Германски јазик: Разлика помеѓу преработките
[проверена преработка] | [проверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
поправка на правопис |
викификација, граматички поправки |
||
Ред 5:
|states=Германија, Австрија, Швајцарија, Лихтенштајн, Луксембург и во некои гранични области, Белгија и Италија како малцински јазик
|region=[[Средна Европа]], [[Западна Европа]]
|speakers= 90 милиони (како мајчин)<ref>Mikael Parkvall, "Världens 100 största språk 2010" (The World's 100 Largest Languages in 2010), in ''[[Nationalencyklopedin]]''</ref><br />до 95 милиони<ref name="Ammon, 2014">{{cite web |url=https://books.google.com/books?id=vPvmBQAAQBAJ |author=Ammon, Ulrich |title=Die Stellung der deutschen Sprache in der Welt |language=German |edition=1st |date=November 2014 |publisher=de Gruyter |location=Berlin, Germany |ISBN=978-3-11-019298-8 |accessdate=
|iso1=de
|iso2b=ger
Ред 67:
Значајна концентрација на потомци кои зборуваат германски има во [[Аргентина]] (5 милиони), Венецуела, Парагвај и Чиле (3 милиони). Во дваесеттиот век, преку 100 000 германски политички бегалци и претприемачи се преселиле во [[Латинска Америка]], во земји како [[Костарика]], [[Панама]], [[Венецуела]] и Доминиканската Република, и основале енклави во кои се зборува германски јазик. Како што се зборува, постои мала германска емиграција во [[Порторико]]. Скоро сите жители на градот [[Помероде]] во државата Санта Катарина во Бразил можат да зборуваат германски.
Според американскиот попис од [[2000]] година, германскиот во [[Соединети Американски Држави|Соединетите Американски Држави]], после англискиот, [[Шпански јазик|шпанскиот]], [[Кинески јазик|кинескиот]] и [[Француски јазик|францускиот]], е петти по ред најзборуван јазик во домовите (околу 1,4 милиони). Оттука произлегува дека во Соединетите Американски Држави се наоѓа една од најголемите концентрации на луѓе кои зборуваат германски надвор од Европа. Државите [[Северна Дакота]] и [[Јужна Дакота]] се единствените држави во кои германскиот, после англискиот, е најчестиот јазик кој се зборува во домовите (вториот најзборуван јазик во другите држави е шпанскиот или францускиот). Навестување за германската присутност се наоѓа во имињата на некои места како [[Нов Улм]] и многу други градови во [[Минесота]], [[Бизмарк (град)|Бизмарк]] (главниот град на државата), [[Минхен (САД)|Минхен]], [[Карлсруе (град)|Карлсруе]] и [[Стразбург (САД)|Стразбург]] во Северна Дакота, [[Нов Браунфелс]] и [[Минстер (САД)|Минстер]] во [[Тексас]] и [[Кил (САД)|Кил]], [[Берлин (САД)|Берлин]] и [[Урмантаун]] во [[Висконсин]]. Во текот на дваесеттиот век, многу од потомците на емигрантите од осумнаесеттиот и деветнаесеттиот век продолжиле да зборуваат германски дома, но мала популација од постари (како и од помлади жители) може да се сретне во [[Пенсилванија]] ([[Амиши]]те, [[Хатерити]]те, [[Данкардси]]те и некои [[Менонити]], кои низ историјата зборувале [[хатерски германски]] и [[западни средногермански јазици|западен средногермански]], комбинација од [[пенсилвански холандски]]), [[Канзас]] (Менонити и [[Волшки Германци|Германците од Волга]]), Северна Дакота (хатерски Германци, Менонити, [[руски Германци]] и [[балтички Германци]]), Јужна Дакота, [[Монтана]], Тексас, Висконсин, [[Индијана]], [[Орегон]], [[Луизијана]] и [[Оклахома]]. Во раниот дваесетти век, имиграцијата била зачестена во [[Сент Луис]], [[Чикаго]], [[Њујорк]], [[Милвоки]], [[Питсбург]] и [[Синсинати]]. Според последниот попис во [[2006]] година, во Канада има 622 650 германски говорници, додека луѓето со германско потекло ([[Германски Канаѓани|германските Канаѓани]]) ги има низ целата земја. Заедници кои зборуваат германски делумно можат да се сретнат во [[Британска Колумбија]] (118 035) и [[Онтарио]] (230 330). Во градот [[Киченер]] во Онтаиро постои голема и динамична општина која одамна е наречена Берлин. Германските имигранти
Германските дијалекти кои се зборуваат или се зборувале во колонии или заедници кои ги основале германските говорници наликуваат на дијалектите во регионите од каде што потекнуваат основачите. [[Тексашки германски]] е дијалект кој се зборува во областите од Тексас кои се колонизирани, како [[Њу Браунфелс]] и [[Фредериксбург]]. [[Плаутдич]] е малцински јазик кој го зборуваат заедниците на Менонитите во Северно Мексико и повеќе од 200 000 луѓе во Мексико. Пенсилванискиот холандски е германски дијалект кој го зборуваат Амишите од Пенсилванија, Индијана и [[Охајо]].
Хатеритскиот германски е погорен германски дијалект од [[баварско наречје|австробаварското наречје]] на германскиот јазик кој го зборуваат заедниците на Хутеритите во Канада и во Соединетите Американски Држави. Хутеритскиот се зборува во американските држави: [[Вашингтон (држава)|Вашингтон]], Монтана, Северна Дакота, Јужна Дакота и Минесота и во канадските покраини [[Алберта]], [[Саскачеван]] и [[Манитоба]]. Неговите говорници припаѓаат на некои хатеритски групи, но сепак постојат говорници меѓу постарите генерации [[Прерилити]] (потомците од Хатеритите кои одлучиле да не се населат во колонии). Хатеритските деца кои растат во колонии прво учат и зборуваат хатеритски германски, пред да учат англиски - стандардниот јазик на опкружувањето во приватното целодневно училиште. И покрај тоа, многу колонии настрана од целодневните училишта продолжуваат со училишта во кои се учи [[германска граматика]]. Во Австралија, во државата [[Јужна Австралија]], нагласен бран на германскиот јазик од [[Прусија]] пристигна во илјада осумстотини и четириесеттите години (особено од регионот на [[Силезија]]). Со долготрајната изолација од други германски говорници и контакт со [[Австралиски англиски|австралискиот англиски]], некои
=== Интернет ===
Ред 87:
=== Современ германски ===
Кога [[Мартин Лутер]] ја
До околу 1800
Втората конференција за правопис во [[1901]] година,
Медиумите и пишаните дела, скоро сите се создаваат на стандарден германски кој е разбирлив во сите области каде што се зборува германски. Првиот речник од [[Браќа Грим|браќата Грим]], чии шеснаесет делови
=== Реформата од 1996 година и потоа ===
[[Германска правописна реформа од 1996|Германската правописна реформа од 1996]] година
▲[[Германска правописна реформа од 1996|Германската правописна реформа од 1996]] година доведе до јавни контроверзни и значајни расправи. Некои државни парламенти (сојузни држави, како [[Северна Рајна-Вестфалија]] и [[Баварија]]) не сакаа да ја прифатат. Во еден момент расправијата пристигна до највисокиот суд, кој даде кратко изјаснување, потврдувајќи дека државите треба да одлучат сами за себе и дека реформата ќе биде официјално правило само во училиштата, а секој друг ќе продолжи да пишува онака како што претходно има научено. Десет години подоцна, без никакви интервенции од страна на федералниот парламент, главната преработка била внесена во [[2006]] година, пред почетокот на учебната година. Некои традиционални правописи, конечно беа поништени во [[2007]] година. Единствениот сигурен и лесен знак за распознавање дали текстот е во согласност со реформата е ss (сс) на крајот од зборовите како што се dass и muss. Класичниот правопис го забранува овој завршеток, а наместо користи daβ i muβ.
=== Стандарден германски ===
Стандардниот германски не потекнува од традиционалните дијалекти во одредени региони, туку од пишаниот јазик. Сепак, постојат места во кои традиционалните регионални дијалекти биле заменети со стандарден германски, ова е случај во големи делови од [[Северна Германија]], но и во голем број градови во други делови од земјата.
Стандардниот германски се разликува регионално меѓу земјите во кои се зборува во зборовниот фонд и некои разлики во изговорот, дури и во граматиката и пишувањето. Оваа варијација не смее да се помеша со варијацијата на локалните дијалекти. Иако регионалните варијации на стандардниот германски примиле некој одреден степен на влијание од локалните дијалекти, тие се многу различни. Со тоа, германскиот се смета за
Во подрачјата во Швајцарија во кои се зборува германски, многу често се користат мешавини од дијалекти и стандарден јазик, а
==== Официјален статус ====
Стандардниот германски е официјален јазик во [[Лихтенштајн]]. Својот официјален статус во Германија го дели со [[Дански јазик|данскиот]] и [[Фризиски јазик|фризискиот]], кои се малцински јазици. Во [[Австрија]] со [[Словенечки јазик|словенечкиот]], [[хрватски јазик|хрватскиот]] и [[унгарски јазик|унгарскиот]], во Швајцарија со францускиот, [[италијански јазик|италијанскиот]] и [[реторомански]]от, во Белгија со холандскиот и францускиот и во Луксембург со францускиот и [[луксембуршки јазик|луксембуршкиот]]. Како локален официјален јазик се користи во Италија (во
Германскиот има официјално признат статус како официјален или помошен јазик во Данска (регионот на Јужен Јиланд), Италија ([[Гресониска
▲Стандардниот германски е официјален јазик во [[Лихтенштајн]]. Својот официјален статус во Германија го дели со [[Дански јазик|данскиот]] и [[Фризиски јазик|фризискиот]], кои се малцински јазици. Во [[Австрија]] со [[Словенечки јазик|словенечкиот]], [[хрватски јазик|хрватскиот]] и [[унгарски јазик|унгарскиот]], во Швајцарија со францускиот, [[италијански јазик|италијанскиот]] и [[реторомански]]от, во Белгија со холандскиот и францускиот и во Луксембург со францускиот и [[луксембуршки јазик|луксембуршкиот]]. Како локален официјален јазик се користи во Италија (во провицијата Болцано или Бозен на германски) како и во градовите [[Шопрон]] (Унгарија), [[Краул]] (Словачка) и во неколку градови во Романија. Тој е официјален јазик (со италијанскиот) на [[Ватиканска швајцарска гарда|Ватиканската швајцарска гарда]].
Германскиот е
▲Германскиот има официјално признат статус како официјален или помошен јазик во Данска (регионот на Јужен Јиланд), Италија ([[Гресониска долина]]), Намибија, Полска (регионот [[Ополе]]) и во Русија ([[Ашово]] и [[Халбштат]]).
▲Германскиот е ден од дваесет и трите [[службени јазици]] на Европската Унија со најголем број родени говорници во Европската Унија и веднаш по англискиот, пред францускиот, е втор најзборуван јазик во Европа.
== Германски како странски јазик ==
Германскиот, по шпанскиот, е трет најизучуван странски јазик во земјите во кои се зборува англиски. Германскиот е главен јазик во Европа, со околу 90-95 милиони говорници (
▲Германскиот, по шпанскиот, е трет најизучуван странски јазик во земјите во кои се зборува англиски. Германскиот е главен јазик во Европа, со околу 90-95 милиони говорници (200), или 13,3% од сите Европејци, е вториот најзборуван мајчин јазик во Европа, по рускиот, пред францускиот (65 милиони говорници во 2004 година) и англискиот (64,2 милиони говорници во 2004 година). Според тоа, германскиот јазик е прв најзборуван јазик во Европската унија, а втор странски јазик кој најмногу го знаат граѓаните од Европската унија. Тој е еден од службените јазици во Европската унија и еден од трите јазици со кои се служи [[европска комисија|Европската комисија]], покрај англискиот и францускиот. Триесет и два проценти од граѓаните од петнаесет земји од Европската унија, велат дека можат да разговараат на германски (без разлика дали како мајчин, втор или странски јазик). Ова е потпомогнато од широката распространетост и достапност на германскиот преку кабелските или сателитските телевизии. Германскиот бил и останува [[лингва франка]] во средна, источна и јужна Европа.
== Дијалекти ==
Германскиот е дел од западната група јазици од германската јазична фамилија, што е дел од индоевропската група. Германскиот дијалектен
Варијацијата меѓу германските дијалекти е различна, но соседните дијалекти се разбирливи меѓусебно. За луѓето кои го знаат само стандардниот германски, некои дијалекти не се разбирливи. Сепак, сите германски дијалекти припаѓаат на дијалектниот
▲Германскиот е дел од западната група јазици од германската јазична фамилија, што е дел од индоевропската група. Германскиот дијалектен континиум, традиционално е поделен на [[горногермански]] и [[долногермански]].
▲Варијацијата меѓу германските дијалекти е различна, но соседните дијалекти се разбирливи меѓусебно. За луѓето кои го знаат само стандардниот германски, некои дијалекти не се разбирливи. Сепак, сите германски дијалекти припаѓаат на дијалектниот континиум од горногермански и [[долносаксонски јазици|долносаксонските јазици]].
=== Долногермански ===
[[среден долногермански јазик|Средниот долногермански]] бил [[лингва франка]] на [[Ханза]]та. Тој бил доминантен јазик во Северна Германија. Ова се
Осумнаесеттиот и деветнаесеттиот век
▲[[среден долногермански јазик|Средниот долногермански]] бил [[лингва франка]] на [[Ханза]]та. Тој бил доминантен јазик во Северна Германија. Ова се промени во шеснаесеттиот век кога во [[1534]] година била испечатена Библијата од страна на Мартин Лутер. Овој превод се смета дека е важен чекор напред кон еволуцијата на раниот нов горногермански. Целеше кон тоа да биде разбирлив за странскиот аудиториум и се засноваше најмногу врз средните и погорните германски варијанти. Раниот нов горногермански станал попрестижен од долносаксонскиот, станувајќи јазик на науката и литетатурата. Во тоа време, најмоќните германски држави се наоѓаа во Средна и Источна Германија.
▲Осумнаесеттиот и деветнаесеттиот век беа обележани со масовно учење на стандардниот германски во училиштата. Нискиот саксонски полека бил потиснуван, тој не бил ништо друго освен јазик кој необразованите луѓе го зборуваа дома. Денес, нискиот саксонски може да се подели на две групи: нискосаксонски варијанти со умерен прилив на стандарден германски и варијанти од стандарден германски со нискосаксонско влијание познат како [[мисингш]]. Понекогаш варијантите на нискиот саксонски и нискиот франконски се групираат заедно, бидејќи двата не се засегнати од согласната промена на горногерманскиот. Сепак, делот од населенето способен да го зборува и одговара или да го разбира, од Втората светска војна па до денес постојано расте.
=== Горногермански ===
[[Горногермански јазик|Горногерманскиот]] се дели на: [[средногермански дијалекти|
Двата [[горнофранконски дијалект]]и се источнофранконски и јужнофранконски.
Ред 141 ⟶ 135:
Погорните германски дијалекти опфаќаат: северниот австробаварски, средниот австробаварски, јужниот австробаварски, швапскиот, источнофранконскиот, [[горноалемански дојалект|горноалеманскиот]], најгорниот [[алемански германски|алемански]] и најдолниот алемански. Тие се зборуваат во делови од јужна Германија, Лихтенштајн, Австрија и во деловите во кои се зборува германски во Швајцарија и Италија.
[[Вимисорис]] е горногермански дијалект во Полска, а [[затмариш]] и [[зибенбургиш]] се горногермански дијалекти во Романија. Варијантите на горниот стандарден германски јазик кој го зборувале Евреите [[Ашкенази]] (најмногу во поранешниот [[Советски Сојуз]]) имаат неколку оригинални обележја кои најчесто се сметаат како одделен јазик, [[јидиш]]. Тој е единствениот германски јазик кој не ја користи [[латинска азбука|латинската азбука]] и нејзиното стандардно писмо.
=== Германските дијалекти наспроти варијантите на стандардниот германски ===
Ред 147 ⟶ 141:
Во германската лингвистика, германските дијалекти се разликуваат од варијантите на стандардниот германски.
* Германските дијалекти се традиционалните локални варијанти. Некои од нив се тешко разбирливи за некој кој го познава само стандардниот германски. Дијалектите често се разликуваат од стандардниот германски во [[Зборовен фонд|зборовниот фонд]], [[фонологија]]та и [[синтакса]]та. Ако се користи точната дефиниција за јазикот кој се заснова на
* Варијантите на стандардниот германски се однесуваат на различни локални варијанти од плурицентричниот стандарден германски, кои незначително се разликуваат само во зборовниот фонд и фонологијата. Во некои региони, особено во Северна Германија, варијантите ги имаат заменето традиционалните германски дијалекти.
Ред 159 ⟶ 153:
Германските именки флектираат во:
Еден од четирите падежи: номинатив, генитив, датив и акузатив.
* Еден од трите рода: машки
* Имаат два броја: еднина и множина.
И покрај тоа што, најчесто германскиот се наведува како одличен пример за високофлексивен јазик, степенот на флексија е помалку застапен отколку во стариот германски или во другите индоевропски јазици како што се
<br />
Во германскиот правопис именките и повеќе зборови со синтетичка функција се пишуваат со голема буква, што на читателите треба да им олесни да откријат каква функција има зборот во реченицата (Am Freitag gehe ich einkaufen = Во петок одам да купувам). Ова е вообичаена оригинална практика во
<br />
Како повеќе германски јазици, германскиот создава именки сложенки каде првата именка ја определува категоријата дадена од втората именка, на пример: Strandtasche (Strand-плажа, Tasche-ташна
<br />
Најдолгиот германски збор, кој е во употреба е
==== Флексија на глаголи ====
Глаголите во стандардниот германски флексираат во:
Една од основните класи на конјугација, слаби и силни (како во англискиот), всушност дополнително постои и трета класа позната како мешани глаголи, во која постои
* Три лица: прво, второ и трето.
* Два броја: еднина и множина.
* Три начини: индикатив, императив и конјуктив.
* Два залога: актив и пасив. Пасивот се дели на статичен и динамичен.
* Разликата помеѓу граматичките аспекти е изведена со комбинирана употреба на конјуктив и/или претеритум, со што никој или и двата се во индикативен залог. Како самостоен конјуктивот искажува информација од втора рака, конјуктивот заедно со претеритум формира кондиционална реченица, а претеритумот самостојно изразува едноставен индикатив (во минато време) или
* Разликата помеѓу перфективниот и прогресивниот аспект во секоја развојна фаза е продуктивна категорија од постариот јазик и во скоро сите документирани дијалекти, но денес е ригорозно исклучен од пишана употреба во неговата нормализирана форма.
* Разјаснување на комплетните наспроти некомплетнитеформи
==== Глаголски префикси ====
Ред 184 ⟶ 178:
Значењето на основните глаголи може да биде објаснето и некогаш радикално променето преку употребата на одреден број префикси. Некои префикси сами по себе имаат одредено значење. Префиксот zer-- (-цер) се однесува на разделување на нештата, како во глаголот зерсцхнеиден (сечи). Употребата на префиксот ver - (-фер) се среќава во бројни глаголи со голем број различни значења, на пример: versuchen (се обидува), verteilen (разнесува), verstehen (разбира).
<br />
Други примери ги вклучуваат: haften (лепи), verhaften (задржува), kaufen (купува), verkaufen (продава), fahren (вози), erfahren
=====
Многу германски глаголи имаат
==== Збороред ====
Генерално, збороредот е помалку ригорозен отколку во современиот англиски. Постојат два вообичаени зборореди, еден за главните реченици, а друг за споредните реченици. Во нормалните исказни реченици глаголот секогаш се наоѓа на втора
Германскиот бара глаголскиот елемент (главен или помошен глагол) во реченицата да се појавува на втора позиција. Елементот на главниот интерес се појавува на крајот од реченицата.
<br />
Der alte Mann gab mir gestern das Buch. (Старецот вчера ми ја даде книгата. нормален ред)
Das Buch gab mir gestern der alte Man. (
<br />
Gestern gab mir der alte Mann das Buch. (Вчера старецот ми ја даде книгата.
Mir gab der alte Mann das Buch gestern. (Ми ја даде вчера старецот книгата.)
Ако во исказните реченици во англискиот јазик [[подмет]]от не се појави пред [[прирок]]от, реченицата може да биде погрешно разбрана. Ова не е случај во германскиот јазик.
Ред 204 ⟶ 198:
==== Помошни глаголи ====
Кога помошен глагол е во сегашно време
▲Кога помошен глагол е во сегашно време , тој се појавува во втора позиција, а главниот глагол на крајот од реченицата. Ова е посебно забележително во создавањето на перфектот, со што сé уште се можни бројни зборореди. На пример:
Der alte Mann hat mir heute das Buch gegeben. (Старецот ми ја даде книгата денес)
Heute hat der alte Mann mir das Buch gegeben. (Денес старецот ми ја даде книгата)
==== Модални глаголи ====
Во речениците во кои се употребува модален глагол, глаголот во основна форма стои на крајот од
▲Во речениците во кои се употребува модален глагол, глаголот во основна форма стои на крајот од речениацта. На пример , реченицата,,Should he go home?” (,,Дали тој треба да оди дома?,,) на современ англиски, на германски би била преформулирана и би гласела „Soll er nach Hause gehen?”
==== Повеќекратни инфинитиви ====
Во германските споредни реченици сите глаголи се насобираат на крајот од реченицата. Помошните глаголи во идно време, пасив, модални глаголи и глаголи во перфект, можат да доведат до долг синџир од глаголи на крајот на реченицата. Во вакви конструкции, past participle се претставува со префиксот -ge и често се заменува со инфинитив
He knew not that the agent a picklock had make let.▼
▲Во германските споредни реченици сите глаголи се насобираат на крајот од реченицата. Помошните глаголи во идно време, пасив, модални глаголи и глаголи во перфект, можат да доведат до долг синџир од глаголи на крајот на реченицата. Во вакви конструкции, past participle се претставува со префиксот-ge и често се заменува со инфинитив .wusste nicht, dass der Agent einen Nachschlüssel hatte machen lassen.
▲He knew not that the agent a picklock had make let.
===Зборовен фонд===
Голем дел од германскиот зборовен фонд потекнува од германската гранка од
<br />
<br />
Дури и денес многу дискретни неакадемски движења се обидуваат да ја унапредат Ersatz (замената) на речиси сите странски со стари зборови, дијалектни или нови германски алтернативи. Се смета дека ова, исто така ќе помогне во ширењето на модерни или научни идеи помеѓу помалку образованите и со тоа ќе го демократизира и јавниот живот.
<br />
Современиот германски научен зборовен фонд има девет милиони зборови и зборовни групи (засновани на анализи од 35 милиони реченици од корпусот во Лајпциг
=== Правопис ===
Германскиот јазик во пишувањето ја користи латинската азбука. Покрај 26-те стандардни букви, има три самогласки со умлаут, имено ä, ö
Текстовите кои се напишани на Германски јазик се лесно препознатливи
▲Германскиот јазик во пишувањето ја користи латинската азбука. Покрај 26-те стандардни букви има три самогласки со умлаут, имено ä, ö , ü, како и есцет (остро с),β.
▲Текстовите кои се напишани на Германски јазик се лесно препознатливи , како по умлаутите и одредени правописни правила-Германскиот е единствениот водечки јаизк во кој сите иманки се пишуваат со голема почетна буква, и честата појава на долги сложенки (најдолгиот германски збор содржи 63 букви).
=== Денес ===
Ред 240 ⟶ 231:
|превод=Ситe чoвeчки суштeствa сe рaѓaaт слoбoдни и eднaкви пo дoстoинствo и прaвa. Tиe сe oбдaрeни сo рaзум и сoвeст и трeбa дa сe oднeсувaaт eдeн кoн друг вo дуxoт нa oпштo чoвeчкaтa припaднoст.
}}
Пред германската реформа за правописно пишување од 1996 година
<br />
Самогласките со умлаут (ä, ö, ü) често се транскрибираат со ае, ое и уе, ако умлаутите не се достапни на тастатурата. На истиот начин β може да се транскрибира со SS.. Германските читатели ги разбираат тие транскрипции (иако изгледаат невообичаено), но ако се достапни умлаутите тие се избегнуваат, бидејќи се сметаат за несоодветно правописно пишување. (Во Вестфален и Шлезвиг-Холштајн
<br />
Не постои општа спогодба за тоа каде, во кои сортирачки делови се појавуваат овие умлаути. Телефонските
<br />
За оние кои ги користат програмите на Микрософт виндоуз (Microsoft Windows) на своите персонални компјутери, кои немаат тастатури QWERTY за да пишуваат букви со умлаути, без разлика дали станува збор за случаи со голема или мала буква, или пак Есцет (β), следејќи ги инструкциите преку
Кога
<br />
Пишувањето буква „а” со умлаут вклучува
<br />
Слична спогодба може да се користи и кај воведните наводници (знаците за цитат) кои се наоѓаат под „маската” на 99 (за разлика од англискиот, во кој се наоѓаат под 66) на почетокот на реченицата со употреба на четирицифрениот број 0132 како во „Guten Morgen!”.
Ред 255 ⟶ 247:
=== Во минатото ===
До пред раниот дваесетти век, германскиот се
<br />
Соодветната употреба на долгото c (langes s) е многу важна за да се напише текст со фрактурски печатарски слогови. Исто така многу
Ред 272 ⟶ 264:
|-
|}
Кратко /ɛ/ се реализира како [ɛ] во нагласени слогови (вклучувајќи го и акцентирањето на вториот слог)
* Ако самогласката се наоѓа на крајот од слогот или после неа следува една согласка, најчесто се изговара како долга (на пример: Hof[hoːf])
* Ако по самогласката следува двојна согласка (на пример ff, ss или tt) ck, tz или согласна група (на пример st или nd), скоро секогаш се изговара кратко (на пример: hoffen [ˈhɔfən]). Двојните согласки се користат само за оваа функција, продолжените самогласки да ги означат како кратки. Согласката сама по себе никогаш не се изговара продолжено или удвоено.
И двете од овие правила имаат исклучоци. На пример: и покрај првото правило hat [hat] „has’’ има краток изговор, a Mond [moːnt], 'moon и покрај второто правило има долг изговор. Не постои општо правило, за и кое не е ниту во комбинацијата ие (продолжувајќи го), ниту после него да следува двојна согласка или група (скратувајќи ја). Во одредени случаи постојат регионални разлики: во Средна Германија (Хесен), о во сопственото име „Hoffman” (Хофман) се изговара долго, додека многу други Германци би го изговориле кратко. Истото се применува и на е во географскиот назив,,Mecklenburg” (Мекленбург) за луѓето во тој регион. Зборот Städte (градови) некој (Жан Хофер, Телевизија АРД) го изговара со кратка самогласка [ˈʃtɛtə]
Германските согласки можат да ги формираат следниве диграфи (во пишувањето) и дифтонзи (во изговарањето). Забележете дека изговорот на некои од нив (ei, äu, eu) е многу поразличен од она што се очекува имајќи ги предвид буквите од кои се составени.
Ред 288 ⟶ 280:
Дијаграфот ie” генерално ја претставува фонемата /iː/ која не е дифтонг. Во повеќе варијанти /r/ на крајот на слогот се вокализира, но сепак појавата на самогласка по која следува вокализирано /r/ не се смета за дифтонг: Bär[bɛːɐ̯] мечка, er [eːɐ̯] тој, wir [viːɐ̯] ние, kurz [kʊɐ̯ts] кратко, Wörter [vœɐ̯tɐ] зборови.
<br />
Во повеќе варијанти од стандардниот германски имаат предност основите на зборовите кои започнуваат на самогласка
=== Согласки ===
Со приближно 25 фонеми, германскиот согласен систем експонира просечен број на [[согласки]] во споредба со други јазици. Една од најзабележителните е невообичаеното слеано /p͡f/. Подолу се прикажани сите согласки во јазикот.
Ред 370 ⟶ 362:
* Звучните /b/, /d/, /ɡ/ се обезвучуваат во /p/, /t/, /k/ кога се наоѓаат во завршна позиција на зборот.
* Безвучните /p/, /t/, /k/ се аспирантни, освен кога се предводени од сибилант.
* Таму каде што нагласениот слог започнува на самогласка, самиот слог е предводен од [ʔ]. Бидејќи присуството на [ʔ]. се подразбира од контекстот, не се смета за фонема
* /d͡ʒ/ i /ʒ/ јавуваат само во зборови од странско потекло
Ред 376 ⟶ 368:
* C (c) сама по себе не е германска буква. Во позајмените зборови најчесто се изговара [t͡s] (пред ä, äу, е, и, ö, ü, ѕ) или [k] Ќ (пред a, o, u и согласки). Комбинацијата ck, како и во англискиот се користи да укаже на тоа дека претходната самогласка е кратка.
* Ch се појавува многу почесто и се изговара како [ç]
* Dsch се изговара [d͡ʒ] (
* F се изговара како [f] во father, (татко).
* H на почетокот на слогот се изговара [h] како вo home (После самогласка е безвучна и само ја продолжува самогласката.
Ред 383 ⟶ 375:
* L секогаш се изговара [l],а никогаш *[ɫ] (,,темно Л,,)
* Q постои само во комбинација со u и се појавува и во германските и латинските зборови ("quer"; "Qualität"). Диграфот qu се изговара [kv].
* R
* С на германскиот се изговара [z] (како во "Zebra"), ако се наоѓа на почетокот на слогот (на пример во Sohn [zoːn]),или пак [s] (на пример: Bus [bʊs]). Во Австрија и Швајцарија секогаш се изговара [s] SS [s] укажува на тоа дека претходната самогласка е кратка. St и Sp на почетокот на зборови од германско потекло се изговараат [ʃt] i [ʃp], соодветно.
* β (буквата која ја има само на германскиот
* Sch се изговара [ʃ] (како „sh” vo Shine).
* Tion во латинските заемки се изговара [tsion].
* V се изговара [f] во зборови со германско потекло (на пример Vater [ˈfaːtɐ]) и [v] во повеќето други зборови (на пример Vase [ˈvaːzə]).
* W се изговара [v] како во англискиот збор „vacation (
* Y се појавува само во заемки и вообичаено се смета за самогласка.
* Z секогаш се изговара [t͡s] (на пример zog [t͡soːk]). Tzu укажува на тоа дека претходната самогласка е кратка.
=== Промена на согласките ===
Германскиот јазик нема некои забни струјни согласки (како англиското ''th''). Гласот ''th'' англискиот јазик
<br />
Исто така, gh во германско-англиските зборови, изговорено на неколку различни начини во современиот англиски (како ф), често може да се поврзе со германското ch: to laugh-lachen, through i thorough-durch, high-hoch, naught-nichts и така натаму.
Ред 403 ⟶ 395:
<br />
На пример:
Промената на p→ff во горногерманскиот доведе до некакво сродство на
===
Англискиот има многу заемки од германскиот и тоа најчесто без никакви промени во пишувањето.
{| class="wikitable"
Ред 411 ⟶ 403:
! Германски збор !! Англиска заемка!! Значење на германскиот збор
|-
|
|-
| Angst || angst|| страв
Ред 433 ⟶ 425:
| Fest || fest || славење/празник
|-
| Gedankenexperiment || Gedankenexperiment|| измислен
|-
| Geländesprung || gelandesprung || скокање во воздух со алпинистичка опрема
Ред 443 ⟶ 435:
| Gesundheit! || Gesundheit! (Amer.) || здравје / На здравје! (кога некој кива)
|-
| Heiligenschein || heiligenschein || метео.
|-
| Hinterland || hinterland || простор зад фронталната линија
|-
| kaputt || kaput || нешто
|-
| Katzenjammer || katzenjammer || мамурлак/некој е мамурен
Ред 455 ⟶ 447:
| Kitsch || kitsch || лажна уметност / нешто што е направено само за продажба
|-
| Kraut || kraut || лековита билка/растение
|-
| Leitmotiv|| leitmotif || водечки мотив
|-
| plündern (v.) || to plunder || лит.
|-
| Poltergeist || poltergeist || лит.
|-
| Realpolitik || realpolitik || дипломатија базирана повеќе на цели отколку на идеали
Ред 467 ⟶ 459:
| Reich || reich || царство
|-
| Rucksack || rucksack || ранец (Руцк→"Рüцкен" што значи
|-
| Schadenfreude || schadenfreude || злорадост
|-
| Sprachraum || sprachraum || лит.
|-
| Übermensch || ubermensch ||
|-
| verklemmt || verklemmt || некој е
|-
| Waldsterben || waldsterben || изумирање на растителната природа
|-
| Wanderlust || wanderlust || желба, задоволство или склоност
|-
| Weltanschauung || weltanschauunge || лит.
|-
| Wunderkind || wunderkind || лит.
|-
| Zeitgeist || zeitgeist ||лит.
|-
|}
=== Промоција на германскиот јазик ===
Употребата и изучувањето на германскиот јазик се промовираат од страна на бројни организации. [[Гетеов институт|Гетеовиот институт]] (наречен по славниот германски писател [[Јохан Волфганг фон Гете]]) кој е поддржан од
<br />
Германската државна радио-телевизија Дојче
=== Користени извори ===
<references />
* Мајкл Клајн
* Џорџ О. Кјурми, Граматика на Германскиот
* Ентони Фокс, Структурата на Германскиот јазик (2005 год.) ISBN 0-19-927399-5
* Рут Х. Сандерс
* Гетеов институт: Организација спонзорирана од Владата, за промовирање на Германскиот јазик и култура.
* Интернет-курс по германски јазик: вклучува часови кои ги опфаќаат изговорот, зборовниот фонд и граматиката.
Ред 513 ⟶ 504:
== Надворешни врски ==
* [http://makedonisch.info Германскo - македонски речник]
{{InterWiki|code=de}}
* {{Wikisource-inline|list=
** {{Cite EB1911|wstitle=German Language |short=x |noicon=x}}
** [[Mark Twain]], [[s:The Awful German Language|The Awful German Language]], 1880
** [[Carl Schurz]], [[s:The German Mothertongue|The German Mothertongue]], 1897
** {{Cite AmCyc|wstitle=Germany, Language and Literature of |short=x |noicon=x}}
}}
* {{dmoz|Science/Social_Sciences/Linguistics/Languages/Natural/Indo-European/Germanic/German|German (language)}}
* [http://www.duden.de/ Duden, the de-facto official German dictionary]
* [http://dict.leo.org/ende/index_en.html Leo, free online German dictionary]
* [http://context.reverso.net/translation/ Translation of German words and expressions]
* [http://peterjockisch.de/Netzwoerterbuecher/Netzwoerterbuecher_EN.html Free online and offline dictionaries for the study of German]
* [https://archive.org/details/VerbreitungDerDeutschenSprache Dissemination of the German language in Europe around 1913 (map, 300 dpi)]
{{Нормативна контрола}}
|