Повлекување на српската војска преку Албанија: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
Нема опис на уредувањето
Ред 4:
== Причини ==
 
По неочекуваната победата на српската војска врз [[Австро-Унгарија|австроунгарските сили]] во [[1914]] година, под команда на фелдмаршалот [[Аугуст фон Макензен]], засилени со војска од над 500.000 припадници на Единаесетата германска армја, со 10 ескадрили на авиони, бројната речна флота на [[Дунав]] и современото оружје од [[Германија]], Австроунгарските балкански трупи на [[6 октомври]] [[1915]] извршиле силна инвазија. Отпорот на српската војска бил залуден до [[15 октомври]] под налет на [[ВентралниЦентрални сили|ВентралнитеЦентралните сили]] биле заземени [[Белград]], [[Смедерево]], [[Пожаревац]] и [[Голубац]], по што српската војска била принудена на повлекување кон југот.
 
Во интересите на сојузниците Србија по победите во 1914 била од интерес зз повлекување на дел од австроунгарските и германските сили како од [[Западен фронт (Прва светска војна)|Западниот фронт]], така и од [[Источен фронт (Прва светска војна)|Источниот]], но во интерс на сојузниците било и [[Бугарија]] да се вовлече на својата страна.
 
УшреУште на почетокот на август, сојузниците уште еднаш се потрудиле да ја наговорат Бугарија на влез во војна против [[Турција]], ветувајќи дека воено ќе го окупира источниот дел на [[Вардарска Македонија]] и дека на Србија нема да ѝ допуштат проширување на запад додека не ја предаде ветената територија. Истовремено, на [[Софија]] ѝ ебило нудено територијално проширување во [[Егејска Македонија]], [[Тракија]] и [[Добруџа]].
 
Соочена со претстоечкиот напад на Централните сили, со претешки дипломатски притисок од сојузниците и можноста да биде обвинетазаобвинета за евентуален пораз на балканскиот[[Балкански фронт|Балканскиот фронт]], српската влада на [[1 септември]] [[1915]] година изјавила дека со „болка во срцето го отстапува, не одрекувајќи се национално од Македонија, она што сојузниците го бараат, речисицела линија од [[1912]] година, под услов Бугарија во најкраток рок со сите сили да ја нападне Турција.<ref>Петар Опачић, „Србија и Солунски фронт“,Књижевне новине, Београд, 1984, стр. 19 - 20.</ref>
 
Бугарската влада истовремено преговарала и со [[Централните сили]], одлучувајќи конечно да ја прифати нивната понуда – цела [[Македонија]] и делови од Србија до [[Велика Морава]]. Покрај останатото, таа одлука била и резултат на упорната „подземна работа“ на придобивање на Бугарија, која [[Виена]] ја интензивирала.<ref>Мира Радојевиќ, Љубодраг Димиќ, Србија у Великом рати 1914 -1918, Слово љубве - Буквибукс, Скопје, 2018, стр. 203.</ref>
 
На [[15 октомвроктомври]] [[1915]] година без објава на војнатавојна, две бугарски комплетни армии иги нападнале и потиснале слсбите српскисрпските сили во долината на [[Јужна Морава]] кај [[Врање]], а до [[22 октомври]] ги зазеле [[Куманово]], [[Штип]], [[Скопје]], ја прекинале моравско-вардарска комуникација и оневозможиле повлекување на српската војска кон [[Грција]].
 
На тој начин, српската војска и бегалците кој го сочинувал народот што се повлекувал пред страотите на окупацијата се нашле во безизлезна ситуација на територија на [[Косово и Метохија]]. Под притисок од добро вооружен, поткрепен со добро снабдување и свежи сили троен непријател, српските сили кои не ја добиле очекувана подршка од сојузниците, по епидемија на [[тифус]], со лошо вооружување и недостаток на оружје, муниција, храна и медицинска опрема били пред потполн пораз.
 
Врховна команда на српската војска на [[24 ноември]] [[1915]] година одлучила војската да ја повлече преку [[Албанија]] на [[Јадранско море]]. Таа одлука била донесена по неуспешеннеуспешниот обид војската да се повлече по долината на [[Вардар]] поради прпдоротпродорот на бугарските армији. Таа одлука се сметала за единствена можна, бидејќи капитулација била категорично неприфатлива заштобидејќи би значела крај на државата, а предлогот на војводата [[Живојин Мишиќ]] да се изврши контранапад бил одбиен поради реалната слика на силите. Според договорот со сојузниците, српските сили ќетребало биледа бидат пречекани од сојузниците штокои ќе им овозможи опоравок иовозможат приклучување на Солунскиот фронт. Во меѓувреме српската влада постигнала договор со претседателот на албанската влада [[Есад -паша]] за слободан премин на војската преку Албанија. Српската војска и бегалците на чело со српската влада.
 
По оваа одлука на чело со српската влада со нејзиниот претседател [[Никола Пашиќ]] и кралот Петар I, српската војска и бегалците тргнале во еден од најужасните егзодуси во [[20]] век.