Јагуар: Разлика помеѓу преработките

}}

 

 

Јагуарот може да се види во [[Зоолошка градина Скопје|Зоолошката градина во Скопје]].<ref>{{наведена мрежна страница|url=http://www.zooskopje.com.mk/jaguar.html|title=Јагуар|publisher=[[Зоолошка градина Скопје|Зоо Скопје]]|accessdate=27 април 2015}}</ref>

Јагуарот е [[речиси загрозен вид]] чија бројност полека опаѓа. Главна закана претставува уништувањето на природното живеалиште, како и раздвојување на популациите. Иако меѓународната трговија со јагуари или нивни делови е забранета, оваа голема мачка се уште е убивана од луѓето, најчесто од страна на ранчери и фармери од [[Јужна Америка]]. Територијата на распространетост иако е намалена сепак останува доста голема. Јагуарот е значаен дел од [[митологија]]та на бројни староседелски американски култури, вклучувајќи ги и оние на [[Маи]]те и [[Ацтеки]]те.

''Onca'' е од потугалскиот и шпанскиот збор ''onça'', што значи унца.

 

== Таксономија ==

[[Податотека:Standing jaguar.jpg|thumb|right]]

# '''''[[Panthera onca onca]]''''': [[Венецуела]]

#* ''[[Panthera onca veraecrucis|P. onca veraecrucis]]'': централен [[Тексас]] до југоисточно Мексико

#* ''[[Panthera onca goldmani|P. onca goldmani]]'' (Голдманов јагуар): полуостровот [[Јукатан]] до [[Белизе]] и [[Гватемала]]

=== Социјална активност ===

[[Податотека:Panthera onca.jpg|thumb|left]]

Јагуарот и останатите членови на големи мачки се способни за рикање. Рикањето го користат за застрашување на противниците при бранење на територијата или при парењето, како и за меѓусебно комуницирање<ref name=Emmons87>{{цитирано списание | author = Emmons, Louise H. | year = 1987 | title = Comparative feeding ecology of felids in a neotropical rainforest | journal = Behavioral Ecology and Sociobiology | volume = 20 | issue = 4 | page = 271 | url = http://www.springerlink.com/content/h715034593114546/ | accessdate = 8 август 2006 | doi = 10.1007/BF00292180}}</ref>. Рикањето на јагуарите често наликува на репетитивно кашлање, но можат и да мјаукаат<ref name=JSSP/>. Борбите за партнер се многу ретки, и дури и во дивината забележано е однесување со кое се избегнува агресивност<ref name=Rabinowitz/>. Кога се случуваат борби, најчесто се поради територија.

== Распространетост и живеалиште ==

[[Податотека:Panthera onca -sleeping in tree -Belize Zoo-8.jpg|thumb|right|Јагуар во Белизе]]

Вклученоста на САД во териториите на распространетост на јагуарот се должи на повремени набљудувања во југозападот, поточно во [[Аризона]], [[Ново Мексико]] и [[Тексас]]. Во раните 1900ти, јагуарот бил присутен до [[Гранд кањон]] на север и до [[Јужна Каролина]] на запад<ref name=FEDERAL/>. Јагуарот во САД спаѓа во заштитени видови. Во 2004 година, група истражувачи документирале и фотографирале јагуари во јужните делови во Аризона. За да напредува оваа популација потребна е заштита од убивање, пристапност на плен и конекција со мексиканските популации<ref>{{цитирана веб страница | url = http://www.gf.state.az.us/w_c/es/jaguar_management.shtml | title = Jaguar Management | publisher = Arizona Game & Fish, | accessdate = 8 август 2006}}</ref>. На 25 февруари 2009 година бил фатен јагуар во [[Тускон]], Аризона. Му бил ставен радио преносник а потоа бил пуштен во дивината. Подоцна било потврдено дека тоа бил истиот мажјак (познат како Мачо Б) кој бил фотографиран во 2004 година, и се смета дека е најстар јагуар во дивината (со возраст од околу 15 години) <ref>{{цитирана веб страница|url=http://readitnews.com/get-out-there-arizona-outdoors/outdoor-news-mainmenu-10017/1705-arizona-game-and-fish-collars-first-wild-jaguar-in-united-states |title=Arizona Game and Fish collars first wild jaguar in United States|publisher=Readitnews.com|accessdate=8 март 2009}}</ref>. На 2 март 2009 година, Мачо Б, единствениот јагуар забележан во САД во последната деценија e фатен и еутанизиран откако било откриено дека страда од нефункционалност на [[бубрег|бубрезите]]. Некои експерти сметаат дека оваа болест се јавила како последица на стрес поради многу бројните заробувања. Смртта на Мачо Б е сериозен удар за закрепнувањето на популацијата во САД<ref>{{цитирана веб страница|last=Hock |first=Heather |url=http://www.azcentral.com/community/phoenix/articles/2009/03/02/20090302abrk-jaguar0302-ON.html |title=Illness forced vets to euthuanize recaptured jaguar |publisher=Azcentral.com |date=2 март 2009 |accessdate=8 март 2009}}</ref>.

Распространетоста на овој вид во минатото опфаќала голем дел од јужната половина на САД, а на југ покривала многу поголем дел од Јужна Америка. Всушност северниот дел на денешната распространетост е скратен 1000 километри на север, а јужниот околу 2000 километри. Фосили од јагуари кои датираат од пред 40 000-11 500 години се пронајдени во САД, дури до Мисури. Фосилните остатоци ги покажуваат јагуарите тешки и до 190 килограми, многу поголеми од денешните примероци на овој вид<ref name=MSI>{{цитирана веб страница | url = http://www.museum.state.il.us/exhibits/larson/felis_onca.html |title=Jaguars | work = The Midwestern United States 16 000 years ago | publisher = Illinois State Museum | accessdate = 20 август 2006}}</ref>.

== Заштитен статус ==

=== Предколумбовска Америка ===

Во [[Мезоамерика]], [[Олмеци]]те (рана и влијателна култура која била развиена речиси во истиот период како и Чавин) развила посебен „човек-јагуар“ мотив на скулптури и фигурини, претставувајќи стилизирани јагуари или луѓе со јагуарски карактеристики. Во подоцнежната [[Маја цивилизација]] се сметало дека јагуарот ја олеснува комуникацијата помеѓу живите и мртвите и дека го заштитува кралското семејство. Маите ги гледале овие моќни мачки како нивни придружници во спиритуалниот свет. Цивилизацијата на [[Ацтеки]]те исто така го гледала јагуарот како претставник на владетелите и воините. Ацтеките формирале и елитна воена единица позната под името „[[јагуарски витези]]“. Во митологијата на Ацтеките, јагуарот се сметал за [[тотем]] на моќното божество [[Тезкатлипока]].