Фолклор: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
Нема опис на уредувањето
Структура на текстот. Текстот е обемен но хаотичен и му треба повеќе средување-од барење извори до назначување навод. контекст, структура
Ред 17:
 
===Фолклорот како описна и преносна суштина===
 
Фолклорот може да содржи [[Митологија|митолошки]] или [[Религија|религиски]] елементи и се занимава со понекогаш недуховни традиции од секојдневниот живот. Фолклорот често ги поврзува практичното и мистериозното во една описна целина. Многу често е помешуван со [[Митологија|митологијата]],и обратно, затоа што се сметало дека било која сликовита приказна што не припаѓа на народните верувања од тој период го нема истиот статус како народните верувања. Поради тоа [[Римска митологија|Римската религија]] христијаните ја нарекуваат митологија. Затоа митот и фолклорот претставуваат сеопшти поими за сите сликовити раскажувања кои не одговараат на структурата на домашните верувања. Понекогаш фолклорот е религиозен по природа како на пример во приказните на ''Велш'', ''Mabinogion'' или како во Исландската скалдичк (''skaldic'') поезија. Повеќето од приказните во '''Златната Легенда''' (Golden Legend) од ''Џејкоб де Ворeин'' исто така ги изразуваат фолклорните елементи во Христијанскиот концепт, како што тоа го прават и приказните на Стариот Г-дин Бренан . Други примери за таква Христијанска митологија се тематиките во ткивата на '''Saint George''' или '''Saint Christopher'''.Во овој случај терминот фолклор е употребен во погрдна смисла. Според тоа,бидејќи приказните на '''Штечот Один''' имаат религиска вредност за Нордиската култура која ги создава овие приказни, тие не припаѓаат во Христијанскиот склоп и затоа Христијаните наместо релиски ги нарекуваат фолклористички.Фолклорни приказни е општ термин за различните видови на традиционалните раскажувања.Раскажувањето на овие приказни е слично на една универзална култура и е блиско до традиционалните и сложените општества.Дури и облиците на фолклорните приказни секако се повеќе или помалку слични во секоја култура а за тоа сведочат и компаративните студии што се занимаваат со овие тематики и раскажувачки методи. За овие приказни исто така се смета дека се и усно раскажани приказни кои се пренесуваат од колено на колено. Од друга страна, фолклорот е точно го определува описното раскажување во кое не постои света или религиска содржина. Според Јунговите сваќања, според неговиот метод на анализа,фолклорот може да се однесува на несвесни психолошки шеми,инстинкти или архетипи на умот. Ова мислење може но не мора да содржи фантастични елементи (како магија,нереални суштества или персонификација на на неживи предмети). Овие фолклорни приказни можат но не мора да потекнуваат од религиска традиција, но и покрај тоа обработуваат одредени психолошки теми.Познатата фолклорна приказна „Јованче и Марика“ е пример за оваа поврзаност. Изразната цел на оваа приказна од една страна може да се толкува како недуховна ако се зборува за заштитата на шумите а од друга страна како поучна приказна ако се зборува за стравот од глад во големите фамилии,но неговото скриено значење може да предизвика силен емоционален одговор поради широкото сваќање за темите и мотивите на пример во приказните „Лошата мајка“ „Смрт“ и „Покајание со такото“).Може да постои морален и психолошки поглед на работите,а тие може да имаат и забавна страна,во зависност од тоа кој раскажува,во кој стил раскажува,возраста на публиката,и од целокупната изведба.Фолклористите,во основа, одбиваат универзална интерпретација на раскажувањата,и повеќе сакаат да ги анализираат усно раскажаните верзии во одреден контекст,отколку пишаните бидејќи во нив се одразува пристрасноста на писателите.Современите раскажувања,најмногу на Западот, содржат и урбани легенди.Постојат повеќе облици на фолклорот,кои се толку секојдневни,што луѓето не знаат дека припаѓаат на фолклорот а тие се загатки,детска рима и приказни за духови, гласини( како и теории за заговор),озборувања,етнички стереотипи, празнични обичаи и животни ритуали.Раскажувањата за грабнувања од НЛО,фигурираат во приказните од пред-христијанска Европа а такви приказни се среќаваат дури и во Библијата,при искачувањето на '''Elijah''' во Рајот.'''Адриен Мејор''' ,во нејзината библиографија на оваа тема,забележува дека повеќето модерни фолклористи се несвесни за класичните паралели и претходни настани кои се делумно претставени во познатото обележје '''''Aesopica''''': „ Старата грчка и римска литература содржи богата ризница на фолклор и популарни верувања од кои многу имаат удел во современите легенди “ ( Мејор 2000 ).
==== Религија и митологија ====
Фолклорот може да содржи [[Митологија|митолошки]] или [[Религија|религиски]] елементи и се занимава со понекогаш недуховни традиции од секојдневниот живот. Фолклорот често ги поврзува практичното и мистериозното во една описна целина. Многу често е помешуван со [[Митологија|митологијата]] и обратно, затоа што се сметало дека било која сликовита приказна што не припаѓа на народните верувања од тој период го нема истиот статус како народните верувања. Поради тоа [[Римска митологија|Римската религија]] христијаните ја нарекуваат митологија. Затоа митот и фолклорот претставуваат сеопшти поими за сите сликовити раскажувања кои не одговараат на структурата на домашните верувања. Понекогаш фолклорот е религиозен по природа како на пример во приказните на ''Велш'', ''Mabinogion'' или како во исландската [[Скалд|скалдичка]] поезија. Повеќето од приказните во ''[[Златна легенда|Златната легенда]]'' ([[Латински јазик|латински]]: ''Legenda aurea'' или ''Legenda sanctorum'') од ''Јаков Варогински'' исто така ги изразуваат фолклорните елементи во христијанскиот концепт. Од друга страна, приказните за Один имаат религиска вредност за [[Нордиска митологија|нордиската култура]] која ги создава овие приказни но тие не припаѓаат во христијанскиот склоп па затоа христијаните наместо религиски ги нарекуваат фолклористички.
 
==== Народни легенди, преданија и приказни ====
Фолклорот може да содржи [[Митологија|митолошки]] или [[Религија|религиски]] елементи и се занимава со понекогаш недуховни традиции од секојдневниот живот. Фолклорот често ги поврзува практичното и мистериозното во една описна целина. Многу често е помешуван со [[Митологија|митологијата]],и обратно, затоа што се сметало дека било која сликовита приказна што не припаѓа на народните верувања од тој период го нема истиот статус како народните верувања. Поради тоа [[Римска митологија|Римската религија]] христијаните ја нарекуваат митологија. Затоа митот и фолклорот претставуваат сеопшти поими за сите сликовити раскажувања кои не одговараат на структурата на домашните верувања. Понекогаш фолклорот е религиозен по природа како на пример во приказните на ''Велш'', ''Mabinogion'' или како во Исландската скалдичк (''skaldic'') поезија. Повеќето од приказните во '''Златната Легенда''' (Golden Legend) од ''Џејкоб де Ворeин'' исто така ги изразуваат фолклорните елементи во Христијанскиот концепт, како што тоа го прават и приказните на Стариот Г-дин Бренан . Други примери за таква Христијанска митологија се тематиките во ткивата на '''Saint George''' или '''Saint Christopher'''.Во овој случај терминот фолклор е употребен во погрдна смисла. Според тоа,бидејќи приказните на '''Штечот Один''' имаат религиска вредност за Нордиската култура која ги создава овие приказни, тие не припаѓаат во Христијанскиот склоп и затоа Христијаните наместо релиски ги нарекуваат фолклористички.Фолклорни приказни е општ термин за различните видови на традиционалните раскажувања. Раскажувањето на овие приказни е слично на една универзална култура и е блиско до традиционалните и сложените општества. Дури и облиците на фолклорните приказни секако се повеќе или помалку слични во секоја култура а за тоа сведочат и компаративните студии што се занимаваат со овие тематики и раскажувачки методи. За овие приказни исто така се смета дека се и усно раскажани приказни кои се пренесуваат од колено на колено. Од друга страна, фолклорот е точно го определува описното раскажување во кое не постои света или религиска содржина. Според Јунговите сваќањасфаќања, според неговиот метод на анализа, фолклорот може да се однесува на несвесни психолошки шеми, инстинкти или архетипи на умот. Ова мислење може но не мора да содржи фантастични елементи (како магија, нереални суштества или персонификација на на неживи предмети). Овие фолклорни приказни можат но не мора да потекнуваат од религиска традиција, но и покрај тоа обработуваат одредени психолошки теми. Познатата фолклорна приказна „Јованче„[[Јованче и Марика“Марика]]“ е пример за оваа поврзаност. Изразната цел на оваа приказна од една страна може да се толкува како недуховна ако се зборува за заштитата на шумите а од друга страна како поучна приказна ако се зборува за стравот од глад во големите фамилии, но неговото скриено значење може да предизвика силен емоционален одговор поради широкото сваќањесфаќање за темите и мотивите на пример во приказните „Лошата мајка“ „Смрт“ и „Покајание со такото“). Може да постои морален и психолошки поглед на работите,а тие може да имаат и забавна страна,во зависност од тоа кој раскажува,во кој стил раскажува, возраста на публиката, и од целокупната изведба.Фолклористите, во основа, одбиваат универзална интерпретација на раскажувањата, и повеќе сакаат да ги анализираат усно раскажаните верзии во одреден контекст, отколку пишаните бидејќи во нив се одразува пристрасноста на писателите.Современите раскажувања,најмногу на Западот, содржат и урбани легенди.Постојат повеќе облици на фолклорот,кои се толку секојдневни,што луѓето не знаат дека припаѓаат на фолклорот а тие се загатки,детска рима и приказни за духови, гласини( како и теории за заговор),озборувања,етнички стереотипи, празнични обичаи и животни ритуали.Раскажувањата за грабнувања од НЛО,фигурираат во приказните од пред-христијанска Европа а такви приказни се среќаваат дури и во Библијата,при искачувањето на '''Elijah''' во Рајот.'''Адриен Мејор''' ,во нејзината библиографија на оваа тема,забележува дека повеќето модерни фолклористи се несвесни за класичните паралели и претходни настани кои се делумно претставени во познатото обележје '''''Aesopica''''': „ Старата грчка и римска литература содржи богата ризница на фолклор и популарни верувања од кои многу имаат удел во современите легенди “ ( Мејор 2000 ).
 
==== Урбаните легенди како дел од фолклорот ====
Современите раскажувања, најмногу на Западот, содржат и урбани легенди. Постојат повеќе облици на фолклорот, кои се толку секојдневни, што луѓето не знаат дека припаѓаат на фолклорот а тие се загатки, детска рима и приказни за духови, гласини (како и теории за заговор), озборувања, етнички стереотипи, празнични обичаи и животни ритуали. Раскажувањата за грабнувања од НЛО, фигурираат во приказните од предхристијанска Европа а такви приказни се среќаваат дури и во Библијата при искачувањето на Илија во Рајот.
 
==== Басни ====
Адриен Мејор во нејзината библиографија на оваа тема,забележува дека повеќето модерни фолклористи се несвесни за класичните паралели и претходни настани кои се делумно претставени во познатуте басни на Езоп. Старата грчка и римска литература содржи богата ризница на фолклор и популарни верувања од кои многу имаат удел во современите легенди “ ( Мејор 2000 ).
Класичните истражувања на '''Владимир Проп''' под име „ Морфологија на фолклорните приказни “(1928) стана темел на истражувањето на структурата на фолклорните текстови.Проп откри еднолична структура во Руските бајки.Неговата книга е преведена на Англиски,Италијански,Полски и други јазици.Англискиот превод беше објавен во САД во 1958 година,околу 30 години по издавањето на оригиналот.Иако неговите истражувања беа базирани на синтагматската структура, дадоа еден поглед со кој може да се разбере структурата на фолклорната приказна и за која што Проп пронашол триесет и една употреба.
 
=== Култура ===
=== '''МАТЕРИЈАЛНА КУЛТУРА''' ===
 
==== Материјална култура ====
Елементите како што се куклите,украсните предмети кои се употребуваат во религиски ритуали,рачно изградените куќи и шталите,рачно изработените облеки и другите занаети се сметаат за фолклорни артефакти, групирани во полето познато како „материјална култура“.Освен тоа, фигурите кои ги отсликуваат фолклорните карактери,како што е статуата „'''three wise monkeys'''“ , може да се сметаат за фолклорни артефакти во зависност од тоа на кој начин се употребуваат во една култура.Дефиницијата ќе зависи од тоа дали артефактите се употребуваат и ценат истото општество во кое се изработени, и дали ја исполнуваат на општествената естетика.
 
==== '''КУЛТУРАТАКултурата КАКОкако ФОЛКЛОРфолклор''' ====
Фолклористот '''Вилијам Беском''' тврди дека фолклорот има многу културолошки аспекти , како на пример дозволата за бегство од општествените последици.Покрај тоа, фолклорот служи за да ја озакони културата, како и за да ги пренесе моралите и вредностите на една култура.Фолклорот исто така може да биде извор на многу културолошки видови на музика.Народната, кантри,блуз и етно музиката,сите потекнуваат од Американскиот Фолклор.Примери за изведувачи кои користеле фолклор во својата музика се : ''Bill Monroe, Flatt and Scruggs, Old Crow Medicine Show, Jim Croce'' и многу други.Фолклорот исто така се користи за да потврди одердени општествени притисоци,или за да ги ублажи,ако имаме ситуација на хумор или карневал. Со оглед на ова,фолклористите ги истражуваат медицинските,надприродните,религиските и политичките системи на верувања,како значителни и често неискажани делови на експресивната култура.
 
=== Однесување ===
=== '''ОДНЕСУВАЊЕТО КАКО ФОЛКЛОР''' ===
 
==== '''Однесувањето како фолклор''' ====
Многу ритуали понекогаш се сметаат за фолклор, без разлика на тоа дали се создадени во некој културно-религиозен систем( пр. свадби,крштевања, жетварски прослави) или се практикуваат во семејна средина.На пример, во одредени делови на Америка ( и во други земји) обичај е да се стават нож или ножици под душекот на родилката за да „се ослободи од маките при раѓањето“.Со оглед на тоа,детските игри на шанси (на пр. фрлање паричка) се сметаат како еден вид на фолклорно однесување.
 
==== '''ФОЛКЛОРНАФолклорна РЕЛИГИЈАрелигија''' ====
Фолклорната религија се состои од етнички или религиски обичаи на една област споени во т.н општа религија, но издвоени од класичната догма. '''Дон Јодер''' ја дефинирал фолклорната религија како „севкупоност од сите погледи и практики на религијата кои постојат меѓу луѓето но настрана од строгите теолошки и литургиски форми на официјалната религија“.
Фолклорната религија исто така вклучува и една архаична а сепак модерна мешавина од вродената религија и од општата религија. Фолклорното Христијанство , фолклорниот Хиндуизам и Фолклорниот Ислам се примери за поврзаноста на фолклорот со поголемите религии.
 
== Магија и религија ==
=== '''МАГИЈА И РЕЛИГИЈА''' ===
Верувањето во магија како средство со кое се влијае врз универзумот е општоприфатено во сите култури.Некои од овие верувања преминале во нови религии, во влијателни обреди и религиски прослави.Со текот на времето, религиски-базираните надприродни настани( познати како чуда ) се здобиле со сопствен тип и така се одвоиле од стандардната магија.Некои модерни религии како Неопаганизмот имаат поврзаност со магијата , додека останатие содржат само бледи остатоци. За разлика од другата магија (овде мора да се спомне и волшебништвото кое е издвоено од божествените и од природните извори;ова е поврзано со '''Таоизмот''' ),магијата на религиска основа секогаш се повикува на божество или повеќе божества за да се постигне посакуваниот ефект.Дали тоа божество ќе се појави,зависи смао од него; неговиот молител во оваа ситуација е немоќен (освен ако тој нема духовна моќ да зборува на боженствениот јазик)
 
== Античка фолклорна уметност ==
=== '''АНТИЧКА ФОЛКЛОРНА УМЕТНОСТ''' ===
Античката фолклорна уметност се разликува од традиционалната уметност по тоа што е собирана на денешно време и се базира најмногу на нејзините уметнички заслуги и по тоа што никогаш не се наметнувала во категоријата уметност. На пример : ветрокази,стари знакови на продавниците и изрезбани фигури, вртелешки во форма на коњчиња, кофи за пожар,шарени игри со табла (шах,дама,табла,монопол),врати од ковано железо и други слични предмети од античка вредност кои се собираат.
=== Крактеристики ===
=== '''КАРАКТЕРИСТИКИ''' ===
По своите карактеристики,фолклорот не е близок до онаа фина уметност.Меѓутоа,многу американски сликари на фолклорна уметност од 18 и 19 век заработувале од нивната професија.Термини кои се поклопуваат со терминот фолклорна уметност се : природна уметност, поп уметност, аматерска уметност, традиционална уметност, племенска уметност,самоука уметност, дури и уметност на „работничката класа“.Како што може да се очекува секој од овие поими има различна конотација,но тие сите меѓусебно се поврзуваат со терминот фолклорна уметност што е поим за кој е тешко да се најде најточна дефиниција.Фолклорната уметност изразува културен идентитет преку тоа како се споделуваат и пренесуваат вредностите и естетиките на една заедница.Таа опфаќа функционална и описна средина,во која спаѓаат материјали,дрво, хартија, глина, метал и друго.Ако традиицоналните материјали се недостапни,тогаш тие се заменуваат со нови што резултира со современ израз на традиционалните форми на фолклорната уметност.Фолклорната уметност користи традиционални уметнички форми од различни општествени групи-етничката,племенската,религиската,професионална,географска,група базирана на возраст и пол –групи кои се идентификуваат во голема мера меѓусебно и со општеството.Фолклорните уметници учат традиционални вештини и техники преку стажирање во неформални опкружувања иако имаат можности и за формално образование.
== Народна медицина ==
=== '''НАРОДНА (ФОЛКЛОРНА) МЕДИЦИНА''' ===
Народната медицина се однесува на исцелителни техникки и верување во телесна психологија и заштита на здравјето,која е општо позната во една култура, која е неформално пренесена преку општи познавања,и која ја користи секој што припаѓа на таа култура.Сите култури и заедници имаат познавање од т.н. народна медицина.Народната медицина опстојува заедно со формалните ,образовните, и институционалните здравствени системи како на пример Западната медицина или системите на традиционалната медицина како што е '''''Ayurvedic''''' или Кинеската медицина,но сепак се разликува од формалните или институционалните здравствени системи.Употребата на познавањата од фолклорната медицина не е забранета за оние кои веќе имаат извршувано пракса,кои имаат претходна обука или тестирање или кои имаат достигнато одреден општествен статус.Теоријата и практиката на фолклорната медицина влијаат и примаат влијание од формалните медицински системи на таа култура.Од фолклорно гледиште , фолклорната медицина се потпира на наративните шеми и на фолклорните статистики (успесите се бројат,неуспесите се игнорираат) наместо да се потпира на ригорозниот емпиризам.
Етнопоетиката е поетичко движење и претставува еден под-вид на лингвистиката и антропологијата.Како термин беше воведена од '''Џером Ротенберг''' во соработка со '''Џорџ Каша''' во 1968 година ,коа Каша го замолил Ротенберг да создаде термин што ќе ги вклучива етното и поетиката според моделот на „етномузикологија“ за потребите на ''Stony Brook Magazine'',магазинот на Каша каде што и Ротенберг станал уредник на Етнопоетиката.Овие две основни идеи ,и подоцна двете основни употреби на терминот се поврзани преку работата на поетите Џером Ротенберг и '''Денис Тедлок''' кој бил помошник-уредник во списанието '''''Alcheringa'''''.Тедлок ја дефинитра етнопоетиката како „ексцентрична поетика, обид да се слушне и прочита поезијата на други луѓе надвор од рамките на Западната традиција за која знаевме до сега“.
== Фолклорна музика ==
=== '''НАРОДНА/ФОЛКЛОРНА МУЗИКА''' ===
Поимот народна музика потекнува од 19 век ккао термин за музички фолклор.Таа се дефинира на неколку начини: музика пренесена усно, музика на пониските класи,музика од непознат изведувач.Таа е спротивност на класичната и на комерцијалната музика.Кон средината на 20-от век оваа музика била искористена за да опише еден вид на популарна музика која е базирана на традиционална музика.Под-жанри на оваа музика се : фолк рок , електро фолк, фолк метал, и прогресив фолк музика. Термините народна музика,народен танц и народна песна се употребуваат од неодамна.Тие се како надополнување на зборот фолклор,кој е создаден во 1846 од англискиот антиквар '''Вилијам Томс''' со цел да ги појасни традициите,обичаите,и суеверијата на некултивираните класи.Поимот исто така потекнува од германскиот збор ''Volk'' во смисла „народот,како целина“ кое најдобро е отсликано во песните на '''Јохан Готфрид Хердер''' и од германските романтичари од минатиот век.Литературниот аспект за баладите не е ништо ново,тој потекнува од времето на '''Томас Перси''' и '''Вилијам Вотсворд''' .Англиските Елизабетски и Стјуартови копозитори ( се мисли на англискиот композитор Лесли Стјуарт и периодот на владеењето на [[Елизабета I]]) многу често ги црпеле своите идеи за музика од народните теми, а класичната свита е основана на стилските народни танци каде што е забележана и употребата на народните звуци на '''Франц Јозеф Хејдн''' .Но појавата на поимот „народен/фолк“ се поклопува со „изливот на националното чувство низ цела Европа“ што е особено силно на краевите на Европа , каде што најмногу доаѓа до израз националниот идентитет.Народните композитори се појавуваат во Источна Европа,Русија,Скандинавија,Шпанија и Британија: музиката на '''Дворак Dvorak, Сметана Smetana, [[Григ]] , Римски-Корсаков,Брамс,Лист, Де Фаља,Вагнер,Себелиј, Вон Вилијамс, Барток''' и на многу други изникна од народните звуци.Англискиот поим „фолклор“, кој ги опишува традиционалниот танц и музика, се всади во речниците на многу континентални Европски народи, каде што секој од нив имаше сопствени собирачи на народни песни и пренесувачи.
Меѓутоа, и покрај многуте собрани материјали низ повеќе од два века,сеуште нема конкретна дефиниција за тоа што претставува народната музика(фолклорот или фолкот).Фолк музиката има одредени карактеристики но не може конкретно да се определи преку чисто музички поими.Едно од значењата е тоа кое укажува на „стари песни,без познат изведувач“,а друго значење е дека музиката подлежи на еволуциски „процес на усно пренесување..модернизирањето и повторното модернизирање на музиката од страна на општеството што го дава фолк-карактерот на музиката“.Таквите дефиниции повеќе зависат од некои (културни) процеси, отколку од апстрактните музички видови.Според Сколс,како и според '''Сесил Шарп''' и '''Бела Барток''',во „селската“музика има нешто што во „градската“музика го нема.Фолк музиката веќе беше гледана како автентичен израз на начинот на живот кој веќе скоро изумира ( или во некои случаи се зачувува преку повторно оживување),особено во опшетсво во кое нема влијание од уметничка музика или од комерцијални песни.Лојд сметал дека песните се разликуваат според економските класи и според него премногу фолк музика е,како што рекол и '''Чарлс Сигер''' ,поврзана со пониските класи во општества кои се културно и социјално повеќеслојни,со други зборови,кои имаат елитна или можеби и популарна музичка култура.Според тоа,фолк музиката може да се смета за дел од „шема која се состои од четири музички видови:примитивен или племенски ,елитен или уметнички,фолк и популарен“.
Ред 52 ⟶ 67:
Фолклорот има повеќе жанрови како што се Архетипови,стереотипи,културни обележја ,балади,епска поезија, фестивали,анегдоти,приказни за духови,шеги,фантастични приказни,игри,загатки,изреки,суеверија,митови легенди,бајки и друго.
 
== Митологија ==
== '''МИТОЛОГИЈА''' ==
Поимот '''митологија''' може да се базира на истражување за митовите или на самиот состав на миотвите.Компаративната митологија е изучување на поврзаноста помеѓу митови од различни култури,како што на пример Грчката митологија ги изучува митовите од стара Грција.Поимот мит многу често,кога е во раскажана форма,укажува на невистинита приказна; меѓутоа, стручното значење на поимот не укажува ни на вистинитост ниту на невистинитост на митовите.Според фолклорот,митот е свето и прераскажано објаснување за настанокот на светот и човештвото.Многу истражувачи во различни области различно го користат поимот мит.Во поширока смисла,митот означува традиционална приказна.
=== Основни карактеристики ===
=== '''ОСНОВНИ КАРАКТЕРИСТИКИ''' ===
Главните ликови во митовите обично се богови или херои со натприродна моќ.Како свети приказни,митовите се поткрепени од владетели или свештеници и обично имаат религиска тематика.Во општеството во кое се раскажуваат митовите тие се претставени како вистински приказни или како приказни од далечното минато.Всушност,многу општества имаат две варијанти на традиционални раскажувања- '''(1)''' вистинита приказна или мит и '''(2)''' невистинита приказна или предание.Митовите најчесто се одвиваат во праисториски период,кога светот сѐ уште ја немал денешната форма.Тие објаснуваат како настанале светот,обичаите,институциите и табуата.
=== '''СРОДНИСродни ПОИМИ'''поими ===
Со митот тесно поврзани се и легендите и фолклорните/народните приказни.Митовите,легендите и фолклорните/народните приказни се различни видови на традиционални приказни.За разлика од митовите , фолклорните/народните приказни се одвиваат во било кое време на било кое место и општеството во кое се раскажуванио не ги смета за вистинити или свети материјали.Легендите пак,исто како и митовите се приказни за кои по традиција се веруав дека се вистинити; меѓутоа,тие се одвиваат во поново време ,кога светот наликувал на ова денес.Исто така,легендите за главни ликови најчесто имаат луѓе додека митовите за главни ликови имаат натприродни суштества.Разликата помеѓу митовите,легендите и фолклорните/народните приказни е начинот на групирање на традиционалните приказни.Во многу култури тешко е да се направи разлика помеѓу митови и легенди.Наместо да ги делат на митови,легенди или фолклорни/народни приказни,некои култури ги делат во две основни категории: една кој одговара на суштината на фолклорните/народните приказни и втората,која е комбинација од митови и легенди.Митовите и фолклорните/народните приказни не се разликуваат премногу: нивните приказни можат да се сметаат за вистинити или во некои општества за измислени.Всушност,кога митот ќе го изгуби својот статус поради религиски причини,добива одлики слични на оние од фолклорните/народните приказни кои пред се божествени одлики кои ги имаат хероите,џиновите или самовилите.
Митовите,легендите и фолклорните/народните приказни се само дел од категориите на традиицоналните приказни.Другите категории се анегдотите и некои видови на шеги.Традиционалните приказни,впрочем,се едниствената категорија на фолклорот која има гестикулации,музика и костуми.
 
=== Функциите на митот ===
 
 
=== '''ФУНКЦИИ НА МИТОТ''' ===
Една од најважните функции на митот е за изгради модел на однесување.Ликовите во митот се свети и со тоа претставуваат и пример за луѓето.Со тоа,митовите се обидуваат да ги задржат моменталните општествени структури и институции: тие ги одобруваат овие обичаи со тврдењето дека биле основани од свети личности.Митовите,исто така,имаат и забавна страна.Друга функција на митот е да им овозможи на луѓето религиско искуство.Со прераскажувањето на митовите,луѓето се одвојуваат од сегашноста и се навраќаат во митлошкото доба со што се доближуваат до божественоста.Во некои случаи,едно опшество може повторно да го оживее митот во обид да ја долови атмосферата на митолошкото доба; на пример,може да повторно да го оживее митолошкиот начин на лечење од боговите со цел да излечи некого во сегашноста.
=== Компаративна митологија ===
=== '''КОМПАРАТИВНА МИТОЛОГИЈА''' ===
Компаративната митологија е систематско споредување на митови од различни култури.Таа ги пронаоѓа заедничките црти на митови во повеќе култури.Во некои случаи,компаративистите ги споредуваат овие митови за да докажат дека тие имаат заеднички извор.Овој заеднички извор може да биде инспиративен ( на пр. Одреден природен феномен кој инспириал појава на слични митови во неколку култури) или да биде протомитолошки извор кој се изделил во денешните митологии.
Изведбите на митовите од 19-ти век често се споредувале,за да се пронајде заедничкото потекло на истите.Меѓутоа,модерните истражувачи се сомнителни кон компаративните пристапи,и ги избегнувале премногу општите или универзални тврдења за митовите.Исклучок на овој моден тренд е книгата на '''Џозеф Кембел''' , ''Херојот со илјада лица'' во која тврди дека сите митолошки херои ја следат истата шема.Оваа теорија на мономитови не им оди во прилог на основните митолошки истражувања.
 
== '''ЛЕГЕНДИ'''Легенди ==
'''Легендите''' ( лат. ''Legenda'' – нешто за читање) е приказна за човечки дела кои биле согледани од раскажувачите или од слушателите,кои заземаат место во човечката историја,и кои поседуваат одредени особини кои таа приказна ја прават веродостојна.Легендите не содржат случувања кои се надвор од возможното иако може да содржат променливи параметри,како на пр. појавување на чуда кои се сметаат за веродостојни и променливи,се со цел легендата да го задржи својот свеж,витален и реален облик.Браќата Грим легендата ја дефинирале како фолклорна приказна која се врзува за историјата.
Модерно гледиште за легендата е дадено од фолклористот '''Тимоти Р. Тангерлини''' во 1990 .Според него,легендата, е кратка (моно)-епизодна,традиционална,историска приказна која се оформува преку раскажаувањето.
Ред 79 ⟶ 92:
Фридрих ранке во 1925 година ја опиша легендата како „популарна раскажана приказна со објективно невистинита и фантастична содржина“, гледиште кое се сметало за негативно и кое постепено се изгубило.
Легендите многу често севелело дека имаат поврзаност со гласини.Тоа особено го тврдел '''Ернст Бернхајм''' кој велел дека легендата опстанува единствено со помош на гласини.Тангерлини заклучил дека кога '''Вилијан Џенсен''' утврдил дека легендите кои исчезнуваат бргу се „краткорочни“ а легендите кои остануваат се „долгорочни“,тогаш отпаднале сите сомнежи дека легендата настанува од гласини.
=== '''СРОДНИСродни ПОИМИ'''поими ===
Легендите се приказни,кои бидејќи се одвиваат на познат историски настан или на позната локација оставаат простор да се верува во нив,но тоа не мора секогаш да биде случај.Фолклористите кои ги проучувале легендите заклучиле дека вистинитоста на легендите не е толку важна,бидејќуи со самото тоа што е раскажана без разлика дали е вистинита или не,истражувачите можат да дебатираат за неа и за културите во кои таа настанала.
Штом една легенда е прераскажана како измислена приказна ,нејзините легендарни квалитети почнуваат да се губат или да се повлекуваат: во „Легендата за Заспаната Долина“,'''Вашингтон Ирвинг''' успеал легендата за една долина наречена ''Hudson River'' да ја претвори во книжевна анегдота со Готски примеси.Постојат приказни кои ги наминуваат границие на”реалното” и тие се нарекуваат преданија.
Легендата може да се пренесува усно,од колено на колено,или во оригинална смисла во пишана форма.
 
== Урбани легенди ==
== '''УРБАНИ ЛЕГЕНДИ''' ==
'''Урбана легенда''',урбан мит,или урбана приказна,или почесто „современа легенда“ е форма на модерниот фолклор која се состои од приказни кои кружат наоколу и за кои се мисли дека се базирани на факти .Поимот често се употребува како слично значење на „апокрифна приказна“.
Како и секој друг вид на фолклор,урбаните легенди не секогаш невистинити,но често се преувечличени и изобличенисо текот на времето.И покрај нивното име,урбаните легенди не секогаш заземаат место во урбана средина.Овој поим се користи единствено за да се направи разлика помеѓу модерната легенда и традиционалната фолклорна приказна во прединдустрискиот период.Од оваа причина,социолозите и фолклористите повеќе сакаат да го употребуваат поимот современа легенда.
Урбаните легенди имаат традиција да се пренесуваат од колено на колено или „од пријател на пријателот“, па затоа и станало модерно за потеклото на урбаните легенди да велиме дека ги знаеме „од пријател кој има пријател кој има друг пријател.....“
=== '''ПОТЕКЛО'''Потекло ===
Поимот урбана легенда првпат се појавил во 1968 година.Официјално терминот бил претставен од страна на научникот и просесор '''Јан Харолд Бурнванд''' во Англија кој го спомнал терминот во својата збирка на легенди во 1981 година.Со оваа книга тој сакал да покаже дека легендите или фолклорот не се припаѓаат исклучиво на традиционалните општетсва,и дека многу може да се научи за урбаната и модерната култура со самото поручување на таквите легенди.
=== '''СОСТАВ'''Состав ===
Најголемиот дел од урбаните легенди се приказни кои имаат содржина и главни ликови.Најинтересното за урбаните легенди е нивната мистичност, стравот и хуморот.Урбаните легенди најчесто се претставени како предупредувања или приказни со поуки,иако од друга страна се претставени како приказни со погрешни и невистинити информации.
=== Верување и поврзаност со митологијата ===
=== '''ВЕРУВАЊЕ И ПОВРЗАНОСТ СО МИТОЛОГИЈА''' ===
Првото име кое го имале овие приказни било „приказни за урбаните верувања“,кои според своите раскажувачи секогаш биле вистинити.Во однос на митологијата,тие се приказни од светски или локални рамки за чија содржина постои некое објаснување.
Урбаните легенди најчесто се поврзуваат со стари напуштени куќи за кои се смета дека се опседнати од духови кои бараат одмазда за некоја неправда која им е направена; исто така урбаните се поврзуваат со локални места кои имаат локална урбана легенда.Меѓутоа,освен овие постојат и меѓународни урбани легенди кои секоја култура ги прифатила со мали измени.Такви се на пример легендата за Петок 13-ти и урбаната легенда за моќта на црната мачка :
 
=== '''ПЕТОКПеток 13-ТИ'''ти ===
Според легендата Петок 13-ти се смета за ден на кој се случуваат несреќи,малери и баксузи.Зошто овој ден и овој датум се носители на лоша среќа сѐ уште не е конкретно познато и дефинирано,меѓутоа постојат повеќе теории: најраспространетата од нив е она дека според правилата на нумерологијата бројот дванаесет е број на целосноста-затоа има дванаесет месеци во годината,дванаесет хороскопски знаци,дванаесет часа на часовникот ,дванаесет Апостоли итн.Според тоа бројот тринаесет е сметан за неприроден; според некои Нордиски митови се смета дека ако тринаесет луѓе седнат на иста маса некој од тие ќе умре (таков бил случајот со Тајната вечера).Во однос на денот Петок, тој се смета за несреќа уште од 14-от век кога е и напишана книгата „Приказните за Кантербери“ и во неа се спомнува дека Петок е лош ден да се оди на пат или да се работи било која работа.Црниот Петок е поврзан со паѓањето на акциите од берзата и други катастрофи уште од 1800-тите години.Сепак зошто овие два термини се споени заедно како несреќен датум не е познато се до 19-от век ; се појавува во 1869 во биографијата на Џоачино Росини :Според оваа биографија росини цел свој живот бил човек опкружен со пријатели и бил весел и добар човек,но целиот свој жиот поради непознати причини верувал дека Петок 13-ти е ден кој носи несреќа.На крајот, во биографијата стои дека Џоачино Росини умрел на Петок 13-ти Ноември.Постојат и други верувања кои се постари но прикажани во филмот Кодот на Да Винчи каде што се тврди дека петок 13-ти се смета за несреќен ден поради апсењето на Витезите Темплари точно на Петок 13-ти октомври 1307 година.Сепак,кокретно не постои ниту еден доказ зошто луѓето го сметаат баш овој ден и овој датум за толку несреќни.
 
=== Легендата за црната мачка ===
=== '''ЛЕГЕНДАТА ЗА ЦРНАТА МАЧКА''' ===
Во зависност од културата на која припаѓа секој човек црната мачка може да означува или среќа или несреќа.Ако црна мачка ти го пресече патот-ќе те следи несреќа.За да ја избегнеме оваа ситуација треба сосема да се вратиме по патот од каде сме дошле и да пронајдеме нов пат.
Кралот Чарлс Први од Англија имал црна мачка која многу ја сакал.Дури и има наредил на своите чувари да ја надгледуваат 24 часа на ден.Среќата траела сè додека мачката била жива; денот кога таа умрела и '''Кралот Чарлс''' бил уапсен.Луѓето веруваат дека црните мачки поради својата боја имаат некаква поврзаност со вештерството или дека дури се духови на починати вештерки кои сѐ уште се активни,но во нов облик. Има едно мислење кај рибарите а тоа е дека,секој рибар на својата сопруга мора да и купи црна мачка за да и прави друштво додека тој е на риболов; рибарите мислеле дека црната мачка може да ги заштити нив и нивните домови од лоша среќа.Во некои предели црните мачки биле сметани за толку скапоцени што дури биле и крадени.Морнарите верувале дека ако мачка истрча пред нив тоа значи добра среќа,но ако им го пресече патот тоа значи лоша среќа.Најчесто и морнарите на своите бродови имале мачки за да им донесат добра пловидба.Има многу теории и суеверија за црните мачки,но ниедно од нив не е поддржано со факти.Затоа останува прашањето,знаат ли црните мачки дека се црни и дека носат несреќа?
 
=== '''НОВАНова ГОДИНА'''Година ===
Нова Година е веќе општо прифатен празник од речиси сите култури меѓутоа ние не сме свесни дека некои адети кои ги изведуваме се дел од оваа легенда.Новата година исто така се поврзува со многу суеверија и со обичаи и се со цел да се избркаат лошите духови од старата година и да се привлече среќа за во новата години.Со цел да си обезбедиме среќа за следната година,следиме традиции за кои веруваме дека се веродостојни; Бакнувањето на полноќ со саканите личности не означува само гест за прославување на новата година туку и бакнеж со кој ги врзуваме истите тие луѓе за нас и во следната година.Доколку не бакнеме никого на полноќ се очекува појава на караници со саканите личности во текот на следната година.Друго верување за Новата Година е во врска со првиот човек кој стапнува во вашиот дом после полноќ.Се вели дека таа личност треба да биде висока,со темна коса,добро да изгледа и да носи некој мал подарок,обично сребрена паричка,домашен леб и сол и да пее некоја Новогодишна песна.=== ===Исто така,се верува дека ништо,дури ни отпадоците не смеат да се изнесуваат од домот на Новата Година ни на денот потоа.На полноќ вратите од домот треба да бидат отворени за старата година и се во неа да излезе и да не се врати.Луѓето се собираат на Нова Година и пеат гласно и се веселат за да се избркаат лошите духови со музика и за последниот ден од старта година биде затворен со добро расположение.
== '''БАЈКИ'''Бајки ==
'''Бајките''' се измислени приказни кои изобилуваат со суштества како самовили,гоблини,џуџиња,тролови,џинови,животни кои зборуваат и волшебства.Тие се одвиваат во некое нереално или многу далечно време.Во модерно време овој поим се објаснува со принцези и со живот како Пепелашка.Бајките обично им одговараат на деца бидејќи тие се поистиветуваат со ликовите од бајките.Во културите кои веруваат во вештерки и ѓаволи,бајките станале легендарни раскажувања.Најчесто бајките,за разлика од легендите и другите форми на раскажување не заземаат конкретно време туку се одвиваат во некои неопределени времиња и простори.Бајките можат да се забележат во усно раскажаните фолклорни приказни или во книжевни форми.Историјата на бајките тешко може да се одреди бидејќи единствено книжевните форми опстојуваат.Сепак,книжевните форми на бајките укажуваат на тоа дека бајките постоеле илјадници години наназад иако не биле признати за конкретен жанр.Бајките постојат насекаде низ светот а тоа го докажале и фолклористите кои ги собирале од различни земји.Тие се пишуваат и денес.Првенствено Бајките биле наменети за возрасни но подоцна биле прилагодени и за децата: тоа го покажува и книгата на браќата Грим „Приказни за децата и за целото семејство“
=== '''ПОТЕКЛОПотекло НАна ЖАНРОТ'''жанрот ===
На почетокот,бајките постоеле само како приказни и не припаѓале на конкретен жанр.Првпат жанрот бил осмислен од писателите во периодот на Ренесансата кои ги класифицирале како бајки не само своите приказни туку и приказните со таква содржина од други автори.Во истиот период бил осмислен и поимот бајка од '''Madame d'Aulnoy''' на француски јазик'' contes de fée.''Сите приказни оттогаш кои имале фантастични елементи биле ставани во групата на бајките; тука спаѓаат и „Хобитот“ на '''Толкиен''', „Животинска Фарма“ на '''Џорџ Орвел''', и „Волшебникот од Оз“ на '''Л.Франк Баум'''.Сепак подоцна се вовел еден нов под-вид на фантазијата наречен бајковита фантазија па затоа денес овие два жанри се водат како различни.
== Фолклор и книжевност ==
=== '''ФОКЛОР И КНИЖЕВНОСТ''' ===
Бајките како усно пренесена книжевност,се еден под-вид на фолклорната приказна.Браќата Грим,на пример,иако пишувале бајки се труделе и да ги задржат усните форми на бајките.Нивните напишани бајки подоцна биле преформулирани за да одговараат на книжевниот стил.Напишаните и усно пренесените бајки имаат слична содржина,слични мотиви и слични елементи во однос на сите бајки кои се раскажуваа во светот.Многу писатели од 18-от век се обиделе да го доловат чистиот фолклор во напишаните приказни.Сепак,бидејќи усно раскажаните бајки постоеле многу години пред напишаните , не успеале да го задржат чистиот фолклор.
 
=== '''ПОТЕКЛО'''Потекло ===
Усната традиција на бајките постоела многу долго време пред да започне напишаната традиција.Бајките биле раскажувани и претставувани со драматичност и така биле пренесувани од генерација на генерација.Најстарите напишани бајки за кои имаме податоци потекнуваат од стариот Египет односно од 1300 година пред нашата ера на пр. „The Tale of Two Brothers“ .Иста таква античка бајка за која имаме податоци е и „Cupid and Psyche“( Рим 100-200 година од нашата ера) или „Panchatantra“ (Индија 200-300 од нашата ера).Истражувањата покажуваат дека овие сказни и сказните слични на овие придонеле да се развие пишуваната форма на бајките.Исто така покажуваат дека бајките имаат длабоки историски корени постари дури и од собраните волшебни приказни во „Arabian Nights“ (напишана около 1500 година од нашата ера).Загатката за бајките е разрешена со појавувањето на книгата „Приказните за Кантербери“од Едвард Спенсер дури и од драмите на Вилијам Шекспир.„Кралот Лир“ е еден вид на бајка заедно со „Сон во летната ноќ“ и други.Првите собирачи на бајки кои се обиделе да ги зачуваат нивните содржини и ликови се браќата Грим кои собирале германски сказни; нивното прво издание,во 1812 и 1815 година останало како наследство за останатите фолклористи.Некои од бајките кои ги собирале браќата Грим имале француско потекло па затоа тие не ги прифатиле ако такви туку направиле нивна верзија на тие бајки; таков пример е бајката за „Трнорушка“/ „Заспаната Убавица“.Тие ги задржале елементите на ликовите во бајката: необразованите,чесни селани бидејќи тие во себе содржат фолк елементи.Целокупната работа на браќата Грим инспирирала други собирачи на бајки да се занимаваат со оваа професија,и да собираат бајки кои се во духот на романтичниот национализам.Некои од овие собирачи кои имале влијание од браќата Грим се Русинот '''Alexander Afanasyev''', Норвежаните '''Peter Christen Asbjørnsen и Jørgen Moe''', Англичанецот '''Joseph Jacobs''' и други.Други пишувачи на бајки се и '''Hans Christian Andersen и George MacDonald''' кои биле инспирирани од гореспоменатите.материјалите на Ханс Кристијан Андерсен понекогаш имале повеќе елементи на фолклорни приказни, но имале бајковити тематики и елементи.МекДоналд пак, елементите на бајките ги преточил во бајки во напишана форма како пто се „Малата принцеза“ иако имал и бајки кои изобилуваат со фантастични елементи како што се „Принцезата и Гоблинот“ и „Лилит“.
 
=== '''БАЈКИТЕБајките Ии ДЕЦАТА'''децата ===
На почетокот, бајките биле создавани за возрасна публика пред да почнат да се прилагодиваат за децата.Во 19-от и 20-от век за прв пат бајките се претвориле во детска литература.Едни од најпознатите бајки за деца се „Снежана и седумте џуџиња“,„Црвенкапа“ и „Јованче и Марика“.Првата бајка која била наменета за возрани луѓе а потоа била преработена во детски стил е „Убавицата и Зверот“ од '''Jeanne-Marie Le Prince de Beaumont'''.Браќата Грим при приспособувањето на бајките за деца ги оттргнале сексуалните елементи и насилството.Но, во бајките засилено било учеството на негативни ликови,како вештерки и змејови.Во книгата на Толкиен „The Juniper Tree“ која е претставена како бајка,можат да се забележат канибалистички аспекти.Во Викторијанското Доба класичните сказни биле преработувани; така на пример кога '''George Cruikshank''' ја преработил „Пепелашка“ во 1854, се воздржал од некои несоодветни теми.Адаптацијата на '''Волт Дизни''' на некои бајки како на пример на „Снежана и седумте џуџиња“ е забележителна.
 
== Суеверија ==
== '''СУЕВЕРИЈА''' ==
'''Суеверијата''' се лековерни верувања, кои не се основаат на разумни причини,на сознанија или на искуства. Овој поим се употребува за да се преувеличат некои аспекти на фолклорните приказни кои се сметаат за неразумни.Ова сето потекнува од изреката која нам ни е позната како „старите рекле дека...“.Исто така тие се тесно поврзани со среќата,пророштвата и духовните работи кои не можеме да си ги објасниме.Потеклото на зборот доаѓа од латинскиот збор '''''superstitio''''' кој во буквален превод значи одржување а во преносна смисла значи : верување во нешто божествено или натприродно.
=== Суеверија и фолклор ===
=== '''СУЕВЕРИЈА И ФОЛКЛОР''' ===
За средновековните научници овој термин укажува на верување кои е надвор од границите на Христијанството.Се смета дека сите суеверија посебно во западните земји настанеле по чумите кои ја покосиле Европа.
=== Суеверија и религија ===
=== '''СУЕВЕРИЈА И РЕЛИГИЈА''' ===
Познато е дека постојат религии кои се базираат на суеверија.иако Христијанството можеби не е една од нив,но агностиците на пример своите религиски верувања ги базираат на суеверија.Религиските насоки од страна на неверниците можат да се дефинираат како суеверија или несекојдневни настани како чуда,задгробен живот,амајлии,предзнаци и друго.Римско католичката црква ги сметала суеверијата за гревови бидејќи го негирале божественото,и биле неосновани.
 
Ред 145 ⟶ 158:
- Ако ицкате-некој ве спомнува...и така натаму.
 
== '''МАГИЈА'''Магија ==
'''Магијата''' исто така е позната и под името волшебство,а означува изведување на свесна манипулација и/или автосугестија со цел да се постигне посакуваниот резултат преку одредени техники.Оваа дејност често примала влијанија од религијата,мистиката,науката и психологијата.
=== '''ЕТИМОЛОГИЈА'''Потекло ===
Старофранцускиот збор ''magique'' од 14-от век, и латинскиот збор ''magicus'' потекнуваат од грчката придавка ''magikos'' која се однесувала на делата кои ги прават магионичарите.овој збор во Грција за првпат се појавил во '''Хераклеја''' ( во 6 век п.н.е.).на истиот начен и зборот волшебништво се среќава во 1300 година во Старофранцускиот јазик како ''sorcerie'', а потекнува од вулгарниот Латински јазик ''sortiarius'' кој доаѓа од ''sors'' -судбина или во превод „оној кој влијае на судбината“.Волшебничките првпат се појавуваат при крајот на 14-от век,а волшебниците првпат се забележани во 1526 година.
== Вештерство ==
== '''ВЕШТЕРСТВО''' ==
'''Вештерството''' често е спомнувано кога се зборува за верувања и практики,а тоа всушност претставува збор на средства со кои одредени луѓе магично влијаат врз светот со помош на ритуали,магии или со мисли без разлика дали се работи за злонамерни или добронамерни цели.Способноста да се изведува вештерството според некои луѓе е вродена одлика а според некои луѓе е стекната одлика.Но најчесто вештерството се смета како злоупотреба на магијата.Мотивите за вештерство никогаш не биле сосема познати,но луѓето верувале дека тоа е причина за нереќите што ги снаоѓале одредени општества.Затоа,во провцесот на судење на Вештерките од Салем , тие биле обвинувани за општествен колапс заради магиите кои тие ги изведувале.од друга страна пак постоеле тврдења дека вештерките се неоправдано обвинети; затоа повеќето вештерки се изјасниле дека се занимаваат со „бела магија“.
 
 
'''Маѓесници'''
== '''МАГИОНИЧАРИ''' ==
 
'''МагионичарМаѓесник''' е човек кој практикува да се занимава со магија.Магионичарот може да биде образован или аматер но да има чувтсво за магија.Се што е потребно е да се има познавање од мистичните практики,одлики на магијата и нивните моќи.Познавањето на магијата е нешто што се пренесува од еден магионичар на друг најчесто во фамилијата.Информациите кои се пренесуваат најчесто содржат упатства за тоа како да се изведат одредени ритуали,како да се управува со магичните предмети и како да се воспостави конаткт со боговите или со други натприродни сили.Познавањето на магијата најчесто е добро чувана тајна.Фактот што постојат познавања од магијата не значи дека постојат и способности за магични моќи; за да се отвари и тоа,личноста треба да поседува посебни магични предмети и одлики.На пример,во 16-от век во Фриули ( област во Италија),бебињата кои биле родени со бебешка мембрана на главчето,се сметало дека ќе бидат добри вештери и ќе се борат против лошите вештери.Исто така и за луѓето кои доживеале клиничка смрт или биле „очи во очи“ со смртта,се сметало дека имаат такви моќе особено за самолекување.Постојат свечени претставувања кои се еден вид на церемонии на кои луѓето ги делеле обичните од надарените личности.
=== '''РИТУАЛИ''' ===
=== Ритуали ===
'''Бронислав Молиновски''' ги опишал ритуалите на магијата како поседување на „чудни способности“ каде што мислел и на чудниот,архаичен јазик на кој се зборува во текот на ритуалите.исто така пзнато е дека тие зборови немаат дејство освен ако заедно со нив не се изврши уште некоја дејност( како фрлање травки во котел кој врие,принесување жртва и друго).
=== '''МАГИЧНИМагични СИМБОЛИ'''симболи ===
Магичните симболи си имаат свое значење и своја цел и се користат во текот на изведувањето на ритуали.Најпознатите симболи кои се користат се:
 
Ред 168 ⟶ 182:
-'''ЗЛОБНОТО ОКО''' ( The Evil Eye ) - Овој симбол се користел кога се фрлале клетви врз некого.Тој претствавува носител на несреќи и болести.
-'''ПАЈАК''' ( Spider) - Пајакот во културите во Африка претставува носител на судбина,а во Христијанството тој се смета или за зла сила или за благословено суштество заради некои видови на пајаци кои имаат форма на крст на своите грбови.
=== '''МАГИИМагии ИЛИили КЛЕТВИ'''клетви ===
Вештертсвото иволшебништвото користат најголем дел од овие симболи во текот на своите ритуали без разлика на тоа дали се добронамерни или злонамерни.Тие овие симболи го користат со таканаречени клетви или магии кои всушност претставуваат систем на зборови,нешто слично на формула или упатство преку кое се изведува некој ритуал.најважниот дел за да успее една магија или клетва е енергијата за која придонесува волшебникот или вештерот.Понекогаш потребна е и група на вештери или волшебници за „да се фати“магијата/клетвата.најчесто за да се изведе клетва или магија потребна е фотографија од личноста или местото на кое се фрла магијата или клетвата; во други случаи се користи магичен симбол или предмет кој потоа завршува кај личноста на која и била фрлена клетвата или магијата.Друг начин да се изведе ова е да се читаат зборови за одредена клетва или магија најчесто на некој архаичен јазик и притоа да се употребуваат тревки или други растенија дури и животински жртви за да се исполни таа клетва/магија.Некои од предметите кои се користат за време на овие ритуали се огледала,мечови,котлиња и друго.
=== Повикување на мртвите ===
=== '''ПОВИКУВАЊЕ НА МРТВИТЕ''' ===
Повикувањето на мртвите се одвива од страна на вештерите или волшебниците се со цел да се дојде до некаков одговор што не бил даден додека тие биле живи.Понекогаш вештерите дури и одржувале сеанси на гробишта со цел полесно да дојдат до духот на мртвиот и редовно носеле негов личен предмет.
== Волшебништво ==
== '''ВОЛШЕБНИШТВО''' ==
Волшебништвото чие име потекнува од Латинксиот збор ''Maleficium'', значи злонамера и злоупотреба.Иако не е конкретно докажано, во минатото било сваќано како негативен поим а волшебниците биле убивани и палени на клада исто како и вештерките.Со овој поим се опишува пакосната,опасната,или штетната магија која влијаела врз животите на луѓето во едно општество.Општо гледано,за волшебништво се смета секоја црна магија или клетва која нанесува штета на човек,животно или предмет.За злонамерни волшебници биле прогласени и Витезите Темплари кои го поттикнале ловот на вештерки и волшебници во Англија.
Тие најчесто се поврзуваат со фразата ''Malleus Maleficarum'' што преведено од латински јазик значи „Вештерско Кладиво“.Всушност ова е книга за одликите на вештерките и волшебниците напишана во 1486 година од '''Хајнрих Крамер''' и '''Џејкоб Спренгер''' и со оваа книга сакале да покажат дека вештерството постои и дека вештерките биле побројни од вештерите како и да ги разбијат сите сомнежи околу вештерството и неговите цели.
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/wiki/Фолклор