каде што се запознал со неговата [[култура]], особено со [[религија]]та и [[наука]]та. Потоа отишол во Голема Грција (денешна [[Јужна Италија]] и [[Сицилија]]), каде што цутеле многу самостојни градови во кои била развиена науката и [[филозофија]]та и се населил во градот [[Кротон]] каде што го основал Питагорејскиот сојуз, другарство на политички и идејни истомисленици. Тоа било тајно друштво и работите во него се чувале во тајност од останатите луѓе. Таму владеела строга дисциплина и послушност на учениците кон Питагора.
==Филозофски погледи==
ПитагораПознат гокако напушта„татко родниотна остров и патува за Египет каде што се запознал со неговата културабројките“, особеноПитагора соимал неговатазначаен религија и наука. Потоа одипридонес во Голема Грција (денешна Јужна Италија[[Филозофија|филозофските]] и Сицилија)[[Религија|религиозните]] каде што цутеле многу самостојни градовипредавања во коидоцниот била[[6 развиенавек]]. наукатаТој и филозофијата.неговите Питагораследбеници северувале населилдека восѐ градоте Кротонповрзано каде што го основал Питагорејскиотсо сојуз[[математика]]та, другарствои начувствувале политичкидека исѐ идејниможе истомисленици.да Тоа било тајносе друштвопредвиди и работитеизмери восо тоапомош друштво се чувале во тајност одна останатитеритмични луѓе[[циклус|циклуси]]. Таму владеела строга дисциплина и послушност кон Питагора. Тој сметал дека во основа на светот е бројот и дека сîсè може да се претстави преку [[Број|бројот]] (ова можеби го прифатил како тврдење кога се запознал со египетските верувања). Да ги запознаеме стварите и појавите значи да го запознаеме нивниот број. Од своја страна, законитоста на светот се изразува со бројни односи или пропорции. Питагорејците тоа го илустрирале со тоа што бројот еден го претставувале со точка, два со [[линија]], три со [[триаголник]], а четири со [[пирамида]]. Со тоа ја поврзале аритметиката[[аритметика]]та со геометријата[[геометрија]]та. Понатаму, тие развиле своебразна [[мистика]] на броевите. Најважни броеви биле 1, 2, 3 и 4 кои ја чинат светата четворка со која се колнеле, кои кога ќе се соберат даваат десетка која имала особено значење и светост. Така, бројот и пропорцијата владеат со светот. Питагора и неговите ученици со особен мистичен занес и енергија се фрлиле на изучување на математиката[[математика]]та во која постигнале значајни резултати. Ним им се препишува откритието на [[Питагорова теорема|Питагорината теорема]] и на [[Ирационални броеви|ирационалните броеви]]. Според нив, и [[Космос]]от е уреден како од некој божествен математичар. Тие сметале дека постојат 10 [[небесни тела]]: петте [[планети]] што тогаш биле познати: [[Сонце]]то, [[Месечина]]та, [[Земја]]та, [[Млечниот пат]], а десеттото го нарекле „антипод“ (таму се одело со нозете нагоре). Движејќи се со строга правилност по своите десет сфери околу божествениот [[оган]], овие тела произведувале небесна [[хармонија]] која можат и од неа да паднат во [[екстаза]] само оние што се посветени во тајните на Питагориното учење. Питагора и неговите ученици претерувале и застранувале во мистика, но нивниот занес и силна енергија со која ја проучувале математиката има трајна неодминлива научна вредност.<ref>Учебник по филозофија за четврта година по гимназиско образование</ref>
И Космосот е уреден како од некој божествен математичар. Постојат 10 небесни тела: пет планети што тогаш биле познати, Сонцето, Месечината, Земјата, Млечниот пат, а десеттото го нарекле антипод (таму се одело со нозете нагоре). Движејќи се со строга правилност по своите десет сфери околу божествениот оган, овие тела произведувале небесна хармонија која можат и од неа да паднат во екстаза само оние што се посветени во тајните на Питагориното учење.
Питагора и неговите ученици претерувале и застранувале во мистика, но нивниот занес и силна енергија со која ја проучувале математиката има трајна неодминлива научна вредност.
Питагора бил противник на физичката љубов за која сметал деак е штетна за човекот, зашто го заморува и му го скратува животот. Така, кога го прашале, кога човекот треба да му се препушти на љубовното задоволство, тој одговорил: „Секогаш кога сакаш да се потцениш“.<ref>Јован Дучић, ''Благо Цара Радована'' (друго издање). Београд: Laguna, 2018, стр. 153.</ref>
== Наводи ==
{{наводи}}
* Учебник по филозофија за четврта година по гимназиско образование.
{{Нормативна контрола}}
|
