Википедија

Ураниум: Разлика помеѓу преработките

Интерактивен преглед на историјата
[проверена преработка][проверена преработка]
← Постаро уредувањеПоново уредување →
Избришана содржина Додадена содржина
НагледноВикитекст
→‎Воена примена: превод, врски
→‎Откривањето: превод врски
Ред 58:
 
===Пред откривањето===
[[File:Uranus as seen by NASA's Voyager 2.tif|thumb|right|200px225x225px|The planetПланетата [[UranusУран (планета)|Уран]], whichспоред која ураниумот uraniumго isдобил namedсвојот afterназив.]]
Користењето на ураниум во неговиот природен [[оксид]] датира најмалку од [[79|79 година]] од нашата ера, кога бил користен да се додаде жолта боја на керамичка глазура.<ref name="LANL"/> Жолто стакло со 1% ураниумски оксид во една римска вила во Неаполскиот залив, во Италија, пронашол Р.Т Гунтер од [[Оксфордски универзитет|Универзитетот Оксфорд]] во 1912.<ref name="BuildingBlocks482">{{Harvnb|Emsley|2001|p=482}}.</ref> Водоцниот Среден век бил ископуван од хабсбуршките рудници за сребро во денешна Чешка, и се користел за боење стакло во стакларската индустрија.<ref name="BuildingBlocks477"/> На почетокот на 19 век, единствен познат извор за ураниум биле само овие рудници.
 
===Откривањето===
[[File:Becquerel plate.jpg|thumb|[[HenriАнри Becquerel|Antoine Henri BecquerelБекерел]] discoveredја the phenomenon ofоткрил [[radioactivityРадиоактивност|радиоактивноста]] byизложувајќи exposingфотографска a [[photographic plate]]табличка toна uraniumураниум inво 1896|alt=Two fuzzy black features on a fuzzy white paper-like background. There is a handwriting at the top of the picture.]]
Откривањето на елементот му се припишува на германскиот хемичар [[Мартин Хајнрих Клапрот]]. Додека работел во неговата експериментална лабораторија во [[Берлин]] во 1789, Клапрот добил жолт талог (најверојатно натриум диуранат) така што уранинитот го растворил во [[азотна киселина]] а потоа растворот го неутрализирал со [[натриум хидроксид]] .<ref name="BuildingBlocks477">{{Harvnb|Emsley|2001|p=477}}.</ref> Клапрот мислел дека жолтата супстанција е оксид на некој се уште неоткриен елемент и го загреал со јаглен за да добие црн прав, за кој мислел дека е новооткриен метал (впрочем тој прав бил [[оксид]] на ураниумот).<ref name="BuildingBlocks477" /><ref>{{cite journal
The [[discovery of the chemical elements|discovery]] of the element is credited to the German chemist [[Martin Heinrich Klaproth]]. While he was working in his experimental laboratory in [[Berlin]] in 1789, Klaproth was able to precipitate a yellow compound (likely [[sodium diuranate]]) by dissolving [[pitchblende]] in [[nitric acid]] and neutralizing the solution with [[sodium hydroxide]].<ref name="BuildingBlocks477">{{Harvnb|Emsley|2001|p=477}}.</ref> Klaproth assumed the yellow substance was the oxide of a yet-undiscovered element and heated it with [[charcoal]] to obtain a black powder, which he thought was the newly discovered metal itself (in fact, that powder was an oxide of uranium).<ref name="BuildingBlocks477"/><ref>{{cite journal
| title = Chemische Untersuchung des Uranits, einer neuentdeckten metallischen Substanz
| author = Klaproth, M. H.
Ред 70:
| date = 1789
| pages = 387–403
| authorlink = Martin Heinrich Klaproth}}</ref> HeНовооткриениот namedелемент theго newlyименувал discoveredпо element after the planetпланетата [[Uranus]],Уран (named after the primordial [[Uranus (mythologyпланета)|Greek god of the skyУран]]), which had been discoveredоткриена eightосум yearsгодини earlierпретходно byод [[WilliamВилијам HerschelХершел]].<ref>{{cite encyclopedia|edition = 4th|title =Uranium|encyclopedia =The American Heritage Dictionary of the English Language|publisher =Houghton Mifflin Company|url=http://www.answers.com/uranium}}</ref>
 
In 1841,Во [[Eugène-Melchior Péligot1841]], ProfessorЕжен-Мелшиор ofПелиго, Analyticalпрофесор Chemistryпо atаналитичка theхемија [[Conservatoireна NationalНационалната desконзерваторија Artsза etуметност Métiers]]и (Centralзанаети, Schoolво of Arts and Manufactures) in [[Paris]]Париз, isolatedгоизолирал theпрвиот firstпримерок sampleна ofметалот uraniumураниум metalсо byзагревање heatingна [[uraniumураниум tetrachloride]]тетрахлорид withсо [[potassiumкалиум]].<ref name="BuildingBlocks477"/><ref>{{cite journal| title = Recherches Sur L'Uranium
| author = Péligot, E.-M. |journal = [[Annales de chimie et de physique]]
| volume = 5 |issue = 5 |date = 1842
| pages = 5–47 |url = http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k34746s/f4.table}}</ref>
 
[[Анри Бекерел]] ја открил [[Радиоактивност|радиоактивноста]] користејќи ураниум 1896.<ref name="ColumbiaEncy"/> Тој ја открил случајно проучувајќи ја фосфоросценцијата на ураниумските соли, истражувајќи ја работата на [[Вилхелм Конрад Рентген|Вилхелм Рендген]].
[[Henri Becquerel]] discovered [[radioactive decay|radioactivity]] by using uranium in 1896.<ref name="ColumbiaEncy"/> Becquerel made the discovery in Paris by leaving a sample of a uranium salt, K<sub>2</sub>UO<sub>2</sub>(SO<Sub>4</sub>)<sub>2</sub> (potassium uranyl sulfate), on top of an unexposed [[photographic plate]] in a drawer and noting that the plate had become "fogged".<ref name="BuildingBlocks478"/> He determined that a form of invisible light or rays emitted by uranium had exposed the plate.
 
===Fission researchФисија===
[[File:UraniumCubesLarge.jpg|thumb|Коцки и коцкасти тела на ураниум произведени за време на Проектот Менхетен.]]Како прва [[нуклеарна фисија]] се смета бомбардирањето на ураниумот со [[Неутрон|неутрони]] кое во 1934 го извел италијанскиот физичар [[Енрико Ферми]] и тоа го објавил во трудот ''Радиоактивност добиена со бомбардирање со неутрони''.За таквото откритие добил [[Нобелова награда за физика|Нобелова награда по физика]] а во Чикаго, во [[1942]],под негово раководство бил изграден првиот [[нуклеарен реактор]]. [[Ото Хан]] заедно со Фриц Штрасман, во 1939 го открил цепењето на јадрото на атомот на ураниумот сопомош на неутрони,со што ја отворил ерата на атомски реактори кои работат на основа на таа нуклеарна реакција. Иако на тој проект за нуклеарна фисија работела заедно со него и [[Лиза Мајтнер]], само Хан ја добил [[Нобелова награда за хемија|Нобеловата награда за хемија]] во 1944, наспроти општото мислење дека тие треба да ја делат наградата. Таа објаснувањата за нуклеарната фисија ги објавила заедно со нејзиниот внук. <ref>De Gregorio A.: "A Historical Note About How the Property was Discovered that Hydrogenated Substances Increase the Radioactivity Induced by Neutrons", 2003.</ref> <ref>Nigro M: [http://www.brera.unimi.it/SISFA/atti/2003/312-321NigroBari.pdf] "Hahn, Meitner e la teoria della fissione", 2004.</ref> <ref>Peter van der Krogt: [http://elements.vanderkrogt.net/element.php?sym=Pu] "Elementymology & Elements Multidict", 2009.</ref> [[Проект „Менхетн“|Проектот „Менхетен“]] бил таен проект на американската влада за време на [[Втора светска војна|Втората светска војна]] со цел да се направи атомска бомба. Проектот започнал во 1941 од страв дека владата на нацистичката Германија веќе работи на сличен таков проект. Во американскиот град [[Лос Аламос]] биле собрани најдобрите физичари и инженери и под водство на американскиот физичар [[Роберт Опенхајмер]] ја направиле и успешно ја тестирале првата атомска бомба на 16 август 1945. Тоа бил еден од најголемите тајни проекти на сите времиња, обелоденет дури после бомбардирањето на [[Хирошима]]. Тоа бомбардирање однело 400 000 јапонски животи и оставило трајни последици од радијацијата. <ref>J.E. Helmreich: "Gathering Rare Ores: The Diplomacy of Uranium Acquisition, 1943–1954", Princeton UP, 1986.</ref>
[[File:UraniumCubesLarge.jpg|thumb|Cubes and cuboids of uranium produced during the Manhattan project]]
A team led by [[Enrico Fermi]] in 1934 observed that bombarding uranium with neutrons produces the emission of [[beta decay|beta rays]] ([[electron]]s or [[positron]]s from the elements produced; see [[beta particle]]).<ref name="EncyChem773"/> The fission products were at first mistaken for new elements of atomic numbers 93 and 94, which the Dean of the Faculty of Rome, Orso Mario Corbino, christened ''[[ausonium]]'' and ''[[hesperium]]'', respectively.<ref>{{cite web
|url = http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/physics/laureates/1938/fermi-lecture.pdf
|format = PDF
|last = Fermi |first = Enrico
|date = 12 December 1938
|title = Artificial radioactivity produced by neutron bombardment: Nobel Lecture
|publisher = Royal Swedish Academy of Sciences
}}</ref><ref>{{cite journal|author = De Gregorio, A.|title = A Historical Note About How the Property was Discovered that Hydrogenated Substances Increase the Radioactivity Induced by Neutrons| date = 2003|pages = 41–47|volume = 19|journal = Nuovo Saggiatore |arxiv=physics/0309046|bibcode = 2003physics...9046D}}</ref><ref>{{cite web| author = Nigro, M |url = http://www.brera.unimi.it/SISFA/atti/2003/312-321NigroBari.pdf |title = Hahn, Meitner e la teoria della fissione| date = 2004 |accessdate = 5 May 2009}}</ref><ref>{{cite web| author = van der Krogt, Peter |url = http://elements.vanderkrogt.net/element.php?sym=Pu |title = Elementymology & Elements Multidict |accessdate = 5 May 2009}}</ref> The experiments leading to the discovery of uranium's ability to fission (break apart) into lighter elements and release [[binding energy]] were conducted by [[Otto Hahn]] and [[Fritz Strassmann]]<ref name="EncyChem773">{{Harvnb|Seaborg|1968|p=773}}.</ref> in Hahn's laboratory in Berlin. [[Lise Meitner]] and her nephew, the physicist [[Otto Robert Frisch]], published the physical explanation in February 1939 and named the process "[[nuclear fission]]".<ref>{{cite journal
| title = Disintegration of Uranium by Neutrons: a New Type of Nuclear Reaction
| author = [[Lise Meitner|Meitner, L.]] and [[Otto Frisch|Frisch, O.]]
| journal = Nature
| volume = 143
| date = 1939
| pages = 239–240
| doi = 10.1038/224466a0
| url = http://www.atomicarchive.com/Docs/Begin/Nature_Meitner.shtml |bibcode = 1969Natur.224..466M
| issue=5218}}</ref> Soon after, Fermi hypothesized that the fission of uranium might release enough neutrons to sustain a fission reaction. Confirmation of this hypothesis came in 1939, and later work found that on average about 2.5 neutrons are released by each fission of the rare uranium isotope uranium-235.<ref name="EncyChem773"/> Further work found that the far more common uranium-238 isotope can be [[Nuclear transmutation|transmuted]] into plutonium, which, like uranium-235, is also fissile by thermal neutrons. These discoveries led numerous countries to begin working on the development of nuclear weapons and [[nuclear power]].
 
On 2 December 1942, as part of the [[Manhattan Project]], another team led by Enrico Fermi was able to initiate the first artificial self-sustained [[nuclear chain reaction]], [[Chicago Pile-1]]. Working in a lab below the stands of [[Stagg Field]] at the [[University of Chicago]], the team created the conditions needed for such a reaction by piling together 400&nbsp;short tons (360&nbsp;metric tons) of [[graphite]], 58&nbsp;short tons (53&nbsp;metric tons) of [[uranium oxide]], and six short tons (5.5 metric tons) of uranium metal, a majority of which was supplied by [[Westinghouse Lamp Plant]] in a makeshift production process.<ref name="EncyChem773"/><ref>{{cite journal|last=Walsh|first=John|title=A Manhattan Project Postscript|journal=Science|date=19 June 1981|volume=212|pages=1369–1371|url=http://pbadupws.nrc.gov/docs/ML0533/ML053340429.pdf|accessdate=23 March 2013|publisher=AAAS|issn=0036-8075|bibcode = 1981Sci...212.1369W |doi = 10.1126/science.212.4501.1369|pmid=17746246|issue=4501}}</ref>
 
===Nuclear weaponry===
Ред 107 ⟶ 88:
===Reactors===
[[File:First four nuclear lit bulbs.jpeg|thumb|Four light bulbs lit with electricity generated from the first artificial electricity-producing nuclear reactor, [[Experimental Breeder Reactor I|EBR-I]] (1951)|alt=An industrial room with four large illuminated light bulbs hanging down from a bar.]]
The [[X-10 Graphite Reactor]] at [[Oak Ridge National Laboratory]] (ORNL) in Oak Ridge, Tennessee, formerly known as the Clinton Pile and X-10 Pile, was the world's second artificial nuclear reactor (after Enrico Fermi's Chicago Pile) and was the first reactor designed and built for continuous operation. [[Argonne National Laboratory]]'s [[Experimental Breeder Reactor I]], located at the Atomic Energy Commission's National Reactor Testing Station near [[Arco, Idaho]], became the first nuclear reactor to create electricity on 20 December 1951.<ref>{{cite web |url=http://www.ne.anl.gov/About/reactors/frt.shtml |title=Reactors Designed by Argonne National Laboratory: Fast Reactor Technology |publisher=U.S. Department of Energy, Argonne National Laboratory |date=2012 |accessdate=25 July 2012}}</ref> Initially, four 150-watt light bulbs were lit by the reactor, but improvements eventually enabled it to power the whole facility (later, the town of Arco became the first in the world to have all its [[electricity]] come from nuclear power generated by [[BORAX-III]], another reactor designed and operated by [[Argonne National Laboratory]]).<ref>{{cite web |url=http://web.em.doe.gov/tie/history.html |title=History and Success of Argonne National Laboratory: Part 1 |publisher=U.S. Department of Energy, Argonne National Laboratory |date=1998 |accessdate=28 January 2007 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20060926155637/http://web.em.doe.gov/tie/history.html |archivedate = 26 September 2006|deadurl=yes}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.ne.anl.gov/About/reactors/lwr3.shtml#fragment-5 |title=Reactors Designed by Argonne National Laboratory: Light Water Reactor Technology Development |publisher=U.S. Department of Energy, Argonne National Laboratory |date=2012 |accessdate=25 July 2012}}</ref> The world's first commercial scale nuclear power station, [[Obninsk Nuclear Power Plant|Obninsk]] in the [[Soviet Union]], began generation with its reactor AM-1 on 27 June 1954. Other early nuclear power plants were [[Sellafield|Calder Hall]] in [[England]], which began generation on 17 October 1956,<ref name="BBC">{{cite news |title=1956:Queen switches on nuclear power |work=[[BBC news]] |url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/october/17/newsid_3147000/3147145.stm |accessdate=28 June 2006 |date=17 October 1956}}</ref> and the [[Shippingport Atomic Power Station]] in [[Pennsylvania]], which began on 26 May 1958. Nuclear power was used for the first time for propulsion by a [[submarine]], the [[USS Nautilus (SSN-571)|USS ''Nautilus'']], in 1954.<ref name="EncyChem773">{{Harvnb|Seaborg|1968|p=773}}.</ref><ref>{{cite web |url=http://www.ne.anl.gov/About/reactors/lwr3.shtml#fragment-2 |title=STR (Submarine Thermal Reactor) in "Reactors Designed by Argonne National Laboratory: Light Water Reactor Technology Development" |publisher=U.S. Department of Energy, Argonne National Laboratory |date=2012 |accessdate=25 July 2012}}</ref>
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/wiki/Ураниум“