Назнака за дигитални објекти: Разлика помеѓу преработките

 

Меѓутоа, за разлика од URL-адресите, системот DOI не е отворен за секого. Право на негово користење имаат само организации кои ги задоволуваат договорните барања и сакаат да платат за да можат да доделуваат DOI-назнаки.<ref name="dd">{{цитирано списание|title=Digital Object Identifiers: Promise and problems for scholarly publishing|first1=Lloyd A.|last1=Davidson|first2=Kimberly|last2=Douglas|year=1998|month=December|journal=Journal of Electronic Publishing|volume=4|issue=2|doi=10.3998/3336451.0004.203}}</ref> Системот DOI се применува преку сојуз од регистарски агенции чиишто активности ги усогласува Меѓународната задолжбина за DOI (International DOI Foundation),<ref>{{цмс|url=http://www.doi.org/index.html |title=Welcome to the DOI System |publisher=Doi.org |date=28 јуни 2010 |accessdate=7 август 2010}}</ref> која е творец на системот и раководи со него. Системот DOI наоѓа прназивна во низа издавачки активности од 2000 г. Наваму. До крајот на 2009 г. издадени се околу 43 милиони DOI-називи од страна на 4.000 организации.<ref>{{цмс|url=http://www.doi.org/factsheets/DOIKeyFacts.html |title=DOI System Factsheet |publisher=Doi.org |date=15 декември 2009 |accessdate=2 февруари 2010}}</ref>

DOI-називот има облик на [[низа (информатика)|низа од знаци]] поделена на два дела: префикс и наставка. Префиксот го означува регистраторот на називот, а наставката ја бира самиот регистратор и го претставува поединечниот објект со тоа DOI. Во овие низи се допуштени речиси сите важечки [[уникод]]ни знаци, кои се толкуваат подеднакво без оглед на тоа дали се внесени со мали или големи букви.

 

 

DOI-називита можат да означуваат творечки дела (текстови, слики, аудио и видео сниимки, програми) како во електронски, така и во физички облик, претстави и апстрактни дела<ref name=doifaq2>{{цитирано списание |url=http://www.doi.org/faq.html#1 |title=Frequently asked questions about системот DOI: 2. What can be identified by a DOI-назив? |accessdate=23 април 2010 |date=подновено на 17 февруари 2010 |publisher=International DOI Foundation}}</ref> како дозволи, странки во исплата или достава при деловно работење и тн.

 

==Можности и предности==

 

Системот Handle води сметка DOI-називот на еден објект да не се заснова на било какви променливи атрибути на објектот како физичко место на чување и сопственост, атрибутите да се шифрирани во метаподатоците наместо во самото DOI-назив, и да нема два објекта со исто DOI-назив. Бидејќи DOI-називита се кратки низи од знаци, тие се читливи за корисниците, можат да се прекопираат во текст, и да влезат во одредбите на [[URI]]. Механизмот за упатување на DOI-називи работи позадински, така што корисниците можат да комуницираат со него како со секоја друга служба. Изработен е со [[отворена архитектура|отворени архитектури]], incorporates [[Computational trust|trust mechanisms]], и предвиден е да работи непоколебливо и флексибилно за да може да се прилагоди на потребите на новите прназивни на системот. Упатната функција на DOI-називот може да се користи со [[OpenURL]] за да се избере најсоодветното место на пристап до објектот, во зависност од тоа каде се наоѓа корисникот што побарува.<ref>{{цитирано списание|first1=Susanne|last1=DeRisi|first2=Rebecca|last2=Kennison|first3=Nick|last3=Twyman|title=Editorial: The what and whys of DOIs|journal=PLoS Biology|volume=1|issue=2|page=e57|year=2003|doi=10.1371/journal.pbio.0000057|pmid=14624257|pmc=261894}}</ref> Меѓутоа, и покрај оваа способност, библиотекарите се незадоволни од системот бидејќи ги упатува корисниците на места што наплаќаат за документите, додека истите се нудат бесплатно на други места.<ref>{{цитирана книга|contribution=Open access to scientific and technical information: the state of the art|first=Jack|last=Franklin|title=Open access to scientific and technical information: state of the art and future trends|editor1-first=Herbert|editor1-last=Grüttemeier|editor2-first=Barry|editor2-last=Mahon|publisher=IOS Press|year=2003|page=74|url=http://books.google.com/?id=2X3gW1lUvN4C&pg=PA74#v=onepage&q|isbn=9781586033774}}</ref>

Содржинскиот модел indecs му служи на системот DOI за да здружува метаподатоци со објекти. Сите DOI-називи имаат мало заедничко јадро од метаподатоци на кое потоа му се додаваат други податоци, кои може да бидат јавни или со ограничен пристап. Регистраторите можат да ги менуваат податоците во DOI-називита во секое време со измена на информациите за некое издание или кога ќе се промени URL-адресата.

 

== Поврзано ==

 

* [[Постојана врска]] (''Permalink'')

* [[PURL]] („Доследен универзален ресурсен пронаоѓач“)

== Надворешни врски ==

* {{официјална|http://doi.org/}} {{en}}

* [http://www.handle.net/ Системот Handle] {{en}}

* [http://datacite.org/ DOI-регистарска агенција за податоци] {{en}}