Отоманско Царство: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
с Bjankuloski06 ја премести страницата Отоманско царство на Отоманско Царство
сНема опис на уредувањето
Ред 61:
'''Отоманско Царство''' или '''Османлиско Царство''' ([[Отомански турски јазик|отомански турски]]: دولتْ علیّه عثمانیّه ''Devlet-i Âliye-yi Osmâniyye'';<ref>[http://www.twareekh.com/images/upload/aboutus/ottmani10liras1334F-.jpg Ottoman banknote with Arabic script]</ref> [[турски јазик|турски]]: ''Osmanlı İmparatorluğu''), исто така од современите историчари позната и како ''Турска Империја'', претставувала мултиетничка држава што постоела во периодот од [[1299]] до [[1922]] година, или вкупно 624 години<ref>Султанатот бил аболициран на 1 ноевмри, 1922. [[Мехмед VI]], последниот отомански султан, бил протеран од Константинопол на 17 ноември, 1922.</ref> како империјална [[монархија]], или до [[24 јули]] [[1923]] година, [[де јуре]] како држава<ref>Со [[Договорот од Лозана]] (потпишан на 24 јули, 1923) новата турска држава (сè уште не Република, која била прогласена подоцна на 29 октомври, 1923) со седиште во [[Анкара]] е меѓународно призната како наследничка на отоманската држава.</ref>.Таа била наследена од страна на [[Република Турција]],<ref>[http://wwi.lib.byu.edu/index.php/Treaty_of_Lausanne Full текст на Договорот од Лозана (1923)] {{en}}</ref>која официјално била прогласена на [[29 октомври]] [[1923]] година.
 
Таа е една од најголемите империи што кога било владееле со границите на [[Средоземно Море|Средоземното Море]]. Во својот зенит, таа се простирала на териториите на [[Анадолија]], [[Блиски Исток|Блискиот Исток]], делови од [[Северна Африка]] и [[југоисточна Европа]]. Била основана од страна на [[турскитуркиски народи|туркиското]] племе [[Огузи]] во западна [[Анадолија]], а на нејзино чело стоела [[Отоманска династија|Османлиската династија]]. Основач на династијата бил [[Осман I]] (неброејќи го неговиот татко [[Ертугрул]]), иако како династија не била прогласена сѐ до [[1383]] година кога [[Мурат I]] се самопрогласил за [[султан]]. Дотогаш, владетелите се нарекувале [[бег]]ови или поглавари. Според династијата, и народот се нарекувал [[Османлии|Турци-Османлии]].
 
Отоманската Империја своето име го добила по својот основач, првиот [[султан]] [[Осман I]]. На [[турски јазик]], Осман се вика Отоман (''Uthmān'') од каде доаѓа и името на Отоманската Империја. Во дипломатијата, многу често била нарекувана и [[Висока Порта]] или само ''Порта'', кое води потекло од [[француски јазик|францускиот]] превод за зборот ''Баб'и'али'' ([[турски јазик|турски]]: ''Bâb-i-âlî'') кое значи „висока капија“, според интегрирањето на империјата од [[Европа]] во [[Азија]].
Ред 72:
==== Периодот од создавањето до интерегнумот ====
{{Историја на Отоманската Империја}}
Почетокот на создавањето на Отоманската Империја се карактеризира со постојани [[Отоманско-византиски војни]] кои траеле околу 1,5 век. Потеклото на [[Отоманци]]те може да се проследи назад во [[11 век]], кога на територијата на [[Анадолија]] опстојувале неколку мали муслимански емирати со [[ТурскиТуркиски народи|турскотуркиско потекло]]. Главната цел на овие т.н. [[анадолски бејлици]] била да ги одбранат своите територии од страна на [[Византија]]. Во текот на тој период, во освоените земји во Анадолија се населиле голем број на [[турскитуркиски народи]].<ref>{{цитирана книга |last=Malcolm Holt |first=Peter |coauthors= Ann K. S. Lambton, Bernard Lewis |title=The Cambridge History of Islamy |year=1977 |publisher=Cambridge University Press |isbn=0-5212-9135-6 |pages=231–232 }}</ref>Меѓутоа, во [[1073]] година и по победата на [[Селџучка Империја|Селџучкото Царство]] во [[Битка кај Манцикерт|битката кај Манцикерт]], овие анадолски бејлици добиле можност да прогласат своја независност од [[Селџуци]]те. Меѓу овие помали кнежества било и кнежеството со престолнина во [[Согут]]. Тоа било предводено од страна на [[Ертугрул]]. Кога во [[1281]] година починал, неговиот син [[Осман I|Осман]] станал негов наследник. Многу бргу по ова, новиот лидер се прогласил за врховен бег и основал нова династија, наречена според него [[Османлиска династија]]. Така, Осман станал првиот владетел на Османлиската Империја во [[1299]] година.<ref>{{цитирана книга |last=Bideleux |first=Robert |coauthors=Ian Jeffries |title=A history of eastern Europe: crisis and change |year=1998 |publisher=Routledge |isbn=0-4151-6111-8 |pages=62 }}</ref>Во [[1265]] година, византискиот град [[Согут]] бил заземан од страна на Осман бег.<ref>{{цитирана книга|last=Parker|first=Geoffrey|title=Compact History of the World|location=London|publisher=Times Books|year=2005|pages=71}}</ref>По падот на [[Согут]], териториите на Осман започнале да се прошируваат на сметка на [[Византија]]. Во исто време, [[Осман I]] успеал да покори и неколку соседни турски емирати и племиња. Кон почетокот на [[13 век]], Осман започнал со опсади на неколку важни византиски тврдини. Така бил заземан [[Јенишехир]], а по ова паднала [[Бурса]] и [[Никеја]] (денешен [[Изник]]), најголемиот византиски град во [[Анадолија]]. [[Бурса]] паднала во [[1326]] година, непосредно пред смртта на Осман.
 
Наследник на Осман станал неговиот син [[Орхан I]]. Тој продолжил со проширување на своите територии на сметка на [[Византија]]. Така во [[1331]] година [[Опсада на Никеја (1331)|паднала Никеја]], а во [[1337]] [[Опсада на Никомедија|паднала Никомедија]]. [[Бурса]] станала новата престолнина на [[султанат]]от. Во негово време, земјата започнала да се организира како држава во која биле пуштени односно изработени првите ковани пари, била направена модернизирана војска и слично. Орхан се оженил за Теодора, ќерка на византискиот принц [[Јован VI Кантакузин]]. Во [[1346]] година Орхан отворено го подржал Јован VI во симнувањето од престолот на [[Јован V Палеолог]]. Кога тој дошол на престолот, на Отоманците им било дозволено да го [[Падот на Галиполи|окупираат]] напуштениот [[Галиполи]]. Во следната деценија, Отоманците започнале колонизација на [[Тракија]] со [[Муслимани|муслиманско население]]. Сепак, [[Византиски владетели|византискиот император]] бил принуден да потпише договор со Орхан, според кој [[Византија]] ја признала загубата на [[Тракија]].
Ред 217:
Државното уредување во Отоманската Империја се засновувалo на многу едноставен систем кој имал два главни центри: воената администрација и државната администрација. [[Султан]]от ја имал највисоката позиција во системот, како врховна глава на целата империја. Граѓанскиот систем бил базиран на локалните административни единици врз основа на карактерот на регионот. Отоманците практикувале систем во земјата (исто како и [[Византиската Империја]]) во кој имале целосна контрола врз свештенството. Одредени предисламски турски традиции од исламски [[Иран]], кои продолжиле да се практикуваат, оставиле важно место во отоманските административни кругови.<ref>Norman Itzkowitz, ''Ottoman Empire and Islamic Tradition'' p.38.</ref>Според отоманското општество и разбирање, примарната одговорност на државата била да го брани и да го прошири во земјата [[ислам]]от, како и да се обезбеди безбедност и хармонија во рамките на своите граници еден општ контекст на династичкиот суверенитет на управување.
 
[[Отоманска династија|Отоманската династија]] или ''Куќата на Осман'', по потекло имала туркиски карактер. Со текот на времето, династијата ги изгубила својот [[турскитуркиски народи|туркиски карактер]], главно поради тоа што голем број на султани се оженувале со различни етноси, па дури и различни по вероисповед.<ref name="Donald"/>На единаесет пати султанот бил симнуван од престолот затоа што од страна на неговите непријатели во империјата претставувал директна закана. Во текот на историјата на Отоманската Империја, имало само два обиди за соборување на владеачката отоманска династија од престолот.
 
[[Податотека:Thomas allom, c1840, The Enterance to Divan.png|thumb|left|''Баб-и Али'', [[Висока порта|Високата порта]]]]
Ред 327:
Официјалната [[религија]] во Османлиската Империја бил [[ислам]]от, а званично империјата од [[1517]] до [[1922]] година била прогласена за исламска држава, кога калифатот бил формално напуштен и сите негови ингиренции биле дадени на турскиот парламент.
 
Пред да се воведе [[ислам]]от, процес кој во голема мера започнал да се спроведува по победата на [[Абасиди]]те по [[Битка кај Талас|битката кај Талас]] во [[751]] година и која битка обезбедила големо влијание на Абасидите врз турските народи во [[Средна Азија]], различните [[турскитуркиски народи]] го практикувале [[шамантизам|шаманизмот]]. По таа битка, голем број на различни турски племиња, вклучувајќи ги и [[Огузи]]те, кои биле предци на [[Селџуци]]те и [[Отоманци]]те, започнале да го прифаќаат исламот како своја официјална [[религија]]. Со започнувањето на нивната инвазија, кон [[11 век]] тие го донеле исламот во [[Анадолија]].
 
ОтоманскатаИимперија во принцип ги толерирала [[христијанство|христијанските религии]] и [[јудаизам|јудаизмот]]. Сепак постоела нееднаквост на верската слобода поради кое немуслиманското население, според законот на [[шеријат]]от, морало да плаќа данок кој се викал [[џизија]], но затоа не се регрутирале за походите и можеле непречено да формираат семејства и да напредуваат, додека муслиманските семејства пред и после походите останувале без свои членови кои гинеле во разни битки. Знаејќи го овој факт, немуслиманското население не се бунело поради овој дополнителен данок. Во времето кога било дозволено да се создаваат т.н. ''милети'', најголемата немуслиманска верска група, [[Православие|православната]], добила огромни привилегии во областа на политиката и трговијата, но сепак морала да плаќа повисоки даноци на државата од муслиманските поданици.<ref>"[http://www.loyno.edu/history/journal/1998-9/Krummerich.htm The Divinely-Protected, Well-Flourishing Domain: The Establishment of the Ottoman System in the Balkan Peninsula]", Sean Krummerich, [[Loyola University New Orleans]], ''The Student Historical Journal'', volume 30 (1998–99</ref><sup><small>,</small></sup><ref>[http://www.globaled.org/nyworld/materials/ottoman/turkish.html Turkish Toleration], [[The American Forum for Global Education]]</ref>