Википедија

Фикција: Разлика помеѓу преработките

Интерактивен преглед на историјата
[непроверена преработка][проверена преработка]
← Постаро уредувањеПоново уредување →
Избришана содржина Додадена содржина
НагледноВикитекст
Создадено преведувајќи ја страницата „Fiction“
Нема опис на уредувањето
Ред 1:
[[Податотека:Alice_par_John_Tenniel_30.png|десно|мини|Илустрација од ''[[Алиса во земјата на чудата]]'' од [[Луис Карол'']], покажуваќи го фиктивниот [[Протагонист|протоганист]] Алиса, играјќи фантастична игра на [[крокет]].]]
'''Фикцијата''' е класификацијатакласификација за секоја приказна или наратив изведен од имагинацијата—со други зборови, не се базира исклучиво наврз историјаисторијата или врз факт.<ref>"[http://www.merriam-webster.com/dictionary/fiction fiction]." Merriam-Webster.com. Merriam-Webster, Incorporated. 2015.</ref><ref>Sageng, Fossheim, & Larsen (eds.) (2012). ''[https://books.google.com/books?id=q_AVJXKbE4wC&pg=PA187&dq=events+places The Philosophy of Computer Games]''. Springer Science & Business Media. pp. 186-187.</ref><ref name="C. Hugh Holman 1990, p. 212">William Harmon and C. Hugh Holman ''A Handbook to Literature'' (7th edition). New York: Prentice Hall, 1990, p. 212.</ref> Фикцијата може да биде изразена во различни формати, вклучувајќи ги литературните [[Пишување|дела]], [[Драма|настапите во живо]], [[Филм|филмови]]<nowiki/>те, [[Телевизиска програма|телевизиските програми]], [[Анимација|анимации]]<nowiki/>те и [[Видеоигра|видео игри]]<nowiki/>те, иако терминот првично и најчесто се однесува на наративните форми на [[Книжевност|литература]]<nowiki/>та (види книжевна фикција),<ref>"[http://www.oxforddictionaries.com/definition/english/fiction Definition of 'fiction']." ''Oxford English Dictionaries'' (online). Oxford University Press. 2015.</ref> вклучувајќи ги [[Роман|романи]]<nowiki/>те, [[Новела|новелите]], [[Расказ|кратките раскази]] и драмите. Фикцијата повремено се користи во нејзината најтесна смисла со значење "книжевни наративи".<ref>M. H. Abrams, ''A Glossary of Literary Terms'' (7th edition). Fort Worth, TX: Harcourt Brace, 1999, p. 94.</ref>
 
Делото на фикција е дело на креативната имагинација, па целосната верност кон реалниот свет не е обично претпоставена од страна на нејзината публика.<ref name="litfiction">{{cite book|last=Farner|first=Geir|year=2014|title=Literary Fiction: The Ways We Read Narrative Literature|chapter=Chapter 2: What is Literary Fiction?|url=https://books.google.com/books?id=qXXHAgAAQBAJ&pg|publisher=Bloomsbury Publishing USA}}</ref> Затоа, невообичаено е да се очекува од фикцијата да претставува само [[Измислен лик|карактери]] кои се вистински луѓе или описи кои се фактички точни. Наместо тоа, контекстот на фикцијата, кој не се придржува кон реалниот свет, обично е сфатен како поотворен за [[Книжевна критика|толкување]].<ref>{{cite book|page=31|last=Culler|first=Jonathan|year=2000|publisher=Oxford University Press|title=Literary Theory: A Very Short Introduction|quote=Non-fictional discourse is usually embedded in a context that tells you how to take it: an instruction manual, a newspaper report, a letter from a charity. The context of fiction, though, explicitly leaves open the question of what the fiction is really about. Reference to the world is not so much a property of literary [i.e. fictional] works as a function they are given by interpretation.}}</ref> Ликовите и настаните во рамките на фиктивното дело, можат дури и да бидат поставено во нивен сопствен контекст целосно издвоен од познатиот свет: во независен фиктивен универзум. Фикцијата се смета за традиционална спротивност на не-фикцијатанефикцијата, чии креатори преземаат одговорност за презентирање само на историски и фактички вистини; сепак, разликата меѓу фикцијата и не-фикцијатанефикцијата може да биде тешка за утврдување, на пример, во посмодерната литература.<ref>Iftekharuddin, Frahat (ed.). (2003). ''[https://books.google.com/books?id=61w4hxtXnFUC&dq The Postmodern Short Story: Forms and Issues]''. Greenwood Publishing Group. p. 23.</ref>
 
== Формати ==
Ред 16:
 
== Жанровска фикција ==
Фикцијата најчесто се разложува на различни жанрови: подмножества на фикција, секој разликувајќи се по одреден обединувачки тон или стил, нарација, медиумска содржина или популарно дефиниран критериум. [[Научна фантастика|Научната фантастифантастика]]<nowiki/>ка, на пример, предвидува или претпоставува технологии кои не се реални во времето на создавањето на делото: романот ''Од земјата до месечината'' од [[Жил Верн]] беше објавен во 1865 година, а дури во 1969 година астронаутот [[Нил Армстронг]] слетал на месечината.
 
Историската фикција ги сместува имагинарните ликови во вистински историски настани. Во раниот историски роман, ''Уеверли од ''[[Волтер Скот|Валтер Скот]], фиктивниот лик Едвард Уеверли запознава лик од историјата, Бони Принц Чарли, и учествува во Битката на Престонпанс. Некои дела на фикција се во одредена мера пре-измислени врз основа на некоја првично вистинита приказна, или реконструирана биографија. Често, дури и кога фиктивната приказна се базира врз факт, можно е да има дополнувања и субстракции од вистинската приказна за да се направи приказната поинтересна.
 
Фиктивни дела кои експлицитно вклучуваат чудесни, магични, или научно невозможни елементи често се класифицирани под жанрот на фантазијата, вклучувајќи ги ''[[Алиса во земјата на чудата]]'' од [[Луис Карол'']], ''[[Хари Потер]]'' од [[Џ. К. Роулинг]] и ''[[Господарот на прстените (книга)|Господарот на Прстенитепрстените]]'' од [[Џ. Р. Р. Толкин'']]. Креаторите на фантазијата понекогаш воведуваат измислени суштества, како што се џиновите и самовилите.
 
== Книжевна фикција ==
Ред 32:
Реалистичната фикција обично вклучува приказна чија основна поставка (време и локација во светот) е реална и чии настани можат да се случат во реалниот свет; нереалистичната фикција, во контраст, често се поставува во целосно [[wiktionary:alternate universe|измислен]] свет, алтернативна историја на светот или некоја друга непостоечка локација или временски период, понекогаш дури и презентирајќи невозможна технологија или непочитување на законите на природата. Сепак, сите видови на фикција ја покануваат својата публика да истражува вистински идеи, прашања или можности во инаку имагинарно поставување, или со користење на нешто што се подразбира за реалноста за да се ментално изгради нешто слично на реалноста, иако се уште се разликува од неа.<ref group="note">As philosopher Stacie Friend explains, "in reading we take works of fiction, like works of non-fiction, to be about the real world—even if they invite us to imagine the world to be different from how it actually is. [Thus], imagining a storyworld does not mean directing one's imagining toward something other than the real world; it is instead a mental activity that involves constructing a complex representation of what a story portrays" (Friend, S., "The Real Foundation of Fictional Worlds", ''Australasian Journal of Philosophy'': [https://dx.doi.org/10.1080/00048402.2016.1149736]).</ref><ref group="note">The research of Weisberg and Goodstein (2009) revealed that, despite not being specifically informed that, say, the fictional character Sherlock Holmes, had two legs, their subjects "consistently assumed that some real-world facts obtained in fiction, although they were sensitive to the kind of fact and the realism of the story." ([https://www.researchgate.net/profile/Deena_Weisberg/publication/233656603_What_Belongs_in_a_Fictional_World/links/54aadcd90cf2ce2df668ca52.pdf Weisberg, D.S. & Goodstein, J., "What Belongs in a Fictional World?", ''Journal of Cognition and Culture'', Vol. 9, No. 1, (March 2009), pp. 69-78.])</ref>
 
Во однос на традиционалната поделба помеѓу фикцијата и нефикцијата, линиите денес најчесто се сфаќаат како нејасни, покажувајќи поголемо преклопување орколку меѓусебна исклученост. Дури и фикцијата често има елементи на вистината. Дистинкцијата меѓу двете можеби најдобро може да се дефинира од гледна точка на публиката, според која некое дело се смета за нефиктивно ако неговите луѓе, места и настани се сите историски или фактички вистинити, додека дело се смета за фиктивно ако тоа отстапува од реалноста во некоја од истите области. Дистинкцијата помеѓу фикцијата и нефикцијата е уште понејасна поради фактот што вистината може да се претстави преку имагинарни канали и конструкции, додека пак од друга страна, имагинацијата може да придонесе за значителни заклучоци за вистината и реалноста.{{Се бара извор|date=October 2017}}
 
Литерарниот критичар Џејмс Вуд тврди дека фикцијата бара креативен пронајдок, како и некој прифатлив степен на веројатност,<ref>Wood, James. 2008. ''How Fiction Works.'' New York. Farrar, Straus & Giroux. p. xiii.</ref> поим често енкапсулиран во терминот на поетот Семјуел Тејлор Колриџ: намерна суспензија на неверување. Исто така, самите бесконечни фиктивни можности ја покажуваат неможноста за целосно сознавање на реалноста, провокативно покажувајќи дека нема критериум за мерење на изградбата на реалноста.
 
== Видете исто така ==
* Карикатурист
* [[Измислен лик|Карактер]]
* Фиктивно пишување
* Псевдоисторија
 
== Белешки ==
Ред 46 ⟶ 40:
 
== Наводи ==
{{reflist|2}}
{{reflist|refs=<ref name="The Role of Narrative Fiction and Semi-Fiction in Organizational Studies">{{Cite journal | ssrn = 981296 | title = The Role of Narrative Fiction and Semi-Fiction in Organizational Studies | first1 = G. | last1 = Whiteman | first2 = N. | last2 = Phillips | journal = ERIM Report Series Research in Management | date = 13 December 2006 | issn = 1566-5283 }}</ref>
<ref name="subversive">George W. Young: ''Subversive Symmetry. Exploring the Fantastic in Mark 6:45-56''. Brill, Leiden 1999, p. 98, 106-109. {{ISBN|90-04-11428-9}}</ref>}}
 
== Користена литература: ==
* [[Умберто Еко|Eco, Umberto]] 2009 Година. [http://www.sss.ut.ee/index.php/sss/article/view/SSS.2009.37.1-2.04 ЗаOn онтологијатаthe наontology фиктивнитеof ликовиfictional characters: семиотичкиA semiotic пристапapproach]. ''ЗнакSign СистемиSystems СтудииStudies'' 37(1/2): 82-9882–98.
 
== Надворешни врски ==
{{Sister project links|wikt=fiction|commons=Category: Fiction|v=Collaborative play writing|n=no|s=no|b=no|voy=Fiction tourism}}
* [http://cle.ens-lyon.fr/anglais/kate-colquhoun-on-the-blurred-boundaries-between-fiction-and-non-fiction-166576.kjsp?RH=CDL КејтKate Colquhoun наon замаглениthe границитеblurred меѓуboundaries фикцијатаbetween иfiction неand non-фикцијаfiction]
* [http://talkingsilence.com Пример на Сериски Блог/расказот Магазин]
* [http://talkingsilence.com Example of a Serial Blog/Short Story Magazine]
* [http://philpapers.org/archive/CHACTD.pdf Subhasis Chattopadhyay, 'ТврдејќиClaiming Доменотthe наDomain Книжевнитеof the Literary: ОплакувањеMourning наthe СмрттаDeath наof ЧитањеReading ФикцијаFiction, ''Prabuddha Bharata илиor РазбудиAwakened ИндијаIndia'' 121 (6) (јуниJune 2016): 505-11]
{{Authority control}}
{{Use dmy dates|date=March 2017}}
 
[[Категорија:Белетристика]]
[[Категорија:Жанрови]]
[[Категорија:Книжевни жанрови]]
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/wiki/Фикција“