Германија: Разлика помеѓу преработките
[проверена преработка] | [проверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
поправка на правопис - голема почетна буква на секој дел кај сопствените имиња |
поправка на правопис |
||
Ред 121:
[[Податотека:Lucas Cranach (I) workshop - Martin Luther (Uffizi).jpg|thumb|140px|upright|left|[[Мартин Лутер]] ја иницирал [[Протестантска реформација|протестантската реформација]].]]
Син на [[Пипин III]] e [[Карло Велики]] ([[768]]-[[814]]), најпознатиот и најмоќниот крал на [[Франки]]те. Во текот на своето владеење, тој водел војни со [[Саксонци]]те (772-804), [[Лангобарди]]те (774), [[Словени]]те (789-812), [[Баварци]]те (788) и [[Авари]]те (791-802). Пред неговата смрт, Франкиската држава се простирала од [[Атлански Океан|Атланскиот Океан]] и [[Ла Манш]] до [[Рим]], [[Елба]] и [[Панонија]]. Островот [[Бретан]] останал под власта на [[Гали]]те. На југ, неговата држава се простирала до [[Шпанија]] и на исток до [[Картинија]], [[Австрија]], [[Данска]] и [[Чешка]].<ref name="f11">Fulbrook 1991, p. 11.</ref> Државата била разделена на 230 мали административни единични грофовства. Со грофовствата управувале грофови, кои имале правни и административни функции. Еден од најголемите успеси на Карло Велики е крунисувањето за император од страна на [[Папа Лав III|
Во [[1033]] година, [[Света Римска Империја|Светата Римска Империја]] го уништило кралството Бургунди ставајќи го под нејзина контрола во времето на [[Конрад II]]. За време на управувањето на неговиот син, Хенри III, [[Света Римска Империја|Светата Римска Империја]] ја поддржила клунијачката реформа на црквата, забраната на [[Симонија]]та и безбрачноста на свештениците. Во ова време, империјата била под власта на папата во позадина.
Следувал конфликтот помеѓу [[Анри IV]] и [[Папа Григур VII|
Во периодот од [[1212]] година до [[1250]] година, [[Фридрих II]] создал модерна, професионално административна држава во [[Сицилија]]. Преку тоа тој ги подновил своите планови за завлдување на [[Италија]], кое довело до создавање на нов конфликт со папството. Борбата со папата целосно ја исцрпила државата. По неговата смрт паднала и неговата [[династија Хоенштауфен]]. Следувал период на безвластие односно период во кој немало император. Врз основа на Златната була од Римини, големиот водач на
Во периодот од [[1346]] до [[1378]] година, [[Карл IV од Луксембург]], крал на [[Чешка (историска област)|Чешка]] (Бохемија), преземал големи мерки за да ја издигне повторно императорската власт. Во средината на [[XVI век]],
Од [[1640]] година, [[Бранденбург]] започнал да ја зголемува својата моќ под раководство на [[Фридрих Вилхелм]]. Вестфалскиот мировен договор кој бил потпишан во [[1648]] година дал уште поголема можност за завладување со Источна [[Померанија]].<ref>{{наведено списание|last=Philpott|first=Daniel|title=The Religious Roots of Modern International Relations|journal=World Politics|date=January 2000|volume=52|issue=2|pages=206–245}}</ref> Била образувана апсолутна форма на управување. Во [[1701]] година, [[Фридрих Ванденбургски]] бил прогласен за [[крал на Прусија]]. Од [[1713]] година до [[1740]] година, кралот Фридрих Вилхелм I Прусија ја образувал како високо централизирана територијална држава. Во тоа време [[Луј XIV]], крал на [[Франција]], успеал да завладее со делови од [[Елзас]] и [[Лорена|Лотарингија]]. Во [[1683]] година
=== Германски Сојуз и Германско Царство ===
Ред 142:
Конфликт меѓу кралот [[Вилхелм I (германски император)|Вилхелм I]] од Прусија и либералниот парламент избил за воените реформи во 1862 и кралот го назначил [[Ото фон Бизмарк]] за нов [[премиер на Прусија]]. Бизмарк успешно ја завршил [[Втора шлеска војна|војната со Данска]] во 1864. Пруската победа во [[Австро-пруска војна|Австро-пруската војна]] од 1866 му дозволила да ја создаде [[Северногермански Сојуз|Северногерманскиот Сојуз]] (''Norddeutscher Bund'') и да ја исклучи [[Австриско Царство|Австрија]], порано водечка германска држава, од работите на сојузот. По францускиот пораз во [[Француско-пруска војна|Француско-пруската војна]], Германското Царство било прогласено во 1871 во [[Версај (дворец)|Версај]], обединувајќи ги сите распрскани делови на Германија освен Австрија ({{lang|de|[[Голема Германија|''Kleindeutschland'']]}}, или „Мала Германија“). Со скоро две третини од нејзината територија и население, Прусија била доминантна во новата држава; од [[Династија Хоенцолерн|династијата Хоенцолерн]] бил кралот на Прусија кој владеел како император, а Берлин станал главен град.<ref name="state"/> Во периодот на {{lang|de|''[[Gründerzeit]]''}} по [[Обединување на Германија|обединувањето на Германија]], надворешната политика на Бизмарк како [[Канцелар на Германија|канцелар]] на Германија под власт на императорот Вилхелм I ѝ ја обезбедила позицијата на Германија како голема нација во градење сојузи, изолирајќи ја [[Трета Француска Република|Франција]] од дипломатијата и избегнувајќи војна. Меѓутоа, под [[Вилхелм II (германски император)|Вилхелм II]], Германија, како и другите европски сили, го зазела [[Нов империјализам|империјалистичкиот]] курс, што довело до напнатост во соседните земји. Како последица на [[Берлинска конференција|Берлинската конференција]] во 1884, Германија барала неколку [[Список на поранешни германски колонии|колонии]] вклучувајќи ја [[Германска Источна Африка]], [[Германска Југозападна Африка]], [[Тоголанд|Того]] и [[Камерун]].<ref>{{наведена книга |title=100 maps |year=2005 |publisher=Sterling Publishing |isbn=9781402728853 |editor=Black, John |page=202}}</ref> Повеќето сојузи во кои Германија порано била вклучена не биле обновени, додека новите сојузи ја исклучувале земјата.<ref>Fulbrook 1991, pp. 135, 149.</ref>
[[Атентат на Франц Фердинанд|Атентатот]] на [[Франц Фердинанд|австрискиот престолонаследник]] на 28 јуни 1914 ја предизвикал [[Прва светска војна|Првата светска војна]]. Германија, како дел од [[Централни сили|Централните сили]], доживеала пораз против [[Сојузници во Првата светска војна|Сојузниците]] во [[Жртви во Првата светска војна|една од најкрвавите]] конфликти на сите времиња. Се проценува дека два милиони германски војници умреле во Првата светска војна.<ref>{{наведени вести |url = http://www.spiegel.de/international/germany/0,1518,530319,00.html |title = Последниот ветеран од Првата светска војна починал |work =Spiegel Online |date =22 јануари 2008 |first = Давид |last = Кросланд |accessdate=25 март 2011}}</ref> Германската револуција избила во ноември 1918 година и императорот Вилхелм II и сите германски владејачки принцови [[Абдицирање|абдицирале]]. Примирје ја завршило војната на 11 ноември и Германија била
=== Вајмарска Република и Третиот Рајх ===
Ред 154:
[[Податотека:Potsdamer Platz 1945.jpg|thumb|300п|Берлин во руини по [[Втора светска војна|Втората светска војна]]]]
Во 1935, Германија ја повратила контролата на [[Сар (Друштво на народите)|Сар]], а во 1936 воената контрола на [[Рајнска Област|Рајнската Област]], обата изгубени со Версајскиот договор.<ref>Fulbrook 1991, pp. 188–189.</ref> Во 1938, [[Австрија]] била [[Аншлус|припоена]], а во 1939, над [[Германска окупација на Чехословачка|Чехословачка]] била воспоставена германска контрола. [[Инвазија на Полска|Инвазијата на Полска]] била подготвена со [[Пакт Рибентроп-Молотов|пактот Рибентроп-Молотов]] и [[Операција Химлер|операцијата Химлер]]. На 1 септември 1939, германскиот [[Вермахт]] започнал [[блицкриг]] со [[Втора полска република|Полска]], која била брзо окупирана од Германија и од советската [[Црвена
Во она што подоцна стана познато како [[Холокауст]], режимот на Третиот Рајх донел политики, кои директно се однесувале на многу дисиденти и малцинства. Милиони луѓе биле убиени од нацистите во текот на Холокаустот, вклучувајќи голем број на [[Евреи]], [[Роми]], [[Јеховини сведоци]], [[Генералплан Ост|Полјаци и други Словени]], вклучувајќи советски воени затвореници, лица со ментални и/или
=== Разделување на Германија ===
Ред 166:
По предавањето на Германија, преостанатата германска територија и Берлин биле поделени од [[Сојузници од Втората светска војна|Сојузниците]] во четири воено-окупациски зони. Западните сектори, контролирани од Франција, Обединетото Кралство и САД, биле споени на 23 мај 1949 за формирање на ''[[Западна Германија|Сојузна Република Германија]]'' (''Bundesrepublik Deutschland''); на 7 октомври 1949, советската зона станала ''[[Источна Германија|Германска Демократска Република]]'' (''Deutsche Demokratische Republik'', или DDR). Тие неслужбено биле познати како „Западна Германија“ и „Источна Германија“. Источна Германија го избрала Источен Берлин како свој главен град, додека Западна Германија го одбрала [[Бон]] како привремен главен град, да го истакне својот став дека решението за двете држави е вештачко и привремено ''статус кво''.<ref>{{наведена книга | last = Wise | first = Michael Z. | title = Дилема за главен град: Германската потрага по нова архитектура на демократија | year = 1998| publisher = Princeton Architectural Press | isbn =978-1-56898-134-5 | page = 23}}</ref>
Западна Германија, основана како сојузна парламентарна република со „[[социјална пазарна економија]]“, била сојузник на Соединетите Американски Држави, Обединетото Кралство и Франција. Државата уживала подолг економски раст започнат во раните 1950-ти ({{lang|de|''[[Wirtschaftswunder]]''}}). Западна Германија му се придружила на [[НАТО]] во 1955 и била еден од основачите на [[Европска економска заедница|Европската економска заедница]] во 1957. Источна Германија била држава од [[Источен блок|Источниот блок]] под политичка и воена контрола од [[СССР]] преку нивните окупациски сили и [[Варшавски договор|Варшавскиот договор]]. Иако Источна Германија тврдела дека има демократија, политичка власт била практикувани исклучиво од водечките членови (''[[Политбиро|Politbüro]]'') на комунистичко контролираната [[партија за социјалистичко единство на Германија]] (SED), поддржувана од [[Штази]], огромната тајна служба,<ref name="spiegel_20080311">{{нмс |url = http://www.spiegel.de/international/germany/0,1518,540771,00.html |title = Нова студија открива повеќе траги на Штази |author = maw/dpa|date = 11 март 2008|work = Spiegel Online – англиска страница (www.spiegel.de/international)|publisher = [[Der Spiegel]]|accessdate = 30 октомври 2011|quote = 189,000 луѓе биле информатори за Штази - поранешната комунистичка тајна полиција - кога Источна Германија пропаднала во 1989 – 15.000 повеќе отколку претходните студии. [...] околу еден од 20 членови на поранешната комунистичка партија на Источна Германија, SED, бил информатор на тајната полиција.}}</ref> и различни подорганизации го контролирале секој аспект во општеството. Била создадена [[командна економија]] во советски стил; ГДР подоцна станал дел од [[Совет за
Тензиите помеѓу Источна и Западна Германија биле намалени во раните 1970-ти од [[Канцелар на Германија|канцеларот]] [[Вили Брант]] со неговата {{lang|de|''[[Остполитик|Ostpolitik]]''}}. Во летото 1989, Унгарија одлучила да ја расформира [[Железна завеса|Железната завеса]] и да ги отвори границите, предизвикувајќи емиграција на илјадници [[Источна Германија|Источногерманци]] кон Западна Германија преку Унгарија. Ова имало катастрофални
=== Падот на комунизмот ===
Ред 182:
Германија е во Западна и Централна Европа, граничејќи се со [[Данска]] на север, [[Полска]] и [[Чешка]] на исток, [[Австрија]] и [[Швајцарија]] на југ, [[Франција]] и [[Луксембург]] на југозапад и [[Белгија]] и [[Холандија]] на северозапад. Главно се наоѓа помеѓу ширините [[47-ми северен напоредник|47°]] и [[55-ти северен напоредник|55° С]] (врвот на [[Зилт]] е малку посеверно од 55°) и должините [[5-ти источен меридијан|5°]] и [[16-ти источен меридијан|16° И]]. Територијата покрива 357.021 км², која се состои од 349.223 км² копнена површина и 7.798 км² водена површина. Таа е седма најголема држава по површина во Европа и [[Список на држави и територии по површина|62. најголема во светот]].<ref name="CIA"/>
Висината се движи од планинскиот масив, [[Алпи]] (највисока точка: [[Цугшпице]] на 2.962 метри) на југ до бреговите на [[Северно Море|Северното Море]] (Nordsee) на северозапад и [[Балтичко Море|Балтичкото Море]] (Ostsee) на североисток. Шумскиот планински дел од централна Германија и низинските делови на Северна Германија (најниска точка: [[Вилстермарш]] на 3,54 под надморската височина) е испресечен од големите реки [[Рајна]], [[Дунав]] и [[Елба]]. Глечери се наоѓаат во алпскиот регион, но во последно време се забележува
=== Клима ===
Ред 188:
Поголемиот дел од Германија има [[Умерена клима|умерена сезонска клима]], во која преовладуваат западните влажни ветрови. Климата е под влијание на [[Северноатлантска струја|северноатлантската струја]], северното продолжување на [[Голфска струја|Голфската струја]]. Оваа потопла вода влијае на областите, кои се граничат со Северното Море; како последица на тоа на северозапад и север, климата е [[Океанска клима|океанска]]. [[Врнежи]]те од дожд се случуваат преку целата година, особено во лето. Зимите се благи, а летата имаат тенденција да бидат топли, со температура околу 30 °C.<ref name="climate">{{нмс |title= Клима во Германија |url= http://www.germanculture.com.ua/library/facts/bl_climate.htm |publisher=GermanCulture|accessdate=26 март 2011}}</ref>
На исток има повеќе [[континентална клима]]; зимите може да бидат многу ладни и летата многу топли, а долгите сушни периоди се чести. Централна и Јужна Германија се преодни региони, кои се разликуваат од умерена океанска до континентална. Покрај поморската и континенталната клима, кои доминираат во земјата, Алпскиот регион на крајниот југ и во помал степен, некои области во
=== Биоразновидност ===
Ред 208:
Германија е [[Сојузна република|сојузна]], [[Парламентарен систем|парламентарна]], [[Посредна демократија|посредна демократска]] република. Германскиот политички систем функционира по рамка донесена во уставниот документ од 1949 година, познат како [[Основен закон за Сојузна Република Германија]] (''Grundgesetz''). Генерално, измените бараат двотретинско мнозинство на обата дома од парламентот; основните принципи на Уставот, како што е изнесено во членовите се гарантирање на човечкото достоинство, поделба на власта, сојузна структура и владеење на правото, кои како такви се трајни.<ref>{{нмс |url=https://www.btg-bestellservice.de/pdf/80201000.pdf|title= Основен закон за Сојузна Република Германија|date=октомври 2010|work=Deutscher Bundestag|publisher=Btg-bestellservice|accessdate=14 април 2011}}</ref>
[[Претседател на Германија|Претседателот]] е на чело на државата и главно има претставнички одговорности и овластувања.
Канцеларот, моментално [[Ангела Меркел]], е на чело на владата и на [[Извршна власт|извршната власт]], слично на улогата на премиерот во другите парламентарни демократии. Сојузната [[законодавна власт]] е доверена на парламентот, кој се состои од [[Бундестаг]]от („Сојузно собрание“) и [[Бундесрат]]от („Сојузен совет“), кои заедно го создаваат законодавното тело. Бундестагот
[[Податотека:Schwerin Palace Park Garden Mecklenburg Germany Schweriner Schloss Garten BUGA 2009.jpg|мини|[[Шверински замок]], парламентот на [[Мекленбург-Западна Померанија]]]]
Од 1949 година, во партискиот систем
Германија има [[Континентално право|граѓански правен систем]] заснован на [[Римско граѓанско право|римското право]] со одредени упати од [[Раногерманско право|германското право]]. ''[[Сојузен уставен суд на Германија|Bundesverfassungsgericht]]'' (Сојузен уставен суд) е германски Врховен суд одговорен за уставни прашања, со моќ на уставна контрола.<ref name="state"/><ref>{{нмс |url= http://www.bundesverfassungsgericht.de/en/index.html |title= Сојузен уставен суд |publisher= Bundesverfassungsgericht |accessdate=26 март 2011}}</ref> Германскиот систем на врховни судови, наречен ''Oberste Gerichtshöfe des Bundes'', е специјализиран: за граѓански и кривични дела, највисокиот суд на жалби е [[Врховен суд на Германија|Врховниот суд]], а за други прашања, надлежни се судовите [[Сојузен суд за труд на Германија|Сојузен суд за труд]], [[Сојузен социјален суд на Германија|Сојузен социјален суд]], [[Сојузен финансиски суд на Германија|Сојузен финансиски суд]] и [[Сојузен административен суд на Германија|Сојузен административен суд]]. ''[[Völkerstrafgesetzbuch]]'' ги регулира последиците од [[злосторства против човештвото]], [[геноцид]] и [[воени злосторства]] и им дава на германските судови [[универзална јурисдикција]] во некои околности.<ref>{{нмс |url=http://bundesrecht.juris.de/vstgb/BJNR225410002.html#BJNR225410002BJNG000200000 |title=Völkerstrafgesetz Teil 1 Allgemeine Regelungen |publisher= Bundesministerium der Justiz |accessdate=19 април 2011|language=германски}}</ref> Кривичните и граѓанските дела се кодифицирани на национално ниво во ''[[Кривичен законик|Strafgesetzbuch]]'' и ''[[Граѓански законик|Bürgerliches Gesetzbuch]]'' соодветно. Германскиот казнен систем е насочен кон рехабилитација на криминалците и заштита на општата јавност.<ref>{{нмс |url=http://www.gesetze-im-internet.de/stvollzg/__2.html|title=§ 2 Strafvollzugsgesetz |publisher=Bundesministerium der Justiz|accessdate=26 март 2011|language= германски}}</ref> Освен за ситни злосторства, кои се судат пред еден професионален судија и сериозните политички дела, сите обвиненија се судат пред мешан состав на судии-поротници, кои седат на страна заедно со професионалните судии.<ref>{{наведена книга | title= Кривична правда во Германија| first= Јерг-Мартин|last= Јеле| author2= [[Сојузно министерство за правда (Германија)|Германско сојузно министерство за правда]] | publisher= Forum-Verlag | year= 2009 | page= 23 | isbn= 9783936999518 | url= http://books.google.com/books?id=-V-ng-8jOoQC&pg=PA23 | ref= {{harvid|Jehle|BMJ|2009}}}}</ref><ref>{{наведено списание | title= Судии-поротници во германските кривични судови| page=141 | first1 = Герхард| last1= Каспер| authorlink1= Герхард Каспер| first2= Ханс| last2= Цајзел| authorlink2= :de:Ханс Цајзел | journal= Journal of Legal Studies | volume= 1 | issue= 1 | date= јануари 1972 | jstor= 724014 | ref= harv}}</ref>
Ред 223:
Германија се состои од [[Покраини во Германија|шеснаесет покраини]], кои на германски се нарекуваат ''Länder''.<ref>Индивидуално може да се нарекуваат или ''Land'' [покраина], ''Freistaat'' [слободна покраина] или ''Freie (und) Hansestadt'' [слободен (и) ханзеатски град].<br />{{нмс |url= http://www.bundesrat.de/nn_11006/EN/organisation-en/laender-en/laender-en-node.html?__nnn=true|title= Сојузни покраини|publisher=[[Бундесрат на Германија]]|work = www.bundesrat.de|accessdate=17 July 2011}} <br />{{нмс |url = http://www.auswaertiges-amt.de/DE/Infoservice/Terminologie/Bundeslaender/Uebersicht_node.html|title = Amtliche Bezeichnung der Bundesländer|work = www.auswaertiges-amt.de|publisher = [[Сојузни министерство за надворешни работи (Германија)|Сојузно министерство за надворешни работи]]|language = германски|trans_title = Official denomination of federated states|format = PDF; download file „Englisch“|accessdate = 22 октомври 2011}}</ref>
Секоја покраина има сопствен покраински устав<ref>{{нмс |url=http://www.landtag.nrw.de/portal/WWW/GB_I/I.7/Europa/Wissenswertes/English_information/North_Rhine_Westphalia_Constitution_revised.jsp|title= Пример за покраински устав: „Устав на Покраината Северна Рајна-Вестфалија“|publisher= [[Ландтаг на Северна Рајна-Вестфалија|Ландтаг (покраинско собрание) на Северна Рајна-Вестфалија]]|accessdate=17 јули 2011}}</ref> и се во голема мерка автономни во поглед на нивната внатрешна организација. Поради разликите во големина и население понатамошната [[Покраини во Германија|административна поделба на овие покраини]] се разликува, особено помеѓу [[град-држава|градовите-покраини]] (''Stadtstaaten'') и покраините со поголеми територии (''Flächenländer''). За регионални административни цели, пет покраини (Баден-Виртемберг, Баварија, Хесен, Северна Рајна-Вестфалија и Саксонија), имаат
{{Германски сојузни покраини|options=float:left; font-size:90%; border:3px; max-width:480px; width:50%;}}
|