Википедија

Маж: Разлика помеѓу преработките

Интерактивен преглед на историјата
[проверена преработка][проверена преработка]
← Постаро уредувањеПоново уредување →
Избришана содржина Додадена содржина
НагледноВикитекст
Нема опис на уредувањето
Нема опис на уредувањето
Ред 8:
 
== Возраст и терминологија ==
Терминот '''''машкост''''' се користи за да се опише период во животот на човек од машки пол откако тој помине низ [[Пубертет|пубертепубертет]]<nowiki/>т  и ги има добиено машките секундарните полови карактеристики. Терминот ''машкост'' е поврзан со [[Мажественост|мажественоста]] и се однесува на машките родови улоги.
 
== Биологија и пол ==
Кај човечките суштества постои [[полов диморфизам]] во однос на многу карактеристики, многу од кои немаат директен линк со репродуктивната способност. Повеќето изрази на полов диморфизам кај луѓето се во однос на висината, тежината и телесната структура, иако секогаш постојат примери кои не ја следат целокупната шема. На пример, мажите имаат тенденција да бидат повисоки од жените, но постојат многу луѓе од двата пола кои се со средна висина.
 
За време на почетокот на феталниот развој, ембрионите и од двата пола изгледаат полово-неутрални. Како и во случаите без два пола, како што се видовите кои [[Бесполово размножување|се размножуваат бесполово]], полово-неутралниот изглед е поблиску до женскиот изглед. Фетусот обично се развива во машки ако е изложен на значителен износ на [[тестостерон]] (типично бидејќи фетусот има Y хромозом од таткото). Инаку, фетусот стандардно се развива во женски, обично кога фетусот има Х хромозом од таткото, но исто така и кога таткото не придонесе ниту X ниту Y хромозом.
 
Некои примери за машки секундарни полови карактеристики кај луѓето, оние стекнати откако момчињата стануваат мажи, па дури и подоцна во животот, се:
Ред 17 ⟶ 19:
* повеќе влакна на лицето
* поголеми раце и нозе
* пошироки [[Рамо|рамени]]<nowiki/>ци и гради
* поголем череп и [[Коска|коскена]] структура<br>
* поголема [[Мускул|мускулна]] маса
Ред 25 ⟶ 27:
 
=== Полови карактеристики ===
Во човештвото, полот на поединецот е генерално утврден во времето на [[оплодување]] од страна на генетскиот материјал во [[Сперматозоид|сперматсперматозоидот]]<nowiki/>озоидот. Ако сперма со [[Х хромозом|X хромозом]] ја фертилизира [[Јајце клетка|јајце клетката]], детето ќе биде девојче (XX); ако сперма со [[Y хромозом]] ја фертилизира јајце клетката, детето ќе биде машко (XY). Лицата чија анатомија или хромозомски состав се разликува од овој модел се нарекуваат [[Интерсексуалност|интерсексуални]].
 
Ова е познато како XY систем на полово определување и е типичен за повеќето цицачи, но постојат и неколку други [[Одредување на пол|системи за одредување на пол]]<nowiki/>от, вклучувајќи и некои кои не се генетски.
 
Терминот ''основни полови карактеристики'' се однесува на видот на [[гамета]]та која [[Гонада|гонадата]] ја произведува: [[Јајчник|јајниците]] произведуваат јајце клетки кај женските, а [[тестис]]от произведува сперма клетки кај машките. Терминот ''секундарни полови карактеристики'' се однесува на сите други полови разлики кои играат директна улога во обединувањето на спермата и јајце клетката.
Ред 37 ⟶ 39:
 
=== Полови хормони ===
Кај цицачите, [[Хормон|хормони]] кои влијаат врз половата диференцијација и развој се андрогените (главно [[тестостерон]]<nowiki/>от), кои го стимулираат подоцнежниот развој на јајниците. Во полово недиференцираниот ембрион, тестостеронот го стимулира развојот на вулфианските канали, пенисот и затворањето на лабиоскроталните набори во скротумот. Друг значаен хормон за половата диференцијација е aнти-мјулеринскиот хормон, кој го инхибира развојот на мјулеринските канали.
 
=== Болести Здравје===
Главно, мажите страдаат од многу од истите болести како и жените. Иако помалку жени отколку мажи се родени (соодносот е околу 1:1.05), поради подолг животен век постојат само 81 мажи на возраст од 60 или погоре за секои 100 жени на иста возраст. Жените обично имаат подолг животен век отколку мажите.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.scientificamerican.com/article.cfm?id=why-is-life-expectancy-lo|title=Why is life expectancy longer for women than it is for men?|date=2004-08-30|publisher=Scientific American|accessdate=2009-10-17}}</ref> Ова се должи на комбинација од фактори: [[генетика]] (излишни и различни [[Ген|гени]] се присутни на [[Одредување на пол|половите хромозоми]] кај жените); [[социологија]] и особено изборите во однос на [[Здравје|здравјето]] (како [[самоубиство]]то или употребата на [[Цигара|цигари]] и [[Алкохолен пијалак|алкохол]]); присуството на женскиот хормон [[естроген]], кој има кардиопротективен ефект кај жените пред менопауза; и ефектот од високите нивоа на андрогени кај мажите. Од вкупниот број на човечката популација во 2015 година, имаше 101.8 мажи за секои 100 жени.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://unstats.un.org/unsd/demographic/products/dyb/dyb2015.htm|title=United Nations Statistics Division&nbsp;— Demographic and Social Statistics|accessdate=2017-02-04}}</ref>
Главно, мажите страдаат од многу од истите болести како и жените. Машкииот животен век е малку пократок од женскиот, иако разликата е намалена во последниве години.
 
== Машкост ==
Ред 49 ⟶ 51:
== Поврзано ==
* [[Шовинизам|Машки шовинизам]]
* [[Патријархат|Патријарх]]<nowiki/>ат
* [[Сексизам]]
 
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/wiki/Маж“