Монада (филозофија): Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
с Робот: Автоматизирана замена на текст (-== Видете исто така == +== Поврзано ==)
с Робот: Автоматизирана замена на текст (-философ +филозоф)
Ред 4:
'''Монада''' (од [[грч.]] μονάς, ''монас'' = „единица“),<ref>Compact Oxford English Dictionary.</ref>, според [[Питагорејци]]те, е поим за [[Бог]] или првичното исконско битие, или пак севкупноста на сите битија. Тука се мисли на изворот на нештата (прапочетокот) или Едното, кое е нешто неделиво.
 
Според Питагорејците, создавањето на бројни низи е поврзано со [[геометрија|геометриските]] објекти (фигури, тела) и [[космогонија]]та.<ref>Sandywell, стр. 205. ''Создавањето на бројните низи за Питагорејците, со други зборови, претставува создавање на објекти во геометријата, но истовремено и космогонија. Бидејќи нештата се еднакви на броеви, првата единица, при создавањето на бројните низи, истовремено го создава и физичкот универзум. (KR: 256) По ова гледиште, ‘монадата’ или ‘Едното’ веднаш се поистоветувала со боженствениот постанок (потекло) на стварноста.''</ref> Според [[Диоген Лаертиј]], од монадата произлегла [[Дијада (старогрчка философијафилозофија)|дијадата]]; од неа, броеви; од броевите, точки; потоа линии, дводимензионални ентитети, тридимензионални ентитети, тела, кулминирајќи со [[Класични елементи|четирите елементи]] земја, вода, оган и воздух, кои пак се ‘граѓата’ од кои е направен сиот свет.<ref>[[Диоген Лаертиј]], „[[Животите и мислењата на славните философифилозофи]]“</ref><ref>Оваа питагорејска космогонија е во извесна смисла слична со краткиот пасус [[Таоизам|таоистичката книга]] „[[Дао де ѓинг]]“ на Лао-це: „Од таото добиваме едно, од едното добиваме две, од двете добиваме три, и од три добиваме десет илјади нешта.“ (道生一、一生二、二生三、三生萬物。) ''Тао Те Кинг'', Глава 42</ref>
 
== Историја ==
Според [[Иполит Римски]], ова гледиште е инспирирано од [[Питагорејци]]те, кои првото нешто што постоело го нарекувале [[Монада (симбол)|монада]], од се изродила [[Дијада (старогрчка философијафилозофија)|дијадата]], од која произлегле [[број|броевите]], од кои произлегла [[Точка (геометрија)|точката]], од која произлегла [[линија]]та или [[конечност]]а и т.н.<ref>[[Диоген Лаертиј]], „[[Животите и мислењата на славните философифилозофи]]“.</ref> [[Питагорејци|Питагорејските]] и [[Платонизам|платонистичките]] философифилозофи како [[Плотин]] и [[Порфириј]] го осудувале Гностицизмот (погледајте [[Неоплатонизмот и Гностицизмот]]) за нивниот приод кон монадата или едното.
 
== Понова философијафилозофија ==
Во подоцнежните периоди, поимот „монада“ го презеле и мислители како [[Џордано Бруно]], [[Лајбниц]] ([[Монадологија]]) и други.
 
== Поврзано ==
* [[Кружница со точка во средината]]
* [[Дијада (старогрчка философијафилозофија)|Дијада]]
* [[Левкип]]
* [[Модална логика]]
Ред 21:
* [[Сончев симбол]]
* [[Тао]]
* [[Тријада (старогрчка философијафилозофија)|Тријада]]
* [[Тетрада (старогрчка философијафилозофија)|Тетрада]]
* [[Пентада (старогрчка философијафилозофија)|Пентада]]
* [[Декада (старогрчка философијафилозофија)|Декада]]
 
== Наводи ==