Италијанска култура: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
сНема опис на уредувањето
с Робот: Автоматизирана замена на текст (-скулптор +вајар)
Ред 1:
{{Италијанска култура}}
Од стариот век па до средината на [[17 век]], [[Италија]] се смета за централно место на [[Западна култура|западната култура]] и појдовна точка на светските феномени како [[Римското Царство]], [[Римокатоличката црква]], [[ренесанса]]та, културни и образовни реформи и нов почеток. За време на овој период во Италија се појавиле голем број на познати сликари, скулпторивајари, поети, музичари, математичари и архитекти.
 
Како внатрешните така и надворешните аспекти од западната култура се родени на [[Апенински Полуостров|Италијанскиот Полуостров]], било дали се однесуваат на историјата на христијанска вера, [[граѓански институции]], [[филозофија]], [[право]]<ref>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/507759/Roman-law Roman law.] ''Encyclopædia Britannica Online, 2011.'' Web. 25 Sep. 2011.</ref>, [[уметност]], [[наука]] или социјални обичаи и култура. Исто така, оваа земја имала водечка улога во борбата против смртната казна.
Ред 146:
Во почетокот на 1200-те години, [[Никола Писано]] и неговиот син [[Џовани Писано|Џовани]] започнале со револуционерни промени кои воделе до преродба на италијанското вајарство, извлекувајќи инспирација од римски [[саркофази]] и други остатоци. Пример за нивно ремек-дело е „Масакрот на невините“ од Џовани Писано.
 
Најважниот скулпторвајар во раната ренесанса е [[Донатело]] кој во [[1430]] година ја создал бронзената статуа [[Давид]]<ref>Bergin, Thomas Goddard ; Speake, Jennifer. [http://books.google.it/books?id=VOb4hIp7EE8C&pg=PT154&dq=#v=onepage&q&f=false ''Encyclopedia of The Renaissance and the Reformation.''] Infobase Publishing, 2004. pp. 144-145. Web. 10 Nov. 2012.</ref>, класична претстава за убавината на голо човечко тело. Тоа било првото поважно дело на ренесансната скулптура, независно од какви било архитектонски опкружувања. Како други брилијантни скулпторивајари од 1400-те години можат да се спомнат [[Микелоцо]], [[Бернардо]] и [[Антонио Роселино]] и [[Агустино ди Дучио]].
 
Мноштвото скулптури на [[Микеланџело]], како фигурите Ноќ и ден во [[капелата Медичи]] во [[Фиренца]], доминирале во високо ренесансното италијанско вајарство. Неговиот Давид веројатно е најпознатата скулптура во светот која се разликува од претходните претставувања на субјектот<ref>Ciuccetti, Laura. [http://books.google.it/books?id=LXCUCd0Ga60C&pg=PA24&dq=#v=onepage&q&f=false ''Michelangelo: David.''] Giunti Editore, 1998. p. 24. Web. 16 Nov. 2012.</ref>, така што Давид е прикажан пред битката со Голијат, а не по поразот на џинот. Наместо да е прикажан како победник на непријателот кој е многу поголем од него, Давид изгледа напнато и спремен за борба.
 
[[Џан Лоренцо Бернини]] е најважниот скулпторвајар во барокниот период<ref>Duiker, William J. ; Spielvogel, Jackson J. [http://books.google.it/books?id=ISj06t7g4LcC&pg=PA450#v=onepage&q&f=false ''World History.''] Cengage Learning, 2008. pp. 450-451. Web. 10 Nov. 2012.</ref>. Тој ја комбинирал емоционалната и сензуалната слобода со театарското претставување. Светците и другите фигури на Бернини се чини дека седат, стојат и се движат како живи луѓе – и гледачот станува дел од сцената. Вмешаноста на гледачот е главна карактеристика на барокната скулптура. Едно од најпознатите негови дела е Екстаза на Св.Тереза.
 
[[Неокласичното движење]] се појавило при крајот на 1700-те години. Членовите на овој интернационален правец вратиле она што тие сметале дека се класични принципи на уметноста. Тие биле имитатори на античките грчки скулпторивајари и ги нагласувале класичното украсување и голотијата. Водечки неокласичен артист во Италија бил [[Антонио Канова]], кој како и сите други странски неокласични скулпторивајари живеел во Рим. Неговата вештина да изваја чист италијански мермер ретко била надмината од некој друг. Повеќето од неговите статуи се во европските колекции, а [[Музеј на современа уметност „Метрополитен“]] во Њујорк поседува значајни дела, како Персеј и Купидон и Психа.
 
Во 1900-те години многу Италијанци играле важна улога во развојот на [[модернa уметност|модерната уметност]]. [[Футуристичните]] скулпторивајари се обиделе да прикажат како просторот, движењето и времето делува врз формата. Овие артисти претставувале предмети во движење, пример за ова е Уникатните форми на трајност во вселената од [[Умберто Бокиони]].
 
===Театар===
Ред 183:
[[Фиренца]] станал центар на раната ренесанса. Големите фирентиски сликари биле [[Масачио]], [[Фра Анџелико]], [[Андрека Мантења]], [[Сандро Ботичели]] и [[Паоло Учело]]. Најважниот уметник во 1400-те години бил [[Леонардо да Винчи]]. Портретот Мона Лиза и Последната вечера се помеѓу најпознатити слики во историјата.
 
Во подоцнежната ренесанса доминирале уметниците [[Рафаело Санти]] и [[Микеланџело]]. Рафаело сликал умерени, хармонични слики кои изразувале мирен, благороден начин на живот. Микеланџело стекнал величина и како сликар и како скулпторвајар.
 
Италијанските сликари доминирале во барокот од кои најважни биле [[Анибал Карачи]] и [[Караваџио]].
Ред 239:
Во средновековието кое траело од 400 година до 1400 година, [[Римокатоличка црква]] ја заменила [[Римското Царство]] како обединета сила во [[Европа]].<ref>Alex T. Nice, Ph.D., former Visiting Associate Professor of Classics, Classical Studies Program, [[Willamette University]]. <br>Nice, Alex T. "Rome, Ancient." ''World Book Advanced.'' World Book, 2012. Web. 15 Jul. 2012.</ref> . Црквата го користела [[латински јазик|латинскиот јазик]], а воедно ги зачувала класиците на латинската литература. Исто така, влијанието на црквата во ширењето на христијанството имало значајно влијание врз европското општество. Всушност, во средниот век најважната гранка на учењето била теологијата (изучување за Господ)<ref>{{fr}} Wegener, Günther S. [http://books.google.it/books?id=UcwvYAAACAAJ&dq= ''La Bible et nous.''] Flammarion, 1958. Web. 14 Jun. 2012.</ref> . Новиот образовен пристап се нарекувал [[сколастика]]. Заради ова Италија станала седиште на главно формално образование во 1088 година со воспоставувањето на првиот универзитет во Европа, [[Универзитетот во Болоња]]. Подоцна следувале други италијански универзитети, а во исто време во Италија се воспоставиле и [[поморските републики]].
 
Во [[ренесансниот период]] преродбата сменила многу нешта, посебно уметноста. До почетокот на 15 век во Фиренца определен кружок на архитекти, сликари и скулпторивајари се обиделе да ја оживеат класичната уметност. Лидерот на оваа група бил архитектот [[Филипо Брунелески]] којшто дизајнирал цркви по класични модели. Во сликарството, [[Леонардо да Винчи]] заедно со други италијански сликари користел техника наречена сфумато којашто создавала дискретност во неговите портрети. Истовремено во Италија оживувало и сликањето [[фрески]]. Професионални музичари тренирале во италијанските градови, а подоцна била основана и уметничката академија како место да се надвладеат техниките и теоријата на цртање, скулптура и архитектура. Во Рим и Венеција се појавиле првите уметнички „саеми“ каде купувачи и продавачи заменувале уметнички дела.
 
Не било случајно тоа што потеклото на европскиот банкарски систем бил роден во ренесансна Италија. До 1430 година, [[фамилијата Медичи]] била доминантна во фирентиската владејачка класа. Фамилијата ја контролирала најголемата банка во Европа и била водена од група на талентирани и амбициозни луѓе.
Ред 261:
Уште од римски времиња Италијанскиот Полуостров бил во центар на развојот на западната култура<ref name="Worldmark encyclopedia of the nations (Volume 5)">[http://books.google.it/books?ei=tmEFUJS4PI3P4QT0htW7CQ&hl=it&id=CYOyAAAAIAAJ&dq= ''Worldmark encyclopedia of the nations.''] Gale Research, 1995. p. 241. Web. 17 Jul. 2012.</ref>. Важни поети од Римската Република и царство се [[Лукрециј]], [[Катул]], [[Вергилиј]], [[Хорациј]] и [[Овидиј]]. Исто така познати во латинската литература биле говорникот [[Цицерон]], сатиричарот [[Јувенал]], прозните писатели [[Плиниј Постариот]], неговиот внук [[Плиниј Помладиот]] и историчарите [[Салуст]], [[Ливиј]] и [[Светониј]]. [[Гај Јулиј Цезар]], познат како историчар и прозаист, е попознат како воен и политички лидер. Првиот римски цар бил [[Октавијан]], познат како почесен [[Август]]. Интересно е дека помеѓу подоцнежните цареви биле тираните [[Калигула]] и [[Нерон]], филозофот [[Марко Аврелиј]] и [[Константин I]], кој бил првиот што го прифатил христијанството.
 
Во ниту една земја немало толкав придонес за визуелните уметности. Во 13 и 14 век најпознати уметници биле скулпторотвајарот [[Никола Пизано]] и неговиот син [[Џовани]], сликарите [[Чимабуе]], [[Дучио]] и [[Ѓото]]. Помеѓу највлијателните уметници во 15 век – златната ера на Фиренца и Венеција – биле архитектите [[Филипо Брунелески]], [[Лоренцо Гиберти]] и [[Леон Батиста Алберти]], скулпторитевајарите [[Донатело]], [[Лука дела Робија]], [[Дезидерио де Сетињано]] и [[Андреја дел Верочио]] и сликарите [[Фра Анџелико]], [[Стефано ди Џовани]], [[Паоло Учело]], [[Масачио]], [[Фра Филипо Липи]], [[Пиеро дела Франческа]], [[Џовани Белини]], [[Андреја Мантења]], [[Лука Сињорели]], [[Пјетро Перуџино]], [[Сандро Ботичели]] и [[Виторе Карпачо]].
 
Во 16 век за време на ренесансата, Рим и Фиренца ја имале водечката позиција во светот на уметноста. Големи маестри од овој период биле архитектите [[Донато Браманте]] и [[Андреја Паладио]]; скулпторотвајарот [[Бенвенуто Челини]]; сликар-дизајнер-пронаоѓач [[Леонардо да Винчи]]; сликар-скулпторвајар-архитект [[Микеланџело Буонароти]] и сликарите [[Титан]], [[Рафаел]], [[Андреја дел Сарто]] и [[Антонио да Кореџио]].
 
Водечки уметници во барокниот период биле скулпторивајари-архитекти [[Џан Лоренцо Бернини]] и [[Франческо Боромини]]; сликарите [[Караваџо]], [[Џовани Батиста Тјеполо]], [[Каналето]], [[Пјетро Лонги]] и [[Франческо Гарди]].
 
Музиката била интегрален дел од италијанскиот живот. Водечки композитор во 14 век бил слепиот свирач на оргули [[Франческо Ландини]] од Фиренца. Еминентни композитори во ренесансата и барокот биле [[Џовани Пјерлуиџи де Палестрина]]; мадригалистот [[Лука Маренцио]] и [[Карло Џезуалдо]]; венецијанските органисти [[Андреја Габриели]] и [[Џовани Габриели]]; еден од основачите на операта [[Клаудио Монтеверди]]; органист-композитор [[Џироламо Фрескобалди]] и [[Џакомо Карисими]]. Важни музичари на подоцнежната барокна ера биле [[Аркангело Корели]], [[Антонио Вивалди]], [[Алесандро Скарлати]] и неговиот син [[Доменико Скарлати]]. Италијанецот [[Лујџи Керубини]] бил централна фигура во француската музика за време на наполеонската ера, додека [[Антонио Салиери]] и [[Гаспаре Спонтини]] биле доста познати и почитувани во Виена и Берлин. [[Николо Паганини]] бил најпознатиот виолинист во 19 век.